Sayt test holatida ishlamoqda!
16 Yanvar, 2025   |   16 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:23
Quyosh
07:46
Peshin
12:38
Asr
15:39
Shom
17:23
Xufton
18:41
Bismillah
16 Yanvar, 2025, 16 Rajab, 1446

O‘ZBЕKISTON MUSULMONLARI IDORASI RAISI O‘RINBOSARI MAKKA SHAHRIDAGI XALQARO KONFЕRЕNSIYADA ISHTIROK ETDI

7.08.2024   9302   2 min.
O‘ZBЕKISTON MUSULMONLARI IDORASI RAISI O‘RINBOSARI MAKKA SHAHRIDAGI XALQARO KONFЕRЕNSIYADA ISHTIROK ETDI

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Saudiya Arabistoni Podshohi, Ikki Muqaddas masjid xodimi Salmon ibn Abdulaziz Ol Saud tashabbusi bilan Islom ishlari, da’vat va hidoyat vazirligi - Islom olamidagi vaqflar va islom ishlari bo‘yicha vazirlarning IX xalqaro konferensiyasi joriy yilning 3-5 avgust kunlari Makka shahrida o‘tkazildi. “Mo‘tadillik tamoyillari va qadriyatlarini targ‘ib qilish hamda mustahkamlashda Islom ishlari va vaqf vazirliklarining o‘rni” mavzusida tashkil etilgan konferensiyada 250 ga yaqin din arboblaridan iborat islom olamining  62 davlatidan taniqli muftiylar, Vaqf ishlari vazirlari va soha mutaxassislari ishtirok etdi. 

Mazkur nufuzli konferensiyada O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari, Toshkent islom instituti rektori professor Muhammadolim Muammadsiddiqov ishtirok etdi. Delegatsiya tarkibida O‘MI tasarrufidagi Vaqf xayriya jamoat fondi raisi Isoxon Abdullayev ham anjumanda qatnashdi.

Xalqaro konferensiyaning ochilishida Saudiya islom ishlari Vaziri Shayx, doktor Abdullatif bin Abdulaziz Ol Shayx barcha ishtirokchilarni mazkur konferensiyada ko‘rib turgani bilan samimiy qutlab, konferensiyani yuqori savida o‘tishida va barcha ishtirokchilarni yanada faol bo‘lishga chaqirdi.

U o‘z nutqi davomida vazirlik hozirda dunyoning turli mamlakatlaridagi Islom ishlari vazirliklari bilan hamkorlik aloqalarini o‘rnatish uchun jadal harakatlarni amalga oshirayotganini ta’kidlab, bu sa’y-harakatlar ortida islomiy ishlarni o‘zaro rivojlantirish, xalqaro aloqa va hamkorlikni mustahkamlash, bag‘rikenglikni targ‘ib qilish, dunyo bo‘ylab islomni to‘g‘ri tushunishni targ‘ib qilish, Qur’on va sunnatni hurmat qilish va terrorizmga qarshi kurashishni maqsad qilganini aytib o‘tdi. 

Vazirning ma’ruzasida Quddus va Falastin masalasi, islomiy da’vat bilan bog‘liq masalalar, masjidlarga hurmat ko‘rsatish va islomiy millat hayotiga ta’sir ko‘rsatadigan boshqa masalalar shuningdek, imom-xatiblarni tayinlash bo‘yicha tajriba almashish, ularga yuklangan dasturlar va mas’uliyatlar muhokama qilinishi ta’kidlandi. 

5 avgust kuni konferensiyaning yalpi majlisida M.Muhammadsiddiqov “O‘zbekistonda yoshlarning ta’lim-tarbiyasiga qaratilgan e’tibor” mavzusida ma’ruza qildi.
Shuningdek, konferensiyada islom ummatini turli guruhlarga bo‘lish, qon to‘kish, mol-mulkka tajovuz qilish va mazhabsizlikni targ‘ib qilish kabi har qanday harakatlardan musulmonlarni ogohlantirish zarurligi qayd etildi. 
Jamiyatlarda ma’naviy-axloqiy va oilaviy qadriyatlarni muhofaza qilish, yot ijtimoiy tushunchalar yoki oilaning boshqacha shakllarini, nikohdan tashqari jinsiy munosabatlarni o‘rnatishga bo‘lgan urinishlarni oldini olish muhimligi ta’kidlandi.

Konferensiyada Islom va musulmonlarga qarshi nafrat uyg‘otishga qarshi turish, islomning imijini buzish va diniy yoki irqiy asosda zo‘ravonlikka undashga qarshi kurash bo‘yicha madaniy dasturlar ishlab chiqish belgilab qo‘yildi. Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining «Islomofobiyaga qarshi kurash chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi rezolyutsiyasini qabul qilish choralari muhokama qilindi. Anjumanda sakkizta eng muhim tavsiyalar e’lon qilindi.

