Bismillahir Rohmanir Rohiym
Rivoyat qilishlaricha, Abu Yusuf rahimahullohga Hotamul Asom degan zot masjidda zuhddan ma’ruza qilayotgan emish degan xabar keldi. Shunda u kishi shogirdlariga: qani borib eshitaylikchi, nimalar haqida gapirayotgan ekan, deb masjidga bordilar va Hotamul Asomga: “Ey yigit, menga namoz haqida gapirib ber”, dedilar.
Hotamul Asom: “Namozning odoblari haqida aytib beraymi yoki uning kayfiyati haqida so‘rayapsizmi?” dedi.
Abu Yusuf uning bu gapidan taajjubga tushdilar va ichlarida: “Biz undan bitta narsani so‘rasak, u ikkita narsani aytmoqchi”, dedilar. “Mayli bizga namozning odoblari haqida aytib beraqol”, dedilar.
Hotamul Asom so‘z boshladi: “Namozning odoblari budir: Yaratganning amriga itoat etib o‘rindan turmoqlik, savob umidida namozgohga bormoqlik, niyat ila namozga kirmoqlik, Allohni ulug‘lab takbir aytmoqlik, tartil bilan qiroat qilmoqlik, xushu’ ila ruku’ qilmoq, xuzu’ ila sajdaga yiqilmoq, ixlos bilan tashahhud aytmoq, rahmat tilab salom bermoq”, dedi.
Abu Yusuf rahimahulloh: “Endi namozning kayfiyati haqida gapirib ber”, dedilar.
Hotamul Asom so‘z boshladi: “Ka’bani ikki qoshingiz orasiga olasiz, mezonni ko‘z o‘ngingizga keltirasiz, sirot ko‘prigini oyog‘ingiz ostiga, o‘ng yoningizga jannatni, chap yoningizga do‘zaxni keltirasiz, ortingizda esa, o‘lim farishtasi poylab yuribdi. Ana shundan keyin namozingiz qabul bo‘ldimi yoki rad etildimi, shuni o‘ylaysiz”, dedi.
Abu Yusuf so‘radilar: “Sen qachondan beri namozni shunday kayfiyatda o‘qiysan?”.
Hotamul Asom: “Yigirma yildan beri shunday namoz o‘qiyman”, deb javob berdi.
Shundan keyin Abu Yusuf rahimahulloh shogirdlari tomon o‘girilib: “Yuringlar, borib ellik yillik namozimizni qaytadan qazo qilib o‘qib olamiz”, dedilar.
Homidjon domla ISHMATBЕKOV
Ramazon hayiti va Qurbon hayiti Islomning ikki ulug‘ bayramidir. Ularning har birida ulkan ma’naviy ma’nolar bo‘lib, musulmonlar hayotida alohida o‘rin tutadi. Xususan, Qurbon hayiti Islomda fidokorlik, sadoqat va bag‘rikenglik ramzi hisoblanadi.
Ushbu muqaddas bayram oldidan Davlatimiz rahbarining maxsus qarorlari qabul qilinishi, Ramazon va Qurbon hayiti sanalari dam olish kuni sifatida belgilanishi xalqimizning diniy ehtiyojlarini ta’minlash, milliy va diniy qadriyatlarni asrab-avaylash hamda ma’naviy birdamlikni mustahkamlashga xizmat qilmoqda.
Qurbon hayiti Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida nishonlanadi. Ulamolar ta’kidlaganidek, Zulhijjaning avvalgi o‘n kuni Allohning eng mahbub kunlaridan biri bo‘lib, bu kunlarda qilinadigan amallar, ibodatlar, xayru saxovatlar juda ham ulug‘ hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh taolo huzurida yaxshi amallar Zulhijjaning birinchi o‘n kunida qilinadigan amallardek afzalroq amal yo‘q”, — deb marhamat qilganlar. Shunday ekan, ushbu kunlarda yaxshi amallarga shoshilish, savobli ishlarga ulgurib qolish ayni muddaodir.
