Alloh taologa hamdu sanolar bo‘lsinki, tinchlik osudalikda ibodatlarni ado etmoqdamiz. Tinchlikni qadrlash, osoyishta hayot uchun shukronalik, uni saqlab qolish va mustahkamlashning zaruriy sharti hisoblanadi.
Agar bandalar shukr qilsalar, ularga ne’matlarini ziyoda qilishini va’da qildi va itoat qilsalar bu ne’matlar davomiyligi va boqiyligining kafolatini berdi. Alloh taolo Qur’oni karimda shunday marhamat qildi: “Ey, imon keltirganlar! Allohgagina ibodat qiluvchi bo‘lsangiz, sizlarga Biz rizq qilib bergan pokiza narsalardan yeb, Unga shukr qilingiz!” (Baqara surasi, 172-oyat).
Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam shukr haqida shunday deganlar: “Kim oziga shukr qilmasa, ko‘piga ham shukr qilmaydi. Kim insonlarga tashakkur aytmasa, ulardan minnatdor bo‘lmasa, Alloh taologa ham shukr qilmaydi. Ne’matlar haqida gapirish – shukrdir. Uni gapirmaslik noshukurlikdir. Jamoat bilan yurish rahmatdir. Yolg‘izlik esa, azobdir”, - dedilar (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyatlari).
Bemalol din diyonatimizga amal qilayotgan, shariatimiz shiorlari barpo bo‘lib turganda noshukrlik qilmaslik, turli buzg‘unchi targ‘ibotlarga uchmaslik, bilim va kuchimizni Vatan ravnaqi, dinimiz rivoji yo‘lida sarflash burchimizdir. Shu kunlarda ham Vatanni, ota-onasini tashlab, jangari to‘dalar yig‘ilgan joylarga chiqib ketayotganlar uchrab turibdi. Ularning deyarli hammasi qilgan ishiga pushaymon bo‘ladi, lekin “so‘nggi pushaymon o‘zingga dushman”, deganlaridek, iziga qaytishga imkon topolmay, xoru zor bo‘lib ketadi.
Shunday ekan, insonning o‘z yurtida, Yaratganga shukronalar aytib, emin-erkin toatu ibodatlar ila oilasi, mahallasida farovon yashashiga nima ham yetsin. Mashhur sahoba Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhu shukronalikni imonning yarmiga tenglab, shunday deganlar: “Shukur qilishlik iymonning yarmidir”. Boshqa bir rivoyatda esa “Imon - sabr va shukrdan iborat” deb ham aytilgan.
Alloh taolo ne’matlariga shukr aytuvchilarni Qur’oni karimning bir nechta o‘rinlarida maqtagan hamda albatta mukofotlashi va ularga ulug‘ ajru savoblar berishini ham kafolatlagan. U zot aytdi:
“... Shukr qiluvchilarni esa, albatta, mukofotlaymiz” (Oli Imron surasi, 145-oyat).
Zero, Hazrati Rasuli akram alayhissalom hadisi shariflarining birida bunday deb amr qilganlar:
“Sizlarga bir kishi yaxshilik qilsa, albatta, uni mukofotlanglar, agar mukofot uchun biron-bir narsa topa olmasanglar, uni chiroyli duo qilinglar”.
Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam barcha go‘zal amallarni o‘zlarida mujassam etgan zot edilar. Shukr qilishda ham U Zotga yetadigan biror bir kishi topilmasligiga shubha yo‘q. Sababi, Alloh taologa duolari ijobat bo‘ladigan kishi bo‘la turib, Alloh taolodan ko‘p mol-dunyo berishini so‘ramagan edilar. Balki Alloh bergan rizqqa qanoat qilib yashaganlar. Ochlikdan qorinlariga tosh bog‘lab yurganlarini bilamiz. Payg‘ambarimiz alayhissalom shunday holatda shukr qilgan bo‘lsalar, hozirgi to‘kinlik-farovonlik davrida biz faqat shukrimizni ziyoda qilishga e’tibor qaratishimiz lozim bo‘ladi.
Shayx Zulfiqor Ahmad Naqshbandiy hafizahulloh shunday deganlar: “Har bir inson o‘z holiga, hayotiga, qismatiga, taqdiriga rozi bo‘lishni, shukr qilishni o‘rganishi kerak. Chunki bu hayotni unga Alloh subhonahu va taolo ravo ko‘rdi va shunday bo‘lishini iroda qildi. Shuning o‘zi – katta marhamat, shuning o‘zi – katta bir ne’mat! Shukr qilsak, Alloh bundan ham ziyoda qiladi. Ammo noshukurlik qiladigan bo‘lsak, boshqa hayotlarga havas qiladigan bo‘lsak, o‘zimizdagi boridan ham mahrum bo‘lib qolishimiz mumkin”.
