Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Dekabr, 2024   |   22 Jumadul soni, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:21
Quyosh
07:46
Peshin
12:27
Asr
15:17
Shom
17:01
Xufton
18:21
Bismillah
23 Dekabr, 2024, 22 Jumadul soni, 1446

Mahmud Xalil Husoriy

17.01.2017   10367   5 min.
Mahmud Xalil Husoriy

Misr va Suriya Islom olamida Qur’oni karimni qiroatini eng yaxshi va xush ovoz bilan o‘qiydigan qorilar yurtlari sifatida mashhurdir. Ayniqsa, Abdulbosit Abdussomad, Muhammad Siddiq Minshaviy, Mustafo Ismoil, Ali Banno kabi Qur’on hofizlarining shuhrati olamga keng yoyilgan. Ular orasida ustoz qorilardan, Qur’oni karim hofizi va homili Mahmud Xalil Husoriy alohida o‘rin tutadi.

Fazilatli shayx Mahmud Xalil Husoriy hijriy sana bo‘yicha 1335-yili Zulhijja oyida melodiy 1917 yili sentyabr oyining 17-kunida Misrning g‘arbiy viloyati Tontoning markazi Shubron namlah qishlog‘ida dunyoga kelgan. Uning otasi bo‘yra tayyorlab sotardi. Bo‘yrani arabchada “hasir”deyishadi. Shuning uchun u keyinchalik “Husoriy” taxallusi bilan mashhur bo‘ldi. Mahmudning bolalik va yoshlik davri otasiga tirikchilik ishlarida yordam berish bilan kechdi. Orada Qur’oni karimni hifz etishni boshladi va sakkiz yoshidayoq yod oldi. O‘sha davrning mashhur Qu’ron hofizi Ibrohim Salomdan saboq oldi. Tengdoshlari Mustafo Ismoil va Mahmud Ali Bannolar bilan musobaqalashib Qur’onni o‘rganishdi va tadqiq qilishdi.

Qur’oni karimni tajvid qoidalariga binoan mukammal qilib, xush ovoz bilan tilovat qilishi Mahmud Xalil Husoriyni butun mamlakatga mashhur qilib yubordi. U melodiy 1944 yili hijriy 1364 yili Misr radiosi tashkil etgan qorilar talovida ikki yuz nafar qori ichida birinchi o‘rinni egalladi va jahonning eng kuchli qorilaridan biri ekanini isbotladi.

U Qur’on hofizi bo‘libgina qolmadi. Tinimsiz izlanishlar, chuqur tadqiqotlar evaziga Qur’oni karim homiliga, yani, Qur’onni yoddan o‘qish bilan birga manolarini tushunib, uni hayotga tatbiq etuvchi, unga amal qiluvchi kishiga aylandi.

1944 yildan boshlab Masjidul Ahmadiyda, 1955 yilda esa Masjidul Husayniyda Qur’on tilovat qilib beruvchi va Misr qorixonalarini nazorat qiluvchi va taftishchisi edi. Keyinchalik melodiy 1961, hijriy 1381 yili shayxlik lovozimini boshqaruvchi etib tayinlanguniga qadar unga mudir o‘rinbosari etib tayinlandi. U birinchi bo‘lib melodiy 1961 yili, hijriy 1381 yili Hafs Osimdan qilgan rivoyaatga ko‘ra tartil ila o‘qilgan Qur’oni karimni ovozli ko‘rinishda chiqargan. Misrda chamasi 10 yil rodio eshittirishlarda Husoriy chiqargan birgina Qur’oni karimni ovozli nusxasidan foydalanilgan. Melodiy 1964 yili, hijriy 1384 yili Varsh Nofedan qilgan rivoyaatga ko‘ra tartil ila o‘qilgan Qur’oni karimni ovozli ko‘rinishi chiqaradi. Keyinchalik melodiy 1968 yili, hijriy 1388 yili Qolun ad-Duriydan qilgan rivoyaatga ko‘ra tartil ila o‘qilgan Qur’oni karimni ovozli ko‘rinishi chiqaradi. Mana shu yilning o‘zida “Butun Dunyo Islom Qorilari” birlashmasini raisi etib tayinlanadi.

