Sayt test holatida ishlamoqda!
03 Avgust, 2025   |   9 Safar, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:48
Quyosh
05:20
Peshin
12:34
Asr
17:31
Shom
19:42
Xufton
21:07
Bismillah
03 Avgust, 2025, 9 Safar, 1447

“Konfessiyalararo muloqot va diniy bag‘rikenglik - jamiyat barqarorligi garovi” mavzuidagi ilmiy-amaliy anjuman

17.11.2016   6506   5 min.
“Konfessiyalararo muloqot va diniy bag‘rikenglik - jamiyat barqarorligi garovi” mavzuidagi ilmiy-amaliy anjuman

Press-reliz

Bizning mamlakatimiz azal-azaldan qadimiy dinlar rivoj topgan makon sifatida dunyo sivilizatsiyasi tarixida alohida mavqega ega. Bu muborak zaminda bizning ajdodlarimiz boshqa din vakillariga doimo hurmat bilan qaraganlar, mana shu yurt ozodligi yo‘lida ular bilan birga kurash olib borgani, yelkadosh bo‘lib mehnat qilganini hech kim inkor qila olmaydi.

I.A.Karimov

Ma’lumki, Markaziy Osiyo, xususan, O‘zbekiston qadim asrlardan turli madaniyat, til, urf-odat, turmush tarziga ega bo‘lgan, xilma xil dinlarga e’tiqod qiluvchi va bir-biriga o‘xshash bo‘lmagan turli xalqlar, millatlar, yashagan va yashab kelayotgan o‘lkadir. Qadim zamonlardan bizning yurtimizda zardushtliylik, buddaviylik, yahudiylik, nasroniylik kabi dinlar mavjud bo‘lgan. VIII asrda Movarounnahrga kirib kelgan islom dini mahalliy xalqlarning axloq g‘oyalari, huquqiy me’yorlari va urf-odatlari bilan uyg‘unlashib, hozirgi O‘zbekiston mintaqasida o‘z bag‘rikenglik xususiyati bilan ajralib turuvchi hanafiy mazhabi ta’limoti hamda ijtimoiy-axloqiy va huquqiy me’yorlar uzul-kesil qaror topdi.
Mustaqillik yillari O‘zbekistonda ushbu tarixiy an’anaga yangicha rux bag‘ishlagan holda turli dinlarga mansub qadriyatlarni avaylab-asrashga, barcha fuqarolarga o‘z e’tiqodini amalga oshirish uchun zarur sharoitlarni yaratib berishga, dinlar va millatlararo hamjihatlikni yanada mustahkamlashga alohida e’tibor qaratilib, ushbu yo‘nalishda boshqa davlatlarga namuna bo‘ladigan boy tajriba orttirildi.
Joriy yilning 16 noyabr kuni Toshkent islom universitetida Birlashgan Millatlar Tashkiloti tarkibidagi “YUNЕSKO” Xalqaro tashkiloti tomonidan “16 noyabr kuni - Xalqaro bag‘rikenglik kuni” deb e’lon qilingan kuniga bag‘ishlab tashkil etilgan “Konfessiyalararo muloqot va diniy bag‘rikenglik - jamiyat barqarorligi garovi” mavzuidagi ilmiy-amaliy anjumanda respublikamizda turli millat va diniy urf-odat hamda an’analar hurmat qilinishini ta’minlash, ularning rivojlanishi uchun sharoit yaratish, tenghuquqlilik va o‘zaro hamkorlikni qaror toptirish sohasida amalga oshirilayotgan salmoqli ezgu ishlar muhokama qilindi. 
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Din ishlari bo‘yicha qo‘mita, Toshkent islom universiteti, “YUNЕSKO”ning O‘zbekistondagi vakolatxonasi hamkorlikda tashkil etgan mazkur tadbirda mamlakatimizda faoliyat olib borayotgan turli diniy konfessiyalar rahbarlari, diplomatik korpus vakillari va keng jamoatchilik a’zolari ishtirok etdilar.