Alloh taologa behisob shukrki, taraqqiyotimizning yangi davrida yangilanishlar nafasi kirib bormagan birorta soha va tarmoq, shahar va tuman, qishloq va ovul qolmadi. Yangi O‘zbekistonda islohotlarning barchasi xalqimiz qadr-qimmatini yanada yuksaltirishga, odamlarni rozi qilish, har bir insonning farovon hayot kechirishini ta’minlashga qaratilganini bugun o‘z hayotimizda his etyapmiz.
Bugungi kunda yurtimizda barcha jabhalarda bo‘lgani kabi, diniy sohada ham keng ko‘lamli islohotlar amalga oshirilmoqda. Mo‘min-musulmonlar bu kunlarni qadriga yetib, Alloh taologa shukronalar qilib, ibodatlarini emin-erkin, halovat bilan ado etmoqdalar.
Islom dini inson uchun tinchlik va omonlik dinidir. Alloh taoloning ismlaridan biri “As-Salom”dir. “Islom” so‘zining o‘zagi “silm” bo‘lib, u “tinchlik”, “sulh” degan ma’nolarni bildiradi. Qur’on nozil bo‘lgan kecha ham “salom” kechasidir. Ko‘plab hadislar ham musulmon kishini tinchlikdan bebahra qilish, ularni qo‘rqitib bo‘lmasligiga dalolat qiladi. Imom Tabaroniy rivoyat qilgan hadisda: “Biror kishiga musulmonni qo‘rqitish halol emas”, deyilgan. Bundan ko‘rinadiki, Islom bor mohiyati, butun ta’limoti bilan tinchlik-osoyishtalikka intiladigan dindir.
Mana shundan kelib chiqib joriy yili 15-16 oktyabr kunlari Toshkent va Xiva shaharlarida “Islom – ezgulik va tinchlik dini” mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya bo‘lib o‘tadi. Mazkur anjumanda islomshunos olimlar, soha mutaxassislari, ilmiy tadqiqotchilar, yurtimizda ko‘zga ko‘ringan ilm-fan arboblari bilan bir qatorda dunyoning 30 ga yaqin mamlakatidan 80 dan ortiq ulamolar o‘z ma’ruzalari bilan ishtirok etadilar.
O‘z navbatida ushbu konferensiya tufayli yurtimizga yanada fayz va baraka yog‘ilib, ko‘plab ilm-ma’rifat hosil qilinishiga sabab bo‘ladi, inshaalloh.
Xulosa qilib aytganda, Yangi O‘zbekiston davridagi ko‘plab yangilanish va islohotlar yurtimiz mo‘min-musulmonlari hayotiga xursandchilik olib kelmoqda, ularga o‘ziga xos g‘ayrat, shijoat baxsh etmoqda. Shu sevimli Vatan farzandlari sifatida hech ham noshukrlikka yo‘l qo‘ymay, ko‘pdan ko‘p shukrona qilish bizlarning burchimizdir. Chunki noshukrlik ne’matlarni qo‘ldan ketishiga sabab bo‘ladi. Alloh taolo ne’matlarga shukr qilsak, ziyoda qilish va’dasini bergan.
“...agar (bergan ne’matlarimga) shukr qilsangiz, albatta, (ularni yanada) ziyoda qilurman...” (Ibrohim surasi, 7-oyat).
Haq taolo barchamizni mustaqil Vatanimiz taraqqiyoti va farovonligi yo‘lida olib borayotgan xayrli ishlarimizga rivoj bersin! Barchamizni shukr qiluvchi bandalardan qilsin! O‘zi va’da qilganiday shukrimiz evaziga ulkan ajr-mukofotlarini ato etsin!
G‘ulomiddin domla XOLBOYEV,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi direktori o‘rinbosari
Ikkita bir-biriga o‘xshash oyat, lekin Alloh taolo ularni ikki xil xulosa bilan yakunlagan:
وَإِن تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا إِنَّ الْإِنسَانَ لَظَلُومٌ كَفَّارٌ (34)
"Va agar Allohning ne’matlarini sanashga urinsangiz, ularni sanab tugata olmaysiz. Albatta, inson zulmkor va noshukrdir" (Ibrohim surasi, 34-oyat).
وَإِن تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ (18)
"Va agar Allohning ne’matlarini sanashga urinsangiz, ularni sanab tugata olmaysiz. Albatta, Alloh mag‘firatli va marhamatlidir" (Nahl surasi, 18-oyat).
Birinchi oyatda: Insonning Allohga munosabati bilan tugatilgan!
Ikkinchi oyatda: Allohning bandaga munosabati bilan tugatilgan!
Alloh taolo naqadar buyuk Zot! Inson esa naqadar ojiz va nodon mavjudot.
Homidjon domla ISHMATBЕKOV