1965 yili uni Misr Vaqf ishlari vazirligiga Qur’oni karim bo‘yicha maslahatchi vazifasiga tayinlashdi. Keyinchalik muqaddas Qur’oni majid sohasida ilmiy-tadqiqot ishlari uchun unga “Qur’on fanlari doktori” degan unvon berildi. Qur’on homili ilohiy vahyning daxlsiz va o‘zgarishsiz asralishida katta qat’iyat va fidokorlik ko‘rsatdi. Isroilda Qur’oni karim izohlari buzib talqin qilinganida Mahmud Xusariy bu soxtakorliklarni birinchi bo‘lib keskin rad etdi. Mashhur qori ko‘plab Islom o‘lkalariga tashrif buyurib, o‘sha mamlakatlar musulmonlarining Qur’on bilan bog‘lanishlarini mustahkamlash, Ilohiy kalomni tilovat qilish, o‘rganish va amal qilishda, qorilar tayyorlash ishlarida ularga xolisona ko‘maklashdi. Bu xayrli amallarda ko‘p g‘ayrat va shijoat ko‘rsatdi. Uning ana shu sa’y-harakatlari natijasida g‘ayrimuslim o‘lkalardagi boshqa dindagilarning Islomga kirishlari sezilarli darajada ko‘paydi.

U hayotining so‘ngida o‘zining barcha mol mulkini uchdan birini Qur’oni karimni xizmati va Qur’oni karimni yodlovchilar uchun berilishini vasiyat qilgan.

Qur’on hofizi va homili Mahmud Xalil Husariy melodiy 1980-yili 24-Oktyabr, hijriy 1401-yil Muharram oyinig 16 dushanba kuni Quvaytga ketayotib, yo‘lda vafot etdi.

Ta’lif etgan kitoblari:

  1. Ahkamu qiroatil Quranil karim
  2. Alqiroatul ashr minash Shotibiyya vad Durrah
  3. Maolimul ihtidai ila marifatil vaqfi val ibtida
  4. Alfathul kabir fil istiazati vat takbir
  5. Ahsanul asar fi tarixil qurroil arbaata a’shar
  6. Ma’al Quranil karim
  7. Qiroatu Varsh an Nafi madaniy
  8. Qiroatud Duriy an Abiy A’mr Basriy
  9. Nurul qulub fi qiroatil imam Yaqub
  10. Assabilul muyassar fi qiroatil imam Abiy Jafar
  11. Husnul masarroh fil jam’i baynash Shotibiyya vad Durrah
  12. Annahjul jadid fi ilmit tajvid
  13. Rohalati fil islam.

Alloh taolo u zotdan rozi bo‘lsin.

Imom Buxoriy nomidagi

Toshkent islom instituti 4-kurs talabasi

 Karimov Ziyodulloh G‘aybullox O‘g‘li

Qur'oni karim
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Masiyh Dajjolning sifatlari (birinchi maqola)

23.12.2024   646   8 min.
Masiyh Dajjolning sifatlari (birinchi maqola)

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

عَنِ ابْنِ عُمَرَ اللهِ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالَ: قَامَ رَسُولُ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي النَّاسِ فَأَثْنَى عَلَى اللهِ بِمَا هُوَ أَهْلُهُ ثُمَّ ذَكَرَ الدَّجَّالَ، فَقَالَ: «إِنِّي َلَأُنْذِرُكُمُوهُ وَمَا مِنْ نَبِيٍّ إِلَّا وَقَدْ أَنْذَرَ قَوْمَهُ، وَلَكِنِّي سَأَقُولُ لَكُمْ فِيهِ قَوْلًا لَمْ يَقُلْهُ نَبِيٌّ لِقَوْمِهِ، إِنَّهُ أَعْوَرُ، وَإِنَّ اللهَ لَيْسَ بِأَعْوَرَ».

Ibn Umar roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh alayhissalom odamlar orasida turib, Allohga loyiq hamdu sano aytdilar, so‘ng Dajjol haqida so‘zlab, shunday dedilar: «Men sizlarni undan ogohlantiraman! Har bir nabiy ham o‘z qavmini undan ogohlantirgan. Lekin men sizlarga u haqda hech bir nabiy o‘z qavmiga aytmagan gapni aytaman: uning bir ko‘zi yo‘q, Alloh esa unday emas!»

عَنْ أَنَسٍ رَضِي اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَا مِنْ نَبِيٍّ إِلَّا وَقَدْ أَنْذَرَ أُمَّتَهُ الْأَعْوَرَ الْكَذَّابَ أَلَا وَإِنَّهُ أَعْوَرُ وَإِنَّ رَبَّكُمْ لَيْسَ بِأَعْوَرَ مَكْتُوبٌ بَيْنَ عَيْنَيْهِ «ك ف ر» أَيْ كَافِرٌ يَقْرَؤُهُ كُلُّ مُسْلِمٍ». رَوَاهُمَا الْأَرْبَعَةُ.

Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh alayhissalom shunday dedilar: «Qaysi bir nabiy bo‘lmasin, albatta, ummatini bir ko‘zi yo‘q kazzobdan ogohlantirgan. Bilib qo‘yinglarki, uning bir ko‘zi yo‘q! Robbingiz esa unday emas! Dajjolning ikki ko‘zi orasiga «ka», «fa» «ro», ya’ni «kofir» deb yozilgan. Uni har bir musulmon o‘qiydi».

To‘rtovlari rivoyat qilganlar.

Sharh: Alloh taolo odamlarni sinash uchun Dajjolga turli imkoniyatlar berib qo‘yadi. Jumladan, Alloh taoloning izni ila u o‘likni tiriltirish, yomg‘ir yog‘dirish, yerni hosildor qilish va shunga o‘xshash ishlarga imkon topadi. So‘ngra o‘zidan ketib, xudolik da’vosini qiladi. Shunda Alloh taolo uning ojizlik taraflarini zohir qilib qo‘ygani ish beradi. Uning bir ko‘zi yo‘qligi, peshonasiga «kofir» deb yozib qo‘yilgani, Dajjol bu narsalarni o‘zidan ketkaza olmasligi uni fosh qiladi.

عَنِ ابْنِ عُمَرَ اللهِ رَضِي اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «بَيْنَا أَنَا نَائِمٌ رَأَيْتُنِي أَطُوفُ بِالْكَعْبَةِ فَإِذَا رَجُلٌ آدَمُ سَبْطُ الشَّعَرِ يَنْطُفُ أَوْ يُهْرَاقُ رَأْسُهُ مَاءً قُلْتُ: مَنْ هَذَا؟ قَالُوا: ابْنُ مَرْيَمَ ثُمَّ ذَهَبْتُ أَلْتَفِتُ فَإِذَا رَجُلٌ جَسِيمٌ أَحْمَرُ جَعْدُ الرَّأْسِ أَعْوَرُ الْعَيْنِ كَأَنَّ عَيْنَهُ عِنَبَةٌ طَافِيَةٌ قَالُوا: هَذَا الدَّجَّالُ أَقْرَبُ النَّاسِ بِهِ شَبَهًا ابْنُ قَطَنٍ»، وَابْنُ قَطَنٍ رَجُلٌ مِنْ خُزَاعَةَ. رَوَاهُ الشَّيْخَانِ.

Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shunday dedilar: «Tushimda Ka’bani tavof qilayotgan emishman. Sochlari yaxshilab taralgan bug‘doyrang kishini ko‘rdim. Qarasam, sochlaridan suv tomib turibdi. «Bu kim?» desam, «Bu – Masiyh ibn Maryam», deyishdi. So‘ngra boshqa yoqqa qarab, bir barvasta kimsaga duch keldim. Sochi qizil, jingalak, bir ko‘zi yo‘q, biri esa xuddi bo‘rtib turgan uzum donasiga o‘xshaydi. Bu – Dajjol, unga eng o‘xshaydigan odam esa xuzo’alik Ibn Qatandir».

Ikki shayx rivoyat qilganlar.

Sharh: Ibn Qatan – johiliyat davrida o‘lib ketgan odam edi.

وَلِمُسْلِمٍ: «الدَّجَّالُ أَعْوَرُ الْعَيْنِ الْيُسْرَى، جُفَالُ الشَّعَرِ، مَعَهُ جَنَّةٌ وَنَارٌ فَنَارُهُ جَنَّةٌ وَجَنَّتُهُ نَارٌ».

Muslimning rivoyatida:

«Dajjolning chap ko‘zi yo‘q, o‘zi sersoch bo‘ladi. Uning jannati va do‘zaxi bo‘ladi. Uning do‘zaxi – jannatdir, jannati – do‘zaxdir», deyilgan.

وَلِأَبِي دَاوُدَ: «إِنَّ مَسِيحَ الدَّجَّالَ رَجُلٌ قَصِيرٌ أَفْحَجُ جَعْدٌ أَعْوَرُ مَطْمُوسُ الْعَيْنِ لَيْسَ بِنَاتِئَةٍ وَلَا جَحْرَاءَ فَإِنِ الْتَبَسَ عَلَيْكُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّ رَبَّكُمْ لَيْسَ بِأَعْوَرَ».

Abu Dovudning rivoyatida:

«Dajjol pakana, maymoq, jingalaksochdir, uning bir ko‘zi yo‘q, ko‘zi tep-tekis – bo‘rtib ham chiqmagan, ichkariga ham kirmagan. Agar ikkilanib qolsangiz, bilingki, Robbingiz unday emas», deyilgan.

Sharh: Mana shu sifatlardan uni tanib olaveringlar, tag‘in uning xudolik da’vo qilayotganiga aldanib qolmanglar.