Qurbon hayitining fazilatlari amallaridan biri – qurbonlik qilish hisoblanadi. Qurbonlik, Islom dinida ahamiyati katta bo‘lgan amallardan biri bo‘lib, u Qurbon hayiti kunlarida Allohning roziligi uchun fidoiylik ifodasi o‘laroq jonliq so‘yishdir. Bu amal hazrati Ibrohim alayhissalom va payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam sunnatlariga amal qilish, fidokorlik, sabr va taqvo kabi tushunchalarni ifoda etadi.
Qurbonlik qilish nafaqat insonning taqvosi, balki ijtimoiy mehr-oqibat, muhtojlarga g‘amxo‘rlik belgisidir. Qurbonlik go‘shti faqirlarga, qarindoshlarga, qo‘shnilarga tarqatilishi, ahillik va mehr-muhabbatni yanada mustahkamlaydi.
Qurbon hayiti — bu ahillik va mushtaraklikning ramzi bo‘lib, bu kunda musulmonlar o‘z qarindoshlari, qo‘shnilari, do‘stlarining holidan xabar oladilar, uzoqdagi yaqinlarini yo‘qlab borishga harakat qiladilar. Ayniqsa, keksa, bemor, yolg‘iz kishilar holidan xabar olish — dinimizda yuksak ajr hamda e’tiborga sazovor amal hisoblanadi.
Qurbon hayiti insonlarni bir-biriga yaqinlashtiradi, mehru shafqatni uyg‘otadi, bayram munosabati bilan ehson qilish, bolalar va keksalarni xursand qilish kabi amallar nafaqat shaxsiy savob, balki jamiyatdagi yaxshilik muhitini yanada mustahkamlaydi.
Bu kunda imkoni bor insonlar kam ta’minlangan oilalar, yetimlar, ehtiyojmandlar holidan xabar olib, ularga xursandchilik ulashsalar, bu amalning savobi beqiyosdir. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘minlarning o‘zaro do‘stliklari, rahm qilishlari va mehr ko‘rsatishlari xuddi bir jasadga o‘xshaydi. Undan bir a’zo xasta bo‘lsa, jasadning qolgani unga qo‘shilib bedor bo‘ladi va isitmalaydi”, — dedilar (Imom Muslim rivoyati).
Azizlar, ayni kunlarda yurtimizdan 15 ming nafardan ziyod yurtdoshlarimiz Islomning besh ustunidan biri bo‘lgan Haj ibodatini ado etishga taraddud ko‘rmoqdalar. Ular orasida yuzlab nuroniylar, onalarimiz, ustoz va ziyolilar bor. Bu har bir yurtdoshimizning qalbida quvonch uyg‘otadi. Ayniqsa, mamlakatimiz rahbari muhtaram Prezidentimiz O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy hazrat bilan telefon orqali muloqot qilib, hojilarimiz ahvolidan xabar olganelari, ularga muborak safarda to‘liq sharoit yaratilishi, Haj ibodatini xotirjam va mukammal ado etishlari uchun zarur ko‘mak va duolarini izhor etganlari katta voqea bo‘ldi.
Bu voqelik yurtimizda din va davlat munosabatlari yangi, barqaror va hamjihat zaminda qurilayotganidan dalolatdir. Bu – xalqimizning muqaddas qadriyatlariga hurmat, Islomning pok ta’limotiga bo‘lgan ehtirom namunasidir.
Bu kabi yuksak e’tiborlar yurtimizda din va davlat o‘rtasidagi muvozanatli munosabatning, xalqning e’tiqodi va qadriyatiga nisbatan hurmat va e’zozning amaliy namunasidir.
Muhtaram yurtdoshlar! Fursatdan foydalanib barchalaringizni iyd al-Azxo – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etaman. Yurtimiz tinchlikligi barqaror, xalqimiz totuvligi bardavom bo‘lsin, dinimiz yanada ravnaq topsin, xonadoningizdan fayzu baraka arimasin!
Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin!
Ubaydulloh Abdullayev,
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi