Yig‘ilishda 2024 yilning o‘tgan 9 oyi davomida amalga oshirilgan ishlar tahlil qilindi. Unda Namangan viloyat bosh imom-xatibi Musoxon domla Abbosiddinov ishtirok etib, bugungi kun imomi zamonga ziyraklik, teran fikr bilan qarashi, ulamolarning vazifasi din g‘ami, xalq dardi va yurt taqdiri yo‘lida astoydil xizmat qilish, din peshvosi sifatida, aholi, ayniqsa, yoshlarni to‘g‘ri yo‘lga boshlash, yaxshilikni, halollikni, ilm olishni targ‘ib qilish, odamlar orasini isloh qilib, ularni ahillikka, birdamlikka, oqibatli bo‘lishga undashdan iborat ekanini qayd etdi.
Uchqo‘rg‘on tumanidagi imom-xatib va imom-noiblar o‘zlariga biriktirilgan mahallalar bilan muntazam aloqada bo‘lib, oilalarni tinch-totuv yashashi, farzandlarni bevaqt tirik yetim bo‘lmasligi uchun ajrimlarni oldini olish, keksalarni hurmat qilish, qo‘shnichilik odoblariga rioya qilish kabi jihatlarga alohida e’tibor qaratish ta’kidlandi.
Yig‘ilishdan so‘ng Musoxon domla tumandagi "Qosim qori" jome masjidida namozxonlar bilan ko‘rishib, dildan suhbat qildi. Shuningdek, qurilishi bo‘layotgan “Abdulhamid hoji Abdurahmon o‘g‘li” jome masjidiga tashrif buyurib, namozxonlarga yaratilgan shart-sharoitlar bilan tanishib, aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish topshirig‘ini berdi.
Shuningdek, tumandagi chekka hududda faoliyat yuritayotgan masjid imom-xatibi Rustamov Mahmudxonni xonadonidan xabar olib, yashash sharoitlalari bilan yaqindan tanishib, ularning haqqiga duoi hayrlar qildilar.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Namangan viloyati vakilligi
Matbuot xizmati
1. Olimning to‘liq ismi sharifi Muhammad ibn Muhammad ibn Mahmud Abu Mansur Moturidiy Samarqandiy Ansoriy.
2. Kamoliddin Bayoziyning tahqiqiga ko‘ra bu zotning nasabi ulug‘ sahobiy Abu Ayyub Ansoriyga borib taqaladi.
3. Abu Mansur Moturidiyning qaysi yilda tug‘ilgani aniq ma’lum emas. Ammo ustozi Muhammad ibn Muqotil Roziy hijriy 248 (milodiy 862) yilda vafot etgani aytilgan. Shunga ko‘ra, Abu Mansur Moturidiy hijriy 240 (milodiy 854) yildan oldin tug‘ilgani taxmin qilinadi.
4. Imom Moturidiy ko‘plab ustozlardan ta’lim olgan. Quyidagilar ularning eng mashhurlari:
5. Ushbu olimlar Imom Moturidiyni Imom Abu Hanifa rahimahullohgacha bo‘lgan sanadini bog‘lovchi ustozlar hisoblanadi.
6. Imom Moturidiyning shogirdlari uning ilimy merosini davom ettirib, bu ta’limotni rivojlantirganlar. Masalan:
7. Abu Mansur Moturidiy tafsir, usulul fiqh va aqoid kabi shar’iy ilmlarning turli yo‘nalishlari bo‘yicha asarlar ta’lif etgan.
8. Tafsir yo‘nalishi bo‘yicha “Ta’vilotu ahli sunna” nomli tafsir yozgan.
9. Usulul fiqh yo‘nalishida “Ma’xozush sharoi’” (Shar’iy hukmlar manbasi) va “Jadal” (Ilmiy bahslar) nomli ikkita kitob yozgan.
10. Ulamolar Abu Mansur Moturidiy aqoid ilmi bo‘yicha yozgan asarlarini o‘rganib chiqib, ularni uch turga ajratganlar:
11. Abdulhay Laknaviy “al-Favoidul-bahiya” asarida Imom Abu Mansur Moturidiyni mutakallimlar imomi va musulmonlarning to‘g‘ri aqidasini asoslab bergan buyuk alloma sifatida tavsiflaydi. Uning ta’kidlashicha, Imom Moturidiy benazir asarlar yaratib, botil aqida vakillarining buzg‘unchi g‘oyalariga raddiyalar bergan.
12. Ulamolar aytadilarki, Hujjatul Islom (Islom dini hujjati) deyilganda faqat Imom G‘azoliy tushunilganidek, Imomul hudo (to‘g‘ri yo‘lga boshlovchi) deyilganda ham faqat Imom Moturidiy tushuniladi.
13. Butun hayotini ilm ma’rifat o‘rganish va uni yoyish bilan o‘tkazgan Abu Mansur Moturidiy rahmatullohi alayh hijriy 333 (milodiy 945) yilda taxminan to‘qson besh yoshida Samarqandda vafot etgan va Chokardiza qabristoniga dafn etilgan.
14. 2020 yil O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi huzurida “Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi” tashkil etilgan.
15. Shuningdek, 2025 yil mart oyida Davlatimiz rahbari tomonidan buyuk olimga yuksak hurmat ifodasi o‘laroq “Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida”gi qaror qabul qilindi.