عَنِ الْمُغِيرَةِ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالَ: مَا سَأَلَ أَحَدٌ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنْ الدَّجَّالِ مَا سَأَلْتُهُ وَإِنَّهُ قَالَ لِي: «مَا يَضُرُّكَ مِنْهُ»، قُلْتُ: لِأَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّ مَعَهُ جَبَلَ خُبْزٍ وَنَهَرَ مَاءٍ، قَالَ: «هُوَ أَهْوَنُ عَلَى اللهِ مِنْ ذَلِكَ». رَوَاهُ الشَّيْخَانِ.

Mug‘iyra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Hech kim Dajjol haqida Nabiy alayhissalomdan men so‘raganchalik so‘ragan emas. U zot menga «U senga zarar qila olmaydi», deganlar. «Uning non tog‘i, suv anhori bo‘ladi, deyishadi», dedim. «Allohning nazdida u bunchalik bo‘lishga arzimaydi», dedilar».

Ikki shayx rivoyat qilganlar.

Sharh: Alloh taolo unga mo‘jiza kabi narsalarni juda ham oshirib berib qo‘ygan emas.

عَنْ حُذَيْفَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «لَأَنَا أَعْلَمُ بِمَا مَعَ الدَّجَّالِ مِنْهُ، مَعَهُ نَهَرَانِ يَجْرِيَانِ أَحَدُهُمَا رَأْيَ الْعَيْنِ مَاءٌ أَبْيَضُ وَالْآخَرُ رَأْيَ الْعَيْنِ نَارٌ تَأَجَّجُ فَإِمَّا أَدْرَكَنَّ أَحَدٌ فَلْيَأْتِ النَّهَرَ الَّذِي يَرَاهُ نَارًا وَلْيُغْمِّضْ ثُمَّ لِيُطَأْطِئْ رَأْسَهُ فَيَشْرَبَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مَاءٌ بَارِدٌ وَإِنَّ الدَّجَّالَ مَمْسُوحُ الْعَيْنِ عَلَيْهَا ظَفَرَةٌ غَلِيظَةٌ مَكْتُوبٌ بَيْنَ عَيْنَيْهِ كَافِرٌ يَقْرَأُهُ كُلُّ مُؤْمِنٍ كَاتِبٍ وَغَيْرُ كَاتِبٍ».

Huzayfa roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam shunday dedilar: «Men Dajjolda nimalar bo‘lishini uning o‘zidan ham yaxshi bilaman. Uning ikkita oqib turgan anhori bo‘ladi, biri ko‘zga ko‘rinib turgan oq suv, biri – ko‘zga ko‘rinib turgan alangali olov bo‘ladi. Kimdir unga yetishsa, o‘ziga olov bo‘lib ko‘ringan anhorga sho‘ng‘isin. So‘ngra boshini egib, undan ichsin, chunki o‘sha sovuq suv bo‘ladi. Dajjolning ko‘zi tekis, ustini qalin et qoplagan. Uning ikki ko‘zi orasiga «kofir» deb yozilgan bo‘lib, yozishni bilganu bilmagan har bir mo‘min uni o‘qiy oladi».

Sharh: Dajjolning chap ko‘zi qalin et bilan qoplangan bo‘lib, tep-tekis holda bo‘ladi. Shuning uchun u «masiyh» – tekislangan deb ham ataladi.

وَعَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «إِنَّ الدَّجَّالَ يَخْرُجُ وَإِنَّ مَعَهُ مَاءً وَنَارًا فَأَمَّا الَّذِي يَرَاهُ النَّاسُ مَاءً فَنَارٌ تُحْرِقُ وَأَمَّا الَّذِي يَرَاهُ النَّاسُ نَارًا فَمَاءٌ بَارِدٌ عَذْبٌ فَمَنْ أَدْرَكَ ذَلِكَ مِنْكُمْ فَلْيَقَعْ فِي الَّذِي يَرَاهُ نَارًا فَإِنَّهُ مَاءٌ عَذْبٌ طَيِّبٌ». رَوَاهُمَا الثَّلَاثَةُ.

Yana o‘sha kishidan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam shunday dedilar: «Dajjol chiqqanda uning suvi va olovi bo‘ladi. Odamlarga suv bo‘lib ko‘ringan narsa – kuydiruvchi olovdir. Odamlarga olov bo‘lib ko‘rinadigan narsa – muzdek, shirin suvdir. Qay biringiz bunga duch kelsa, o‘ziga olov bo‘lib ko‘ringan narsaga tushsin, o‘sha shirin, pok suv bo‘ladi».

Ikkisini uchovlari rivoyat qilganlar.

(Davomi bor)

«Fitnalar va Qiyomat alomatlari» kitobidan

Maqolalar