Insonda ruh va nafs bordir. Ruhning ozuqasi shariatga muvofiq bo‘lgan barcha amallar bo‘lib, kimki biron shar’iy amalni qilsa ruh quvvatlanadi. Mana shu sababdan namoz o‘qib bo‘lgach ruhiy taskinlik topiladi.
Nafsning istagi esa shariatning xilofi bo‘lgan narsalar bo‘lib, o‘sha amal sabab nafsi ammora quvvatlanadi. Namoz qazo bo‘lganida, qazoni o‘qimay yuraverish, o‘qish qiyin bo‘lishi o‘sha nafsi ammora istagi bo‘lib, u shundan quvvatlanaveradi.
Ruh va nafs bir-birining ziddi bo‘lib birining quvvatlanishi ikkinchisini kuchsizlanib, quvvatsiz bo‘lishiga olib boradi.
Musulmon kishi ibodatlarga qancha haris bo‘lsa, namozini vaqtida o‘qisa, zakotini ta’xirsiz ado qilsa, sadaqotlari to‘kis bo‘lsa, Kalamulloh tilovatida bardavom bo‘laversa, ruhi quvvatlanib, nafsi ammorasi kuchsizlanaveradi. Ibodatlar unga sevimli bo‘laveradi.
Kimki shahvatiga qul bo‘lib, zinoga giriftor bo‘lsa, halol-harom farqiga bormasdan luqmasiga e’tiborsiz bo‘laversa, nafsi kuchayib, ruhi quvvatsizlanaveradi. Oqibatda ibodatlar uning uchun qiyin, yoqimsiz bo‘laveradi.
Alloh taolo Qur’oni Karimda marhamat qiladi:
وَمَا أُبَرِّئُ نَفْسِي ۚ إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّي ۚ إِنَّ رَبِّي غَفُورٌ رَّحِيمٌ
«Va o‘z nafsimni oqlamayman. Albatta, nafs, agar Robbim rahm qilmasa, yomonlikka ko‘p undovchidir. Albatta, Robbim mag‘firatli va bilguvchidir», dedi. Yusuf surasi. 53 oyat.
Mana bu muborak oyatda Robbimiz jalla sha’nuhu bizlarga nafsi ammoramiz holatini bayon qilib, O‘zi rahm qilmasa holimiz xarob bo‘lishini ta’kidlamoqda. Robbimizning bizga rahm qilishi esa, shariatga muvofiq amallarga muyassar qilishi bilan bo‘ladi.
Alloh taolo barchamizni istiqomati shariatda mahkam qilsin.
Imom Rabboniy (q.s)ning
Maktubot kitobi asosida
Sunnatulloh Abdulbosit tayyorladi.
Savol: Hozirgi kunda ayrim odamlar qabristonlardan o‘zlari, oilasi uchun yer sotib olib, sag‘ana qildirib qo‘yishmoqda. Bu ishlari to‘g‘rimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Qabristonlar omma foydalanishi uchun hukumat tarafidan berilgan umumiy joy hisoblanadi, hech kimning shaxsiy mulki emas.
Shunga ko‘ra unga kimdir egalik qilishi, u joydan yer sotishi yoki sotib olishi mumkin emas. Bizdan avvalgi avlodlar, ota-bobolarimiz qabristondan biror narsani olishga, hatto qurigan giyoh olishdan ham cho‘chiganlar.
Hozirda ham ayrim odamlar qabristondagi meva va o‘t-o‘lanlardan foydalanish haqida ko‘p savol berishlari bejizga emas, ana shu hadikdan paydo bo‘lgan. Ammo ming afsuski, ayrim odamlar tomonidan kimlar bilandir til biriktirib, yer sotib olish holati oz bo‘lsa-da, paydo bo‘lmoqda. Bundan ehtiyot bo‘lish lozim. Chunki bu nohaqdan yer olish hisoblanadi. Bu haqda Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam qattiq ogohlantirib, bunday deganlar: “Kim bir qarich yerni nohaqdan olsa, qiyomat kuni uni yetti qavat yer yutadi”, deganlar (Imom Buxoriy rivoyati).
Sa’id ibn Zayd roziyallohu anhudan qilingan rivoyatda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim bir qarich yerni zulm ila olsa, qiyomat kuni uning bo‘yniga yetti qavat yer osib qo‘yiladi”, deganlar (Muttafaqun alayh).
Bu ishning qanchalik og‘ir ekanini tushunmagan odamlar turli vositalar bilan bir qarich bo‘lsa ham birovning yerini o‘ziga qo‘shib olishga harakat qiladilar. Islomda bu ish zulm hisoblanadi va katta gunoh sifatida qoralanadi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.