Bismillahir Rohmanir Rohiym
Safar oyida to‘y qilsa, safarga chiqsa bo‘ladi(mi?)
Safar oyi qanday oy?
Safar oyi hijriy-qamariy taqvim bo‘yicha (muharramdan keyingi) yilning ikkinchi oyidir.
Safar qanday ma’noni anglatadi?
Bu oy mevalar g‘arq pishib, barglar sarg‘aygan vaqtga to‘g‘ri kelgani uchun safar صفر – “sariq oy” deb nomlangan. Agar safar so‘zidagi “sod (ص)” harfi “sin (س)” bilan yozilsa “safarga chiqmoq” degan ma’noni anglatadi.
Safar oyi Islomdan oldingi johiliyat davrida.
Johiliyat davrida “Safar oyida yangi ish boshlab bo‘lmaydi, safarga chiqib bo‘lmaydi, oila qurib bo‘lmaydi” kabi shumlanishlar urf bo‘lgan. Hatto biror ishga kirishishdan oldin qush uchirib ko‘rishardi. Qush o‘ng tomonga uchsa, yaxshilikka yo‘yib, ishga kirishishar, chap tomonga uchsa, bu ishda yaxshilik yo‘q ekan, deb tark etishar, bordi-yu to‘g‘riga uchsa, qaytadan uchirib ko‘rishar edi.
Islom dini kelgandan keyin safar oyi – “Yaxshilik oyi” deb nomlandi. Rasululloh sollallohu alayhi vasalam: “Kasallik yuqishi yo‘q, boyqush yo‘q, nav’u yo‘q va safar yo‘q”, dedilar.
Safar oyi to‘g‘risidagi turli bid’at-xurofotlar rad etildi. Oylarning hammasi Alloh taoloning oylari ekani e’lon qilindi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam safar oyini qanday o‘tkazganlar?
1. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Madina shahridagi “Masjidun Nabaviy”masjidlarini safar oyida qurganlar.
2. Qizlari Fotimai Zahro roziyallohu anhoni Hazrat Ali roziyallohu anhuga safar oyida nikohlaganlar.
3. Aynan shu oyda safarga chiqib, Xaybar qal’asini fath qilganlar.
Demak, bu oyda yangi ish boshlash, oila qurish va safarga qilish joiz ekan.
Ammo, hozirgi kunda...
Afsuski, bugungi kunda ham “safar oyida ish boshlash, to‘y qilish, safarga chiqish xosiyatsiz” degan gaplar tez-tez uchrab turadi. Ularning hech qanday asosi yo‘q ekani Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning hadislari va sunnatlaridan ma’lum bo‘ldi.
Eng muhimi – bandaga yetadigan musibat biror oyga bog‘liq bo‘lmaydi. Balki har bir yaxshilik ham, yomonlik ham faqatgina Alloh taoloning izni bilan sodir bo‘ladi. Taqdirga iymon keltirish dinimizning asoslaridan biridir. Inson boshiga tushadigan barcha yaxshilik va yomonliklarni taqdirdan deb bilmog‘i lozim. Alloh taolo: “(Insonga) biror musibat yetgan bo‘lsa, albatta, Allohning izni (irodasi) bilangina (yetur). Kimki Allohga iymon keltirsa, (U) uning qalbini to‘g‘ri yo‘lga hidoyat qilur. Alloh har narsani biluvchidir” (Tag‘obun surasi, 11-oyat), deb marhamat qilgan.
Alloh taolo aqidamizni mustahkam, hidoyatida bardavom qilsin. Safar oyini barchamiz uchun xayrli va barakali bo‘lishini nasib etsin.
Davron NURMUHAMMAD
2024 yil 30 oktyabr kuni Zayniddin domla Eshonqulov boshchiligida Toshkent viloyatining Toshkent tumani “Hasanboy ota” jome masjidida amaliy tadbir o‘tkazildi. Unda O‘zbekiston musulmonlari idorasi mutaxassislari, Toshkent viloyati vakilligi rahbariyati va xodimlari, viloyat tuman va shaharlarining bosh imom-xatiblari hamda otinoyilari, shuningdek, “Haj-2024” ziyoratchilari, MFYlar raislari ishtirok etdi.
Yig‘ilishda imom-xatib hamda otinoyilarning “Haj – 2024” ziyoratchilarini ma’naviy-ma’rifiy tadbirlarga faol jalb etish ishiga ko‘maklashish, tumandagi masjidlar faoliyati o‘rganish, peshin namozida masjidlarda dolzarb mavzuda ma’ruza qilish kabi masalalar muhokama qilindi.
Shu maqsadda Ishchi guruh a’zolari Toshkent tumanining 18 ta masjidi hamda 20 ta mahallasiga biriktirilib, xonadonlarga kirilib, turli yo‘nalishlar bo‘yicha suhbatlar o‘tkazildi.
Xususan, imom-xatiblar 100 ta oilaga, otinoyilar 14 ta oilaga, umumiy hisobda 114 ta oilaga kirib, ma’naviy-ma’rifiy targ‘ibot hamda amaliy yordam tadbirlari olib bordilar.
Shuningdek, er-xotin, aka-uka, ota-bola, qaynona-kelin, o‘rtasidagi kelishmovchilik va janjallar sababli notinch bo‘lib turgan 32 ta oila o‘rganilib, ularga nasihat qilindi. Notinchlik sabablarini bartaraf etish, arazlashganlarni yarashtirish choralari ko‘rildi. 36 ta holatda oilaviy ajrimlarning oldini olishga harakat qilindi, 4 ta oilani yarashtirishga muvaffaq bo‘lindi, 7 oilani yarashtirish jarayonini davom ettirish belgilandi. 23 ta xonadonda JIEMda jazo muddatini o‘tayotganlarning oila a’zolari, jazo muddatini o‘tab qaytganlar, muqaddam sudlanganlar bilan yurtimizda olib borilayotgan islohotlar borasida suhbatlashildi. Shuningdek, nogiron va kasalmand fuqarolar yashaydigan 2 ta oilaga kirilib, ulardan ko‘ngil so‘raldi, davolanish va dori darmon, 3 ta kam ta’minlangan oilalarga oziq-ovqat, kiyim-kechak hamda moddiy yordam ko‘rsatildi.
Tadbir so‘ngida amalga oshirilgan ishlar tahlil qilinib, Toshkent tumanida masjidlardagi kamchiliklarni bartaraf etish, imom-xatiblarning ma’naviy-ma’rifiy hamda masjid boshqaruvidagi faoliyatida kuzatilgan kamchiliklarni bartaraf etish yuzasidan ko‘rsatma va tavsiyalar berildi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati