Sayt test holatida ishlamoqda!
25 Dekabr, 2024   |   24 Jumadul soni, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:47
Peshin
12:28
Asr
15:18
Shom
17:02
Xufton
18:22
Bismillah
25 Dekabr, 2024, 24 Jumadul soni, 1446
Maqolalar

Aqidaga oid asarlar nimasi bilan ahamiyatli

24.09.2024   2797   3 min.
Aqidaga oid asarlar nimasi bilan ahamiyatli

So‘ngi yillar davomida islomshunoslikning turli yo‘nalishlarida bir qator muhim asarlar o‘zbek tiliga tarjima qilinib nashr etildi. Bu asarlar aqida, kalom, fiqh, tafsir, adashgan oqimlarga qarshi raddiya yo‘nalishida va tarixiy mavzularga bag‘ishlangan bo‘lib, ular ilm-fan ahli, talaba va olimlar uchun bebaho manba bo‘lib xizmat qilmoqda.
 

Xususan, Imom Moturidiyning mashhur “Ta’vilot al-Qur’on” asarining bir necha juzlari, shuningdek, Mulla Ali Qoriyning “Sharh al-Fiqh al-akbar”, Abul Yusr Pazdaviyning “Usul ad-din”, Abul Muin Nasafiyning “Bahr al-kalom”, Alouddin Kosoniyning “E’tiqodi kosoniy”, Abu Muoz Toriq ibn Ivazulloh ibn Muhammad tomonidan yozilgan “Imom Termiziyning aqidaviy qarashlari”, Abu Azabaning “Ash’ariylar va moturidiylar o‘rtasidagi go‘zal chamanzor”, Imom Termiziyning “E’tiqodi ahli sunna”, Abul Muntaho Shahobuddin Ahmad ibn Muhammad Mag‘nisoviyning “Sharhi fiqhul akbar”, Abu Salama Buxoriy rahmatullohi alayhning “Jumal usul ad-din” (E’tiqodiy masalalarning umumiy kisqacha bayoni)”, Abul Barakot Nasafiyning “Umdatul aqoid”, Hakim Samarqandiyning “Kitob as-savod al-a’zam” kabi asarlar o‘zining ilmiy salmog‘i bilan alohida ajralib turadi.


Moturidiy ta’limoti asosida yozilgan asarlar islomiy e’tiqodni tushunish va uning asosiy prinsiplarini yoritishga qaratilgan. Masalan, Imom Moturidiyning “Ta’vilot al-Qur’on” asari Qur’onni tafsir qilishda alohida ahamiyatga ega bo‘lib, musulmon olimlar uchun muhim metodologik qo‘llanma hisoblanadi.


Tarixiy va madaniy merosga bag‘ishlangan asarlar ham katta e’tiborga loyiq Muallif jamoasi tomonidan nashr etilgan “Movarounnahrlik o‘n mutakallim”, “Movarounnahrlik o‘n faqih” va “Movarounnahrlik o‘n mutasavvif” asarlari tarixiy shaxslarning hayoti va merosi haqidagi bilimlarni yanada boyitishga xizmat qiladi.


Shuningdek, raddiya sohasidagi asarlar islomiy aqida va shariatga zid bo‘lgan mutaassib g‘oyalarga qarshi kurashishda muhim o‘rin tutadi. Masalan, “Mutaassiblikka qarshi mo‘tadillik” va “Islom niqobidagi mutaassib guruhlar”, “Ixtiloflar, sabablar, yechimlar”, “Aqoid va unga bog‘liq masalalar”, “Mazhablar birlik ramzi”, “Mazhabsizlik – islom shariatiga tahdid soluvchi eng xatarli bid’atdir”, “Sunniy aqidalar”, “Hizbut-tahrir” fitnasidan ogohlantirish”, “Dunyo ulamolari murojaati”, “Islom va aqidaparast oqimlar”, “Bid’atchi, adashgan va adashtiruvchi firqalarga raddiyalar kitobi”, “Diniy mutaassiblik: mohiyati, maqsadlar va oldini olish yo‘llari”, “Adashgan “nozik hilqat””, “Ishidning botil g‘oyalari va ularga raddiyalar”, “Salafiylarga ilmiy raddiya”, “E’tiqod durdonalari”, “Ilmdan boshqa najot yo‘q”, “Fatvolar to‘plami 500 savolga 500 javob”, “Fiqh va aqidaga oid ixtilofli masalalar yechimi”,  “Fitna ko‘z ilg‘amas xatar”, “Moturidiy ta’limotiga oid 101 savol-javob”, “Zamonaviy fiqhiy masalalar va fatvo berish asoslari”, “Islom aqidasi”, “Dolzarb raddiyalar” kabi kitoblar musulmon jamoatchilik orasida keng tarqalgan muammolarga javob berib, mu’tadillikni targ‘ib qiladi.


Ushbu nashrlar nafaqat ilmiy sohada, balki keng jamoatchilik orasida ham katta qiziqish uyg‘otmoqda. Ushbu asarlar zamonaviy musulmon jamiyati uchun islom aqidasi, ya’ni moturidiy ta’limotini yanada chuqurroq tushunish va ularni hayotga tatbiq etishda muhim qo‘llanma bo‘lib xizmat qiladi. 