TII Matbuot xizmati

O‘ZBЕKISTON MUSULMONLARI IDORASI RAISI O‘RINBOSARI MAKKA SHAHRIDAGI XALQARO KONFЕRЕNSIYADA ISHTIROK ETDI O‘ZBЕKISTON MUSULMONLARI IDORASI RAISI O‘RINBOSARI MAKKA SHAHRIDAGI XALQARO KONFЕRЕNSIYADA ISHTIROK ETDI O‘ZBЕKISTON MUSULMONLARI IDORASI RAISI O‘RINBOSARI MAKKA SHAHRIDAGI XALQARO KONFЕRЕNSIYADA ISHTIROK ETDI O‘ZBЕKISTON MUSULMONLARI IDORASI RAISI O‘RINBOSARI MAKKA SHAHRIDAGI XALQARO KONFЕRЕNSIYADA ISHTIROK ETDI O‘ZBЕKISTON MUSULMONLARI IDORASI RAISI O‘RINBOSARI MAKKA SHAHRIDAGI XALQARO KONFЕRЕNSIYADA ISHTIROK ETDI O‘ZBЕKISTON MUSULMONLARI IDORASI RAISI O‘RINBOSARI MAKKA SHAHRIDAGI XALQARO KONFЕRЕNSIYADA ISHTIROK ETDI O‘ZBЕKISTON MUSULMONLARI IDORASI RAISI O‘RINBOSARI MAKKA SHAHRIDAGI XALQARO KONFЕRЕNSIYADA ISHTIROK ETDI
Boshqa maqolalar

Balog‘at ilmining ahamiyati

15.01.2025   1404   3 min.
Balog‘at ilmining ahamiyati

Ajdodlarimizning qoldirgan asarlarining katta qismi arab tilida yozilgani barchamizga ma’lum. Arab tili dunyo tillari ichida eng ko‘p o‘rganilgan va hanuz o‘rganilayotgan til hisoblanadi. U lug‘at boyligi, qoidalarining turli-tumanligi, bir so‘zni bir necha uslubda ishlatish imkoniyatlarining ko‘pligi bilan mukammal tillar ichida ajralib turadi. Shuningdek, u shevalarining juda ko‘pligi bilan ham dunyoda yuqori o‘rinni egallaydi.

Bu til Qur’oni karim va janob Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning tillari bo‘lgani uchun uni o‘rganish usullari sahobai kiromlar davridayoq ishlab chiqilgan. Arab tilini o‘rganish uchun lug‘at, morfologiya, grammatika, ya’ni sarf va nahv ilmlari mukammal o‘rganiladi. Shu bilan birga, arab tilida mukammal gaplashish va uni tushunish uchun albatta, balog‘at fani qoidalarini yaxshi bilish kerak.

Balog‘at ilmini tahsil qilish orqali Qur’oni karim va hadisi shariflar ma’nolarini to‘g‘ri tushunish va nozik jihatlarni teran anglash oson kechadi. Shuningdek, Qur’oni karimning fasohat va balog‘at e’tiboridan mo‘jizakorligi kashf qilinadi. Shu bois, Qur’oni karim tafsiri, hadisi shariflar sharhi va boshqa diniy ilmlarni o‘rganmoqchi bo‘lgan kishi lug‘at, sarf, nahv ilmlari bilan bir qatorda balog‘at ilmini ham puxta egallashi lozim. Bu haqda Abdurauf Fitrat shunday degan: “Diniy va ijtimoiy ta’limotimiz Qur’on va hadislarda mavjud. Qur’on va hadislar esa arab tilidadir. Binobarin, ularni tushunish uchun arab tilining sarfu-nahvini o‘rganish zarur. Lekin bu yetarli emas, Qur’on ma’nolarini tushunishimiz uchun balog‘at ilmini – bayon, bade’ va ma’oniy ilmlarini ham bilishimiz lozim.”

Bu ilm boshqa fanlardan o‘zining fazilati bilan ajralib turadi. Lug‘at sir-asrorlarini ochishda va xazinalarini kashf etishda balog‘at ilmining o‘rni beqiyosdir. Jorulloh Mahmud Zamaxshariy o‘zining “Kashshof” nomli tafsirining muqaddimasida shunday deydi: “Tafsir ilmiga kirishgan kishi Qur’onga xos bo‘lgan ilmi ma’oniy va ilmi bayonda bilimdon bo‘lsa va bu ilmlarni puxta o‘rgansa, tafsirning haqiqatlariga yeta oladi.”

Shuningdek, Alisher Navoiy, Zaxiriddin Muhammad Bobur, Lutfiy, Fuzuliy, Umar Hayyom, Mashrab kabi mumtoz adabiyot namoyondalari o‘z asarlarida majoz, tashbeh, istiora, kinoya kabi balog‘at qoidalaridan keng foydalanganlar. Buyuk ajdodlarimizning boy ma’naviy merosini chuqur o‘rganib, boshqalarga yetkazishda balog‘at ilmining ahamiyati katta.

Balog‘at ilmining tarixi, shakllanishi, taraqqiyot bosqichlari va bu ilmga hissa qo‘shgan ulamolarning hayoti hamda asarlarini o‘rganish bugungi kunda muhim vazifalardan biridir. Arab tilining balog‘at va bade’ ilmlarini o‘rganish orqali kishida bu fanlarga nisbatan qiziqish va mukammal bilim shakllanadi. Balog‘at fanini chuqur o‘zlashtirish orqali faqat arab tilida emas, balki o‘zbek tilida yozilgan mumtoz adabiyotimiz sirlarini ham anglash mumkin bo‘ladi.

Abdulqayum Turdaliyev,
Toshkent Islom instituti talabasi.