Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Yanvar, 2025   |   22 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:20
Quyosh
07:43
Peshin
12:40
Asr
15:46
Shom
17:30
Xufton
18:47
Bismillah
22 Yanvar, 2025, 22 Rajab, 1446
Yangiliklar

Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi

26.08.2024   2818   3 min.
Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi

Bugun, 26 avgust kuni Samarqandda “Buyuk ajdodlar merosi – III Renessans poydevori” VIII xalqaro kongressi muvaffaqiyatli yakunladi. Mazkur nufuzli tadbirda 4 kun davomida O‘zbekiston madaniy merosini o‘rganish, saqlash va ommalashtirish hamda Islom sivilizatsiyasi markazi faoliyatining joriy va kelajakka mo‘ljallangan rejalari, muhim loyihalari taqdimotlari bo‘lib o‘tgani uning amaliy ahamiyatini oshirdi.

Uch yuzdan ziyod ishtirokchi qatnashgan kongressda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining din va millatlararo munosabatlar masalalari bo‘yicha maslahatchisi Muzaffar Kamilov, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari va Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi Sodiqjon Toshboyev, O‘zbekiston Islom sivilizatsiyasi markazi direktori Firdavs Abduxoliqov, shuningdek, xorijlik TURKSOY xalqaro tashkiloti Bosh kotibi Sulton Rayev, Xalqaro Turkiy Akademiyasi prezidenti, akademik Shayn Mustafoyev kabilar ham ishtirok etib, nutq so‘zladilar. 

Bundan 7 yil muqaddam Islom sivilizatsiyasi markazi faoliyati yo‘lga qo‘yilishi mamlakatimizda Uchinchi uyg‘onish davri poydevorini barpo etish uchun katta asos bo‘ldi. Davlatimiz rahbari ushbu markazga tashriflari chog‘ida majmuani ko‘rkam va sifatli qilib qurish bilan birga, uning mazmuniga alohida e’tibor qaratish zarurligini ta’kidladilar. Shuningdek, markaz xalqimizning ma’naviy qudrati qay darajada ekanini ko‘rsatish kerakligini ham alohida qayd etdilar.

Shu bois, ushbu muassasaga yurtimizning ilm-fan taraqqiyotida tutgan o‘rni, buyuk allomalarimizning jahon tamadduniga qo‘shgan hissasi va Islom dinining mazmun-mohiyatini keng yoyish kabi vazifalar yuklatildi.

O‘tgan davrda markazda ilmiy izlanishlar olib borildi, ajdodlarimizning asarlari tadqiq qilinib, tarjimalar amalga oshirildi. Birgina misol sifatida “O‘zbekiston madaniy merosi jahon to‘plamlarida” loyihasida 70 jildlik kitob-albomlar nashr qilinib, eng mashhur kutubxonalar, oliygoh va muzeylar, ilm maskanlariga yetkazib berildi. Ana shu ishlarning uzviy davomi sifatida ushbu anjuman kunlarida yana 10 ta yangi jild taqdimoti o‘tkazilgani quvonchli voqea bo‘ldi.

Xalqaro tadbirga tashrif buyurgan dunyoning 35 ta davlatidan 200 ga yaqin ishtirokchi Islom sivilizatsiyasi markazi faoliyatiga oid muhim loyihalarni taqdim qildilar. Ayniqsa, IRSIKA, AYSЕSKO, TURKSOY, «al-Furqon» jamg‘armasi rahbarlari, Xalkaro Turk akademiyasi, Arab davlatlari ligasi va boshqa xalkaro tashkilotlar vakillari takliflari muhim ahamiyatga ega bo‘ldi.

Xalqaro kongress doirasidagi mazkur markaz faoliyatini rivojlantirish, nodir qo‘lyozma va asarlarni targ‘ib etish borasidagi taklif-tavsiyalar, ma’ruza va tashabbuslar ma’naviy taraqqiyotga hissa qo‘shadi. Ishtirokchilar tomonidan taqdim etilgan fikr-mulohazalar asosida bu markaz zamonaviy jihozlanadi, ma’naviy jihatdan ziynatlanadi hamda eksponatlar bilan boyitilib, insonlar ruhiy oziqa va madaniy-ma’rifiy bilim oladigan muhtasham maskanga aylanadi, insha Alloh.

 Darhaqiqat, markazda ajdodlarimizning asarlari tadqiq etiladi, tarjimalari amalga oshiriladi, kitoblar chop etiladi. Ushbu maqsadda mahalliy va xorijiy eng yetakchi olimlar, mutaxassislar va ilmiy izlanuvchilari jalb qilinadi. 

