Sayt test holatida ishlamoqda!
18 Yanvar, 2025   |   18 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:45
Peshin
12:38
Asr
15:41
Shom
17:25
Xufton
18:43
Bismillah
18 Yanvar, 2025, 18 Rajab, 1446
Yangiliklar

Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi

26.08.2024   2663   3 min.
Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi

Bugun, 26 avgust kuni Samarqandda “Buyuk ajdodlar merosi – III Renessans poydevori” VIII xalqaro kongressi muvaffaqiyatli yakunladi. Mazkur nufuzli tadbirda 4 kun davomida O‘zbekiston madaniy merosini o‘rganish, saqlash va ommalashtirish hamda Islom sivilizatsiyasi markazi faoliyatining joriy va kelajakka mo‘ljallangan rejalari, muhim loyihalari taqdimotlari bo‘lib o‘tgani uning amaliy ahamiyatini oshirdi.

Uch yuzdan ziyod ishtirokchi qatnashgan kongressda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining din va millatlararo munosabatlar masalalari bo‘yicha maslahatchisi Muzaffar Kamilov, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari va Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi Sodiqjon Toshboyev, O‘zbekiston Islom sivilizatsiyasi markazi direktori Firdavs Abduxoliqov, shuningdek, xorijlik TURKSOY xalqaro tashkiloti Bosh kotibi Sulton Rayev, Xalqaro Turkiy Akademiyasi prezidenti, akademik Shayn Mustafoyev kabilar ham ishtirok etib, nutq so‘zladilar. 

Bundan 7 yil muqaddam Islom sivilizatsiyasi markazi faoliyati yo‘lga qo‘yilishi mamlakatimizda Uchinchi uyg‘onish davri poydevorini barpo etish uchun katta asos bo‘ldi. Davlatimiz rahbari ushbu markazga tashriflari chog‘ida majmuani ko‘rkam va sifatli qilib qurish bilan birga, uning mazmuniga alohida e’tibor qaratish zarurligini ta’kidladilar. Shuningdek, markaz xalqimizning ma’naviy qudrati qay darajada ekanini ko‘rsatish kerakligini ham alohida qayd etdilar.

Shu bois, ushbu muassasaga yurtimizning ilm-fan taraqqiyotida tutgan o‘rni, buyuk allomalarimizning jahon tamadduniga qo‘shgan hissasi va Islom dinining mazmun-mohiyatini keng yoyish kabi vazifalar yuklatildi.

O‘tgan davrda markazda ilmiy izlanishlar olib borildi, ajdodlarimizning asarlari tadqiq qilinib, tarjimalar amalga oshirildi. Birgina misol sifatida “O‘zbekiston madaniy merosi jahon to‘plamlarida” loyihasida 70 jildlik kitob-albomlar nashr qilinib, eng mashhur kutubxonalar, oliygoh va muzeylar, ilm maskanlariga yetkazib berildi. Ana shu ishlarning uzviy davomi sifatida ushbu anjuman kunlarida yana 10 ta yangi jild taqdimoti o‘tkazilgani quvonchli voqea bo‘ldi.

Xalqaro tadbirga tashrif buyurgan dunyoning 35 ta davlatidan 200 ga yaqin ishtirokchi Islom sivilizatsiyasi markazi faoliyatiga oid muhim loyihalarni taqdim qildilar. Ayniqsa, IRSIKA, AYSЕSKO, TURKSOY, «al-Furqon» jamg‘armasi rahbarlari, Xalkaro Turk akademiyasi, Arab davlatlari ligasi va boshqa xalkaro tashkilotlar vakillari takliflari muhim ahamiyatga ega bo‘ldi.

Xalqaro kongress doirasidagi mazkur markaz faoliyatini rivojlantirish, nodir qo‘lyozma va asarlarni targ‘ib etish borasidagi taklif-tavsiyalar, ma’ruza va tashabbuslar ma’naviy taraqqiyotga hissa qo‘shadi. Ishtirokchilar tomonidan taqdim etilgan fikr-mulohazalar asosida bu markaz zamonaviy jihozlanadi, ma’naviy jihatdan ziynatlanadi hamda eksponatlar bilan boyitilib, insonlar ruhiy oziqa va madaniy-ma’rifiy bilim oladigan muhtasham maskanga aylanadi, insha Alloh.

 Darhaqiqat, markazda ajdodlarimizning asarlari tadqiq etiladi, tarjimalari amalga oshiriladi, kitoblar chop etiladi. Ushbu maqsadda mahalliy va xorijiy eng yetakchi olimlar, mutaxassislar va ilmiy izlanuvchilari jalb qilinadi. 

