Joriy yilning 15-16 oktyabr kunlari Poytaxtimiz va Xivada o‘tkaziladigan “Islom – tinchlik va ezgulik dini” mavzuidagi xalqaro anjumanda BMTning Inson huquqlari bo‘yicha vakillari, AYSЕSKO, IRSIKA kabi xalqaro islomiy tashkilotlar rahbarlari, Saudiya Arabistoni, Misr, Rossiya, Turkiya, Ozarbayjon va Markaziy Osiyo davlatlari muftiylari, Pokiston, Hindiston, AQSH va Yevropa davlatlarining nomdor ulamolari hamda tadqiqotchilari ishtirok etadilar.
Shuningdek, mazkur anjumanda bugungi murakkab davrda mintaqada tinchlik va barqarorlikni mustahkamlash bo‘yicha ma’ruzalar o‘qiladi, tajriba almashiladi va hamkorlik masalalari muhokama qilinadi. Yurtimiz yana bir katta anjumanga mezbonlik qilib, butun dunyoni yana bir bor tinchlik-xotirjamlik, ezgu amallar hamrohligida yashashga da’vat etadi.
Tinchlik so‘zi eshitgan har bir inson ko‘ngliga orom bag‘ishlaydi. Lekin hozir yer yuzidagi qanchadan-qancha insonlar tinchlikka zor yashamoqda. Turli mintaqalarida sodir bo‘layotgan urushlarda minglab begunoh insonlar qoni to‘kilmoqdaki, bunday achinarli holatlar tinch-osoyishta yurtda yashayotgan har bir kishini shukrga, ogohlikka, sergaklikka, tinchlikni qadrlashga undamoqda.
Payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalom muborak hadislarida: «Ikki ne’mat borki, bu ikki ne’matdan ko‘p insonlar g‘aflatdadirlar: tani-sihatlik va tinchlik-xotirjamlikdir».
Hayotdagi barcha yutuqlar va go‘zal ne’matlar tinchlik tufayli qo‘lga kiritiladi. Ammo ko‘pchilik buni eslamaydi, parvo ham qilmaydi. O‘tmishda ikkinchi jahon urushi qatnashchilari yoki o‘sha vaqtda front ortining og‘ir kunlarini boshdan kechirgan keksalarimiz o‘sha vaqtlarni yodga olsalar “urushning nomi o‘chsin”, deydilar.
Ha, urushning nomi o‘chsin. Urush yoshu qari, erkagu ayol yoxud katta-kichik demaydi. Bugun sayyoramizning urush o‘chog‘iga aylangan joylarida yuz berayotgan qo‘poruvchiliklar, qonli to‘qnashuvlar, tobora kuchayib borayotgan nizo va ziddiyatlar, begunoh insonlarning qurbon bo‘layotgani barchani tashvishga solmasdan qo‘ymaydi.
Dinimizning ezgu shiori mujassam bo‘lgan “Islom – tinchlik va ezgulik dini” mavzuidagi xalqaro anjuman xalqimiz, mo‘min-musulmonlar, butun insoniyat uchun manfaatli bo‘ladi, deb umid qilamiz.
Muhammadnabi ORIPOV,
Rishton tumani bosh imom-xatibi
Ota-onalar o‘g‘illariga Muhammad deb ism qo‘yishni afzal ko‘radilar. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning muborak ismlari sahobalar davridan boshlab hozirgacha U zot alayhissalomga muhabbat yuzasidan farzandlarga qo‘yib kelinadi. Qolaversa, bir qancha hadisi shariflarda, ulamolarning so‘zlarida bu muborak ismni farzandlarga qo‘yish tavsiya qilingan va maqtalgan. Jumladan Imom Buxoriy Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ismimni qo‘yinglar, ammo kunyam bilan kunyalanmanglar”, deganlar.
Imom Molik raziyallohu anhu aytadilar: “Madina ahli shunday der edi: “Muhammad ismli kishisi bor hech bir oila yo‘qki, unga ko‘plab yaxshiliklar berilmagan bo‘lsa”.
Ammo, “qasamki, kimki sening isming Muhammad bilan atalsa, hech qachon do‘zax o‘ti unga tegmaydi”, “Qiyomat kuni, ey ismi Muhammad bo‘lgan banda, jannatga kirish uchun o‘rningda tur, deb nido qilinadi” kabi uydirma hadislar ko‘plab uchraydi. Mazkur muborak ismga oid bir qancha uydirma hadislar kitoblarga kirib qolganini ulamolar aniqlagan va musulmonlarni ogoh etish uchun uydirma hadislarga oid yozgan kitoblariga kiritganlar.
Muhammad ismi do‘zaxdan asrashi, qiyomatda foyda berishi kabi fazilatlar bayon qilingan yuqorida zikr etilgan hadislar haqida Imom Shomiy asarida bunday degan: “Muhammad ismi bandaga foyda keltirishi haqida bironta sahih hadis yo‘q”.
Bakr Abu Zayd aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan Muhammad yoki Ahmad ismli kishini maqtagani yoki birovni bu ikki ism bilan chaqirishni man qilgani haqidagi har qanday hadis sahih emas” (“Tasmiyatul mavlud”, 17-bet).
Yana bir muhim jihat, bu ism sharafli ismlardan, ammo ism insonga odamlar orasida afzallik bermaydi. Agar bu ismni biror insonga qo‘yilsa, o‘sha insonning ismi hisoblanadi. Bu insonni chaqirilsa yoki ismi aytilsa, unga salovat aytish kabi Rasululloh sallallohu alayhi vasallamga oid hukmlar qilinmaydi.
Asosiy va muhim jihat Muhammad deb nomlanish emas, balki U zotga ergashish ekanligini ulamolar ta’kidlaganlar. Insonga solih amallari va Allohdan qo‘rqishi dunyo va oxiratda foyda beradi.
Po‘latxon Kattayev,
TII Hadis va Islom tarixi fanlari kafedrasi
katta o‘qituvchisi.