 

O‘tkirbek Sobirov,

O‘zbekiston musulmonlari idorasi Bosh mutaxassisi

 

“Sharhu aqoidi Nasafiya” asarini o‘zbek tiliga ilmiy-izohli tarjimasi hamda

uning android va multimedia dasturlarini tayyorlash bo‘yicha loyiha a’zosi

 

MAQOLA
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Nega nuringizni ortingizda qoldirasiz?

25.12.2024   1190   4 min.
Nega nuringizni ortingizda qoldirasiz?

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Assalomu alaykum va rahmatullohi va barakatuhu

Bugun siz azizlarga so‘zlab beradigan hikoyam Makka shahrida bundan bir necha yuz yillar oldin sodir bo‘lgan hayotiy voqea haqidadir. Bu voqea bilan Saudiyada nashr etiladigan gazetalardan birida tanishganman.

Umra ibodatini ado etish uchun Makka shahriga borganimda gazetadagi “Nima uchun nuringni ortingda qoldirding?” degan maqolaga ko‘zim tushdi. Bu qiziqarli sarlavha meni o‘ziga jalb qildi. Bu nima degani ekan deb qiziqdim. Hikoyani o‘qib, uning mazmunini angladim.

Qadim zamonda o‘ta badavlat odam yashagan ekan. U paytlar qullik davri edi. Bu boyning ham barcha shaxsiy ishlarida unga xizmat qiladigan quli bor edi.

Bomdod namoziga azon aytilganda, xizmatkor tahorat uchun suv tayyorlar va xo‘jayinini uyg‘otardi. Tahoratga yordamlashib bo‘lgach, miltillab yonadigan fonusi bilan yo‘lini yoritib masjidga olib borardi. Bu davrlarda hali elektr tok, chiroqlar yo‘q, yo‘llar zimiston, chang, ko‘chalarda tosh va chuqurlar ko‘p edi.

Shu zaylda qul 20 yildan ortiq xo‘jayiniga xizmat qildi. Kunlarning birida odatdagidek bomdod namoziga ketishayotganida boy yurishdan to‘xtab, joyida biroz jim turib qoldi-da, keyin: “Gaplarimni eshit ey Said”, dedi. Qulning ismi Said edi.

Boy: “Ey Said, men vasiyatnomamda vafot etganimdan keyin merosxo‘rlarim seni ozod qilishlarini yozdim. Bu senga 20 yildan beri menga qilgan sodiq xizmatlaring uchun mukofot bo‘ladi”, deb aytdi.

Lekin bu gapdan Said xursand bo‘lmadi, xo‘jayiniga tashakkur ham izhor etmadi, hatto bir og‘iz so‘z ham aytmadi.

Ertasi kuni yana odatdagidek masjid tomon fonusni yoqib yo‘lga tushishdi. Ammo bu safar har gal xo‘jayinning yo‘llarini yoritib ketadigan xizmatchi orqa tomonga o‘tib olgandi. Xo‘jayin nega bunday qilayotganini tushunmay: “Nega orqamdan ketayapsan? Said senga nima bo‘ldi? Nega oldinda yo‘lni yoritib ketmayapsan?” deb so‘radi.

“Chunki siz nuringizni ortda qoldirdingiz. Hayotlik vaqtingizda emas, balki vafot etganingizdan keyin meni ozod qilishingiz ham xuddi shunga o‘xshaydi. Tiriklik vaqtingizda meni ozod qilishni o‘ylamadingiz. Endi vafot etganingizdan keyin meni ozod qilishga va’da beryapsizmi? Siz qachon vafot etarkansiz, men shunda tezroq ozod bo‘laman deb o‘ylab yurishimni istaysizmi? Men uchun sizning umringiz uzoq bo‘lsa-yu, sizning xizmatingizni qilsam. Men shundoq ham umrbod sizga sodiq xizmat qilmoqchi edim. 20 yildan beri xizmatingizda bo‘layotgan bo‘lsam, biror marta meni ozod qilishingiz haqida aytmagansiz. Lekin endi aytishingiz go‘yoki sizning vafotingizni kutayotgandek bo‘laman. Nega nuringizni oldingizda emas, ortingizda qoldirdingiz?”.

Bu gaplarni eshitib boy odam qattiq ta’sirlandi. Unga: “Ey Said shu daqiqadan e’tiboran sen ozodsan”, dedi. Said uning bu taklifini rad etib: “Men sizning itoatkor xizmatkoringizman”, dedi.

Ushbu qissadan qanday ibrat olinadi. Ko‘pchilik o‘z nurini oldida emas, balki ortida qoldiradi. Bu nima degani? Ayrimlar: “Boy bo‘lsam falon-falon ishlarni qilaman”, “Vafot etsam kambag‘allarga to‘plagan boyliklarimni tarqatishadi”, “10 yildan keyin falon ishlarni qilaman” deyishadi. Nega o‘sha ishlarni hayotlik vaqtingizda, imkoningiz borida qilmaysiz? Nega nuringizni ortingizda qoldirasiz, oldingizda emas. Nega yaxshiliklar qilishni uzoq yillarga suramiz. Imkon borida darhol yaxshilik qilish haqida o‘ylamaymiz? Biror yaxshilik qilishni imkoningiz bormi, uni hozir qiling, shunda nuringiz oldinda bo‘ladi. Nuringizni aslo orqada qoldirmang!

Maqolaning videolavha shakli

Davron NURMUHAMMAD

 

 

 

Maqolalar