Majmuaning qurilish ishlari nihoyalanib, to‘laqonli ish boshlashi aholimiz uchun ham, dunyo xalqlari uchun ham ulkan tarixiy voqeaga aylanishi, shubhasizdir.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati

Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi
Boshqa maqolalar

Masjidda tahoratni 2 narsa ketkazadi

15.01.2025   3454   3 min.
Masjidda tahoratni 2 narsa ketkazadi

Dinimizda poklikka alohida e’tibor qaratilgan. Ibodatlarning ulug‘laridan biri namoz amalini durust bo‘lishi tahoratga bog‘liq. Namozda tahorat to‘liq va mukammal bo‘lishi kerak. Tahorat masalasi haqida Qur’oni karim va hadislarda ko‘plab hukmlar kelgan.

Xususan ajdodimiz, buyuk muhaddis Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil Buxoriy rahimahulloh ham o‘zlarining «Al-Jome’ as-Sahih» asarida alohida bo‘lim ochib unga «Tahorat kitobi» deb nom bergan. Va eng avval bobni tahorat haqida kelgan Moida surasining Ey iymon keltirganlar! Namozga turmoqchi bo‘lsangiz, yuzlaringizni va qo‘llaringizni chig‘anoqlari ila yuvinglar. Boshlaringizga mas'h tortinglar. Va oyoqlaringizni to‘piqlari ila yuvinglar” degan 6-oyatini keltirgan. Va davomida “Nabiy alayhissalom tahoratni bir marta, ikki marta va uch marta qilinishini bayon qildilar”, degan.

Keyin esa “Tahoratsiz namoz qabul bo‘lmaydi” deb ikkinchi bobga nom berdi va unda Abu Hurayra roziyallohu anhuning hadisini keltirdi. U hadisni Imom Buxoriyga ustozi Is'hoq ibn Ibrohim Hanzaliy aytdi, unga Abdurrazzoq, unga Ma’mar, unga Hammom ibn Munabbih aytdi, u Abu Hurayradan eshitgan. Abu Hurayra aytadi: “Rasululloh sollalllohu alayhi vasallam marhamat qilib, betahorat kishi tahorat qilmagunicha namozi qabul qilinmaydi, dedilar. Bir kishi shu vaqtda “Ey Abu Hurayra, tahoratni nima sindiradi?" dedi. U zot, ovozli va ovozsiz yel", dedilar.

Hadisda “qabul bo‘lmaydi” deyildi. Alloma Ibn Hajar rahimahulloh, bu yerdagi namoz qabul qilinmasiligi “qabuli isobat” topilmagani uchundir, deganlar. Ya’ni, namoz fiqhiy qoidalar asosida ado qilinmagan, sababi namozni sharti bo‘lgan tahorat bo‘lmagani uchun ibodat qabul bo‘lmaydi.

Aslida “qabul” so‘zi Alloh taolo qabul qilgan amalga ishlatiladi. Namozxon ibodatni “qabuli isobat” bilan, ya’ni fiqhiy qoidalar asosida ado qilgan bo‘lsa-da, unga riyo aralashtirsa, Alloh qabul qilmagan bo‘ladi, bunda “qabuli ijobat” topilmagan hisoblanadi.

Matndagi “la tuqbalu – qabul qilinmaydi” degan jumlani “qabuli isobat” yoki “qabuli ijobat” deb taqsimlashga hojat yo‘q. Chunki “la tuqbalu” “mardud” ma’nosida, ya’ni namoz tahoratsiz rad qilinadi, deganidir.

Hadisda Abu Hurayra tahoratni buzadigan ikki  narsani sanadi, u zotning nazdida shu ikkovigina tahoratni buzadimi, deyilsa, bunga ulamolar javob berishadi:

Birinchi ehtimol: Ha, faqat shu ikkisi bo‘lishi mumkin;

Ikkinchi ehtimol: Alomma Kashmiriy aytadi, bu savol-javob masjidda bo‘lgan. Masjidda esa tahorat sinishi shu ikkisi bilan bo‘ladi. Va yana odamlarni nazdida bu ikkisi tahorat sindiradigan narsa emas, deb o‘ylagan bo‘lishlari mumkin. Shu ikkinchi ehtimol ulamolar nazdida birinchi ehtimoldan rojih – afzalroq.

Demak, tahorat namozni durust yo nodurust bo‘lishiga sabab bo‘lib, har bir namozxon tahoratga katta e’tibor qaratish lozim.

Abdulbosit Meliboyev,
Toshkent Islom instituti talabasi.