Sayt test holatida ishlamoqda!
01 Yanvar, 2025   |   2 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:49
Peshin
12:32
Asr
15:23
Shom
17:08
Xufton
18:27
Bismillah
01 Yanvar, 2025, 2 Rajab, 1446
Yangiliklar

O‘zbekiston tarixiga oid manbalar arab dunyosining mashhur muzeyida saqlanyapti

7.08.2024   5228   4 min.
O‘zbekiston tarixiga oid manbalar arab dunyosining mashhur muzeyida saqlanyapti

O‘zbekistondagi islom sivilizatsiyasi markazi delegatsiyasining Saudiya Arabistoniga tashrifi davom etyapti. Navbatdagi manzil esa madaniy meros obyektlari soni ko‘pligi bilan alohida ajralib turuvchi Jidda shahridir. Delegatsiya a’zolari Abdurauf Hasan Xalil muzeyida bo‘lishdi.

Aytish joizki, haqiqiy san’atning ildizi mahorat va donishmandlikka borib taqaladi. Shu bois hoh u o‘tmishda, hoh zamonaviy hayotda bo‘lsin insonga estetik zavq bag‘ishlaydi. Uning tasavvurini kengaytiradi va borliqni mohiyatan anglashiga rag‘bat beradi. Mazkur muzeyga tashrif buyurganlar ham ana shunday inson qo‘li bilan yaratilgan san’at asarlarining shaydosiga aylanishi shubhasizdir.

Abdurauf Hasan Xalil ko‘p yillar Saudiya Arabistonida tashqi ishlar vaziri yordamchisi sifatida faoliyat yuritgan va mamlakatning boshqa davlatlar bilan diplomatik aloqalarini mustahkamlashga o‘z hissasini qo‘shgan. Faoliyati davomida to‘plagan kolleksiyasini yaxlit bir markazda ko‘rishni istagan va xususiy muzey sifatida shakllantirgan.

Abdurauf Xalil muzeyi Xalqaro Taybat ilm-fan va bilimlar shahrining bir qismi bo‘lib, Jiddada bo‘lishi shart bo‘lgan muzeydir. Muzey haqiqatan ham o‘ziga xos shahar. U 12 ta binodagi 300 ta xonada islomdan oldingi va islom tarixini jonlantiradi. Muzey Saudiya Arabistoni merosi uyi, Islom merosi uyi, xalqaro meros uyi va jamoat merosini o‘z ichiga oladi. 

Mazkur muzeyda Markaziy Osiyo tarixi bilan bog‘lik ko‘plab eksponatlar ham bor. Masalan, mis idishga XIX asrda Toshkentda ishlangan miniatyura, XIV asr Temurilar davriga oid Qur’on oyatlari bilan zeb berilgan choynak, milodiy X asrda, Somoniylar davrida yasalgan keramik kosa shular jumlasidan.

Delegatsiya a’zolari va muzey xodimlari o‘rtasida kechgan muloqot jarayonida muzeyning tashkil etilishi, eksponatlarni namoyish qilish va jarayonda zamonaviy texnologiyalardan foydalanish mavzulari muhokama qilindi. Eng muhimi, eksponatda yoritilgan mavzulardagi ochiqlik, erkinlik va islomdan boshqa madaniyatlarga nisbatan hurmat ruhidir.

— O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi bu – Prezident Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan madaniy-gumanitar sohada amalga oshirilayotgan juda katta mega loyiha. Shu bois, uning ekspozitsiyasini yangi mazmun bilan boyitish masalasida izlanishlar olib borilyapti, - deydi delagatsiya a’zosi, Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi direktori Shovosil Ziyodov. — Davlat rahbari topshirig‘iga asosan, nafaqat milliy va xalqaro olimlar, tarixchilar, mutaxassis, ekspertlar fikri, balki xalqaro tajriba ham o‘rganilyapti. Saudiya Arabistoniga qilgan safarimiz ayrim hollarda duch kelinadigan noto‘g‘ri talqinlarga barham bera olgani bilan ham ahamiyatlidir. Chunki, Podshohlikdagi muzeylarda birinchidan islomdan avvalgi davr ham yoritilgan. Qolaversa, insonlarning, hususan ayollarning siymolari aks etgan hunarmandchilik va musavvirlik ishlari ham namoyishga qo‘yilgan.

Darhaqiqat, muzey ekspozitsiyasi chin ma’noda madaniyatlararo chorraha vazifasini o‘tayapti va dini, e’tiqodi, millatidan qat’i nazar tashrif buyuruvchilarga hayrat ulashyapti. Eng muhimi, mazkur muzey islomning bag‘rikenglik tamoyillarini o‘zida to‘la aks ettirgan. Namoyishga qo‘yilgan turli eksponatlar misolida buni yanada yorqinroq ko‘rish mumkin. Abdurauf Hasan Xalil muzeyida turli sivilizatsiyalarga oid badiiy va arxeologik asarlar, jumladan, Xitoy, Yevropa va boshqa islom olamiga oid asarlar ham mavjud. Muzeyda hayvonlar va odamlarning haqiqiy o‘lchamdagi ko‘plab maketlari, portretlar va ma’lum bir voqelikni aks ettirgan suratlar mavjud.

— Garchi mamlakatlarimiz o‘rtasida juda uzoq masofa bor. Ammo muzey ekspozitsiyasida, bu u qadar ko‘zga tashlanmaydi. Bugun muzeyda Temuriylar davriga oid Qur’on oyatlari bilan zeblangan idishlar va boshqa ko‘plab eksponatlarni ko‘rib, yurtimiz tarixiga bo‘lgan hurmat va e’tiborni yana bir karra his qildik, - deydi O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi direktori Firdavs Abduxoliqov. – Saudiya Arabistoniga bo‘lgan safar aytish joizki, Prezident Shavkat Mirziyoyevning diniy-ma’rifiy sohalarda olib borayotgan siyosati, sa’y-harkatlari namunasidir. Bu ilm ahliga ilhom berib, shu yo‘nalishda olib borilayotgan ishlarning yangi bosqichga chiqishiga xizmat qilyapti. 

Mazkur muzeyga qilingan tashrif davomida kelgusida qilinadigan hamkorlik masalalari ham muhokama qilindi. Delegatsiya o‘z ishini davom ettiryapti. 

cisc.uz

O‘zbekiston tarixiga oid manbalar arab dunyosining mashhur muzeyida saqlanyapti O‘zbekiston tarixiga oid manbalar arab dunyosining mashhur muzeyida saqlanyapti
O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

O‘zbekiston musulmonlari idorasi Ulamolar kengashi murojaati

29.12.2024   21776   6 min.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Ulamolar kengashi murojaati

Bismillahir Rohmanir Rohiym.

Alloh taologa cheksiz hamdu sanolarimiz, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga mukammal salavotu salomlarimiz bo‘lsin.

 

Muhtaram yurtdoshlar!

 

Allohga shukrki, go‘zal diyorimizda har tongni tinchlik, xotirjamlik bilan qarshi olmoqdamiz. Ushbu ulug‘ ne’mat sababli, har sohada yutuqlar, yuksalishlar bo‘lmoqda, ne’matlar kundan-kun ziyoda bo‘lib bormoqda. Bu yurtda inson aziz, uning qadri yuksak ekani, o‘zining hayotiy ifodasini topib bormoqda. Ayniqsa, ijtimoiy himoyaga muhtojlar, nogironligi bo‘lgan insonlar, kambag‘al oilalarga doimiy g‘amxo‘rlik ko‘rsatib kelinmoqda.

Shubhasiz, oxirgi yillarda kam ta’minlangan, boquvchisini yo‘qotgan, yordamga muhtoj fuqarolar bilan manzilli ishlash bo‘yicha qonuniy asoslar va xalqparvar tizim yaratildi.

Siz aziz yurtdoshlarimizga murojaat qilar ekanmiz, shuni alohida ta’kidlashni xohlardikki, ijtimoiy himoya masalasida Prezidentimizga kamarbasta bo‘lish barchamiz intilayotgan farovon kelajak, farzandlarimiz baxtu saodatini ta’minlashning eng muhim shartidir.

Islom dinida muhtojlarga yordam berish, jismoniy imkoniyati cheklangan insonlarga mehr-muruvvat ko‘rsatish, miskin va bechoralar holidan xabar olish eng savobli amallardan hisoblanadi. Muborak dinimiz xayr-saxovatga buyurar ekan, uni o‘z o‘rniga sarflashga amr etadi. Muhtoj insonlar haqqiga xiyonat qilish esa og‘ir gunoh sanaladi.

Yurtimizda Ijtimoiy himoya milliy agentligi tashkil etilishi xalqimiz qalbidagi ezgu ish bo‘ldi. Agentlik og‘ir ijtimoiy holatga tushgan va tushish xavfi bo‘lgan aholi bilan manzilli ishlayotgani, xayru ehsonlarni o‘z egalariga yetkazayotgani xalqimizni mamnun etmoqda, qalbiga xursandchilik ulashmoqda. Albatta, mana shunday mehrga muhtoj insonlarning duosi bilan yurtimiz yanada obod bo‘ladi.

 

Hurmatli yurtdoshlarimiz!