Konferensiyada so‘zga chiqqanlar tomonidan O‘zbekistonning istiqlol yillaridagi rivojlanish tajribasi ko‘p millatli va turli madaniyatlar vakillari istiqomat qiladigan hamda ko‘pkonfessiyali jamiyatda nafaqat dinlararo totuvlikka erishish mumkinligi, balki demokratik islohotlar va bag‘rikenglik ruhini qaror toptirishning muhim vositasi bo‘la olishini isbotlab kelayotganini e’tirof etdilar.
Bugun O‘zbekistonda 2239 ta diniy tashkilotlar, jumladan, 2065 ta musulmon, 157 ta xristian, 8 ta yahudiy, 6 ta bahoiy, 1 ta Krishnani anglash hamda 1 ta Budda ibodatxonasi va O‘zbekiston Bibliya jamiyati kabi diniy tashkilotlarning o‘zaro hurmat va hamkorlik asnosida faoliyat yuritib kelayotgani, davlatimiz tomonidan yuzlab masjid, cherkov, ibodatxona, ziyoratgoh va osori-atiqalar asl ko‘rinishida ta’mirlanib, diniy tashkilotlar ixtiyoriga berilgani, dindorlarimiz muqaddas ziyoratlarni bajarishlari uchun alohida g‘amxo‘rlik ko‘rsatib kelinayotgani, diniy ta’lim tizimi izchil rivojlanishi uchun qulay sharoitlar yaratilgani yuqoridagi fikrning yorqin dalillari hisoblanadi.
Mahalliy va xorijiy diniy arboblari o‘z ma’ruzalarida O‘zbekiston davlatining dunyoviylik, diniy bag‘rikenglik, barcha dinlarga bir xilda munosabat, jamiyat taraqqiyotida esa dinlar bilan hamkorlik qilish siyosati barcha fuqarolarning diniy e’tiqodi va dunyoqarashidan qat’iy nazar, mamlakat ijtimoiy-siyosiy hayotida teng ishtiroki tamoyili asosida amalga oshirilayotgani haqida alohida to‘xtalib o‘tdilar. 
Diniy konfessiya rahbarlari respublikamizda dinning asl insonparvarlik mohiyatini turli noto‘g‘ri aqidalardan saqlash, dining ma’naviy-ma’rifiy salohiyatini jamiyatdagi barqarorlik, ijtimoiy hamkorlik, konfessiyalararo hamjihatlikni mustahkamlashga yo‘naltirish borasida izchil siyosat yuritilayotganini mamnuniyat bilan ta’kidladilar.
Anjuman qatnashchilari xulosa sifatida Markaziy Osiyoning jahon geosiyosiy tizimidagi ahamiyati ortib borayotgan bugungi kunda mintaqada muhim o‘rin tutgan yurtimizni dinni siyosatlashtirayotgan oqimlarning tahdididan himoya qilish, fuqarolarga o‘z e’tiqodini amalga oshirish uchun zarur sharoitlarni yaratib berish, asl diniy qadriyatlarni avaylab-asrash, diniy bag‘rikenglik va millatlararo totuvlikni yanada mustahkamlash muhim vazifalardan bo‘lib qolayotgani, ushbu masalalarni muvaffaqiyatli hal etilishi o‘lkamizda asrlar osha hukm surib kelayotgan diniy bag‘rikenglikning bundan buyon ham jamiyatimiz taraqqiyotini belgilab beruvchi muhim omillardan bo‘lib qolishiga mustahkam zamin yaratishini qayd etdilar. 
Konferensiyada respublikamizda bugungi kunda dinlararo totuvlikni va hamjihatlikni ta’minlash, jamiyatda bag‘rikenglik ruhini mustahkamlashda erishilgan yutuq va boy tajriba boshqa ko‘pmillatli va ko‘pkonfessiyali davlatlar uchun namuna bo‘la olishi alohida e’tirof etildi.
Tadbir doirasida mustaqillik yillarida respublikamizda turli konfessiyalar tomonidan chop etilgan diniy mazmundagi adabiyotlar ko‘rgazmasi tashkil qilindi.

Din ishlari bo‘yicha qo‘mita
Axborot xizmati 

Boshqa maqolalar
Yangiliklar

“114 Qur’on” loyihasi yakuniy bosqichda: Ekspozitsiyada nurli sahifalardagi tarix va tamaddun

01.08.2025   2703   3 min.
“114 Qur’on” loyihasi yakuniy bosqichda: Ekspozitsiyada nurli sahifalardagi tarix va tamaddun

114 ta Qur’oni Karim nusxasi asosida kitob-albom

 

700 yillik tarixga ega Qur’on qo‘lyozmasi



 

    O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi fransiyalik, turkiyalik va avstriyalik nufuzli mutaxassislar bian hamkorlikda “114 Qur’on” loyihasini amalga oshirmoqda. Loyiha doirasida O‘zbekiston tarixiy merosiga tegishli dunyodagi Qur’on qo‘lyozmalari tanlab olinadi va Markaz muzeyi asosiy qismi sifatida Qur’oni karim zali bo‘limi  ekspozitsiyasidan o‘rin oladi. Bugun Islom sivilizatsiyasi markazida mazkur loyihaning yakunlovchi bosqichga yetayotgani munosabati bilan turkiyalik olim, Istanbul universiteti professori Emek Ushenmez o‘z taqdimotini namoyish qildi.

 

    Taqdimotda O‘zbekistonning taniqli ulamolari va islomshunoslari — shayx Abdulaziz Mansur, O‘zbekiston Musulmonlari idorasi raisining birinchi o‘rinbosari Homidbek Ishmatbekov, markaz ilmiy kotibi Rustam Jabborov, ilmiy xodim Azimjon G‘afurov hamda qator tadqiqotchilar ishtirok etdi. 




    Istanbul universiteti professori Emek Ushenmezning ma’lum qilishicha, ushbu loyiha doirasida Markaz bilan hamkorlikda 114 ta Qur’oni Karim nusxasi asosida kitob-albom tayyorlanmoqda. Emek Ushenmezning ta’kidlashicha, kitob-albom “Kirish qismi” va 4 bo‘limdan iborat bo‘lib, unda VII asrdan XX asrgacha Turkiston hududida yaratilgan va dunyo arxivlarida saqlanayotgan noyob qo‘lyozma Qur’onlar haqida tarixiy-ilmiy ma’lumotlar keltiriladi.


    Kitob-albomdan joy oladigan mashhur nusxalar qatorida — Usmon mus'hafi, Katta Langar Qur’oni, Moviy Qur’on, Somoniylar, Qoraxoniylar, G‘aznaviylar, Saljuqiylar, Xorazmshohlar, Temuriylar va Boburiylar davridagi hamda xonliklar davriga oid nusxalar o‘rin oladi. Har bir qo‘lyozmaning faksimile (aniq nusxa) ko‘rinishida 2 sahifasi kitobda o‘z aksini topadi. Ularning umumiy tartibi 30 porani qamrab olib, to‘liq Qur’oni Karim manzarasini yaratadi.




    Professor Ushenmez aytib o‘tgan muhim jihatlardan biri — 1467 yilda Amir Temurning nabirasi Muhammad Sultonning qizi Shodmalik xotun tomonidan o‘z qo‘li bilan ko‘chirilgan Qur’on nusxasi ham albomda joy olishi. Shuningdek, Qo‘qon xoni Amir Umarxonning Usmoniylar sultoni Mahmud II ga sovg‘a qilgan tarixiy qo‘lyozma nusxasi haqida ham ma’lumot berildi.


    Eng e’tiborli qismlardan biri — 1318 yilda Oltin O‘rda xoni O‘zbekxonga atab oltin varaqda ko‘chirilgan 700 yillik tarixga ega Qur’on qo‘lyozmasidan suralar kiritilayotganidir. Ushbu nusxa mo‘g‘ullar davridan keyin saqlanib qolgan eng asosiy Qur’on mus'haflaridan biri hisoblanadi.


    Taqdimot so‘ngida professor Emek Ushenmez ushbu noyob qo‘lyozmalarning tarixiy, manbashunoslik va madaniy qimmatini alohida ta’kidladi hamda ularning kelib chiqish tarixi O‘zbekiston bilan chambarchas bog‘liq ekanini qayd etdi.

O'zbekiston yangiliklari