Majmuaning qurilish ishlari nihoyalanib, to‘laqonli ish boshlashi aholimiz uchun ham, dunyo xalqlari uchun ham ulkan tarixiy voqeaga aylanishi, shubhasizdir.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati

Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi Xalqaro kongress amaliy taklif, ilg‘or tashabbus va innovatsion loyihalarga boy bo‘ldi
Boshqa maqolalar

Balog‘at ilmining ahamiyati

15.01.2025   5875   3 min.
Balog‘at ilmining ahamiyati

Ajdodlarimizning qoldirgan asarlarining katta qismi arab tilida yozilgani barchamizga ma’lum. Arab tili dunyo tillari ichida eng ko‘p o‘rganilgan va hanuz o‘rganilayotgan til hisoblanadi. U lug‘at boyligi, qoidalarining turli-tumanligi, bir so‘zni bir necha uslubda ishlatish imkoniyatlarining ko‘pligi bilan mukammal tillar ichida ajralib turadi. Shuningdek, u shevalarining juda ko‘pligi bilan ham dunyoda yuqori o‘rinni egallaydi.

Bu til Qur’oni karim va janob Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning tillari bo‘lgani uchun uni o‘rganish usullari sahobai kiromlar davridayoq ishlab chiqilgan. Arab tilini o‘rganish uchun lug‘at, morfologiya, grammatika, ya’ni sarf va nahv ilmlari mukammal o‘rganiladi. Shu bilan birga, arab tilida mukammal gaplashish va uni tushunish uchun albatta, balog‘at fani qoidalarini yaxshi bilish kerak.

Balog‘at ilmini tahsil qilish orqali Qur’oni karim va hadisi shariflar ma’nolarini to‘g‘ri tushunish va nozik jihatlarni teran anglash oson kechadi. Shuningdek, Qur’oni karimning fasohat va balog‘at e’tiboridan mo‘jizakorligi kashf qilinadi. Shu bois, Qur’oni karim tafsiri, hadisi shariflar sharhi va boshqa diniy ilmlarni o‘rganmoqchi bo‘lgan kishi lug‘at, sarf, nahv ilmlari bilan bir qatorda balog‘at ilmini ham puxta egallashi lozim. Bu haqda Abdurauf Fitrat shunday degan: “Diniy va ijtimoiy ta’limotimiz Qur’on va hadislarda mavjud. Qur’on va hadislar esa arab tilidadir. Binobarin, ularni tushunish uchun arab tilining sarfu-nahvini o‘rganish zarur. Lekin bu yetarli emas, Qur’on ma’nolarini tushunishimiz uchun balog‘at ilmini – bayon, bade’ va ma’oniy ilmlarini ham bilishimiz lozim.”

Bu ilm boshqa fanlardan o‘zining fazilati bilan ajralib turadi. Lug‘at sir-asrorlarini ochishda va xazinalarini kashf etishda balog‘at ilmining o‘rni beqiyosdir. Jorulloh Mahmud Zamaxshariy o‘zining “Kashshof” nomli tafsirining muqaddimasida shunday deydi: “Tafsir ilmiga kirishgan kishi Qur’onga xos bo‘lgan ilmi ma’oniy va ilmi bayonda bilimdon bo‘lsa va bu ilmlarni puxta o‘rgansa, tafsirning haqiqatlariga yeta oladi.”

Shuningdek, Alisher Navoiy, Zaxiriddin Muhammad Bobur, Lutfiy, Fuzuliy, Umar Hayyom, Mashrab kabi mumtoz adabiyot namoyondalari o‘z asarlarida majoz, tashbeh, istiora, kinoya kabi balog‘at qoidalaridan keng foydalanganlar. Buyuk ajdodlarimizning boy ma’naviy merosini chuqur o‘rganib, boshqalarga yetkazishda balog‘at ilmining ahamiyati katta.

Balog‘at ilmining tarixi, shakllanishi, taraqqiyot bosqichlari va bu ilmga hissa qo‘shgan ulamolarning hayoti hamda asarlarini o‘rganish bugungi kunda muhim vazifalardan biridir. Arab tilining balog‘at va bade’ ilmlarini o‘rganish orqali kishida bu fanlarga nisbatan qiziqish va mukammal bilim shakllanadi. Balog‘at fanini chuqur o‘zlashtirish orqali faqat arab tilida emas, balki o‘zbek tilida yozilgan mumtoz adabiyotimiz sirlarini ham anglash mumkin bo‘ladi.

Abdulqayum Turdaliyev,
Toshkent Islom instituti talabasi.