 

Yaratganga shukr, tarbiyaning asosiy poydevori bo‘lgan maktabga, yoshlarni ilm-ma’rifatli qilishga davlatimiz tomonidan doimiy e’tibor qaratilmoqda. Yangidan yangi maktablar, bog‘chalar qurilmoqda. Yurtimizda o‘rta hisobda yiliga bir million bola tug‘ilmoqda. Bu degani, yetti yildan keyin bir necha ming maktabga ehtiyoj paydo bo‘ladi. Shunday ekan, saxovatpesha kishilarimiz maktab qurish yoki ta’mirlash ishlariga ham katta e’tibor qaratishlarini tavsiya etamiz. Zotan, ma’rifat, ziyo maskani bo‘lgan ta’lim dargohlarini qurish, obod qilish ajri ulug‘ amallardan hisoblanadi. Shuningdek, ta’lim muassasalari talaba va o‘quvchilarni moddiy tarafdan ta’minlash, ularni kontrakt-shartnomalarini to‘lab berish, o‘quv qurol va darsliklarini olib berish savobi doimiy yozilib turadigan sadaqai joriya bo‘ladi.

 

Aziz vatandoshlar!

Taassufki, to‘ylar, oilaviy tantanalar, marhumlar xotirasi, haj va umraga borib-keluvchilarni kutib olishga bag‘ishlangan yig‘inlar, ulardagi bir-biridan o‘tib tushadigan, kimo‘zarga, riyoga, isrofga to‘la ishlar xalqimizning jiddiy muammolaridan biri bo‘lib kelmoqda. 

Shu o‘rinda, ziyolilar, yoshi keksa otaxonu onaxonlar, nuroniylarga aytar so‘zimiz, keling, birgalikda yurtimiz aholisiga, ayniqsa, yuqoridagi kabi isrofgarchilik va dabdaba qilayotganlarga tushuntirish ishlarini ko‘paytiraylik, bu kabi illatlarga birgalikda barham beraylik. Alloh taolo ato etgan mol-dunyoni isrof qilish – katta gunoh, ekanini uqtiraylik! Buning o‘rniga topganlarimizni savobli ishlarga sarflab, beva-bechora, nochor, muhtojlarga yordam beraylik, ana shunda ulkan savobga ega bo‘lamiz, inshoaalloh! 

 

Qadrli ulamolar va imom-domlalar!

 

Ijtimoiy himoya bo‘yicha Yurtboshimizning tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlagan holda, biz – din peshvolari quyidagi 7 ta vazifani amalga oshirishni belgilab olmoqdamiz:

Birinchi, ulamolar va imom-xatiblar “Xayru saxovat – qalblarga quvonch ulashadi” shiori ostida targ‘ibot-tashviqot ishlarini keng ko‘lamda amalga oshirish.

Ikkinchi, har bir markaziy masjid 5 tadan ehtiyojmand oilani otaliqqa olib, ularning farzandlarini o‘quv kurslarida o‘qitishi, kasb-hunarga o‘rgatishi va doimiy daromadga ega bo‘lishiga ko‘maklashish.

Uchinchi, har bir tuman-shahar bosh imom-xatiblari hududidagi kamida 1 ta maktabni homiylarni jalb etgan holda ta’mirlash ishlariga yordam ko‘rsatish.

To‘rtinchi, “Vaqf” xayriya jamoat fondi Ijtimoiy himoya milliy agentligi bilan hamkorlikda mamlakatimiz bo‘yicha kam ta’minlangan oilalar farzandlari bo‘lgan 200 nafar yoshni kasbga o‘rgatish va ish bilan band qilish.

Beshinchi, “Vaqf” xayriya jamoat fondi “Inson” ijtimoiy xizmatlar markazi bilan hamkorlikda jismoniy imkoniyati cheklangan bolalarga 50 dona sport aravachasi va boshqa reabilitatsiya vositalari olib berib, ularning davolanishlariga ko‘maklashish.

Oltinchi, masjid imom-xatiblari homiylarni jalb etgan holda “Mehribonlik”, “Saxovat”, “Muruvvat” uylariga va mehnat faxriylariga moddiy yordamlar ko‘rsatish ishlarini tashkil etish.

Yettinchi, imom-xatiblar tomonidan to‘y-ma’raka marosimlardagi isrofgarchilik, umra ziyoratidan qaytgandan keyin har xil xo‘jako‘rsin marosimlari uyushtirishdek illatlarning oldini olish yuzasidan targ‘ibot ishlarini amalga oshirish. 

 

Aziz yurtdoshlar!

 

Xayrli va savobli ishga hissa qo‘shgan, yetim-yesir, beva-bechoraning boshini silagan odamning amal daftariga qiyomatgacha sadaqai joriya savobi to‘xtamasdan yozilib turishini, bunday odam xalq ichida, el orasida doimo hurmat va e’zozda bo‘lishini unutmaylik!

Alloh taolo ezgu ishlarimizni O‘zi mukofotlasin, omin!

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi Ulamolar Kengashi raisi, 

muftiy Shayx Nuriddin XOLIQNAZAR

Toshkent shahri 

2024 yil 26 dekabr

O'zbekiston yangiliklari