Bismillahir Rohmanir Rohiym
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qalblariga surur baxsh etadigan, jonlariga oro kiradigan amallarni, g‘am-tashvishlar quyundek yopirilganda qayg‘ularini aritish uchun talpinadigan bir qancha amallarni aytganlar. Bu esa u zotning biz ummatlariga ulkan hadyalaridan biridir.
U zot sollallohu alayhi vasallam shunday deganlar: «Bu dunyoda menga jufti halollarim va yoqimli iforlar mahbub qilindi. Ko‘zimning quvonchi esa namoz bo‘ldi».
Ushbu nabaviy hadisni yaxshilab mulohaza qiladigan bo‘lsak, qisqagina bo‘lsa ham, unda qayg‘ularni muolaja qiladigan ulkan, nafis qoidalar, baxtli hayot uchun go‘zal namunalar mujassam.
Buni sizga quyida bayon qilib beraman:
Birinchidan, yuqoridagi hadisni eshitganingizda xayolingizdan nimalar o‘tdi? Balki «Hadisda aytilgan uch narsa bu dunyoda Rasulullohga ma’qul bo‘lgan ekan. Xo‘sh, men-chi? Bu dunyoda men nimalarni yoqtiraman, nima qilganimda rohatlanaman?» degan o‘rinli savol tug‘ilgandir?
Mana, Nabiy sollallohu alayhi vasallam bizga bu dunyoda yoqtirgan narsalarini sanab, aytib berdilar. Keling, biz ham Rasulullohga ummat o‘laroq ergashib, o‘zimiz uchun bu dunyoda mahbub bo‘lgan, halol bo‘lgan, bajarganda zavq tuyadigan ishlarni qalbimiz tubidan qidirib, ularni aniqlab olaylik!
Ikkinchidan, sevikli Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam yoqtiradigan uch narsa haqida ozgina tafakkur qilsak, bu uch narsa uch jihatni o‘z ichiga olishini ko‘ramiz. Masalan, xushbo‘ylik moddiy narsalarni ifodalasa, ayollar ijtimoiy va shaxsiy hayotni tasvirlaydi, namoz esa ibodat jumlasidan.
Uchinchidan, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o‘zlari yoqtiradigan, qalblari taskin topadigan narsalarni bilardilar. Shuning uchun qiyinchilik va musibat vaqtida qayg‘ularini yengillatish uchun shular tomon oshiqar edilar. Masalan, u zot namozni sevardilar, chunki namozda Alloh taologa yaqinlashish bor. Shunng uchun qachon qayg‘uga botsalar, namozga oshiqardilar.
Huzayfa ibn Yamon roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Biron narsa Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni qattiq ranjitsa, u zot namoz o‘qirdilar».
Boshqa bir rivoyatda: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam biror narsadan xafa bo‘lsalar, namoz o‘qirdilar», deyilgan.
Demak, Rasululloh biror narsadan ranjisalar yoki qayg‘uga botsalar, avvalo namozga talpinar ekanlar.
Avratga qarash ham zinoning bir turidir. Erkakning, ayolning avratiga qaraydigan kimsalarga qanday jazo berilishi quyidagi oyatlarda aytilgan:
«(Mo‘minlar) Allohdan boshqa hech qanday ilohga ibodat qilmaydilar; Alloh (o‘ldirishni) harom qilgan jonni nohaq o‘ldirmaydilar; zino qilmaydilar. Kim bu ishlarni qilsa, uqubatga duchor bo‘ladi. Qiyomat kuni ularning azobi bir necha barobar ko‘paytiriladi, ular u yerda xor bo‘lib, abadiy qoladi. Kim tavba qilsa, iymon keltirib, solih amal qilsa, Alloh o‘shalarning yomonliklarini yaxshiliklarga almashtiradi. Alloh mag‘firatli, rahmli Zotdir» (Furqon surasi, 68-70-oyatlar).
Mana shu oyatga ko‘ra, kim ko‘zi bilan zino qilsa-yu, tavba qilmasa, Qiyomatda uqubatga duchor bo‘ladi. Uqubat jahannamdagi bir vodiy bo‘lib, u yerda zinokorlar azoblanadi. Kimki zinokorlar vodiysiga tushadigan bo‘lsa, uning uchun azob ko‘proq bo‘ladi, u yerda xor bo‘lib, abadiy qolib ketadi.
Zaharli o‘qdan saqlaning!
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam hadisi qudsiyda bunday deganlar: «(Nomahramga) qarash iblisning zaharli o‘qlaridan biridir. Kim bu ishni Mendan qo‘rqib tark qilsa, buning o‘rniga qalbiga halovat beraman» (Imom Hokim rivoyati).
Oddiy o‘q bilan zaharlangan o‘qning farqi
Oddiy o‘q ba’zan tegsa ham, insonni o‘ldirmaydi, faqat tekkan joyigagina zarar yetkazadi. Zaharli o‘q esa salgina silab o‘tsa ham, zahari butun tanaga tarqab ketadi. Tezda chorasi ko‘rilmasa, odamni o‘ldiradi. Bunday o‘q tekkanda zahar butun tanaga tarqab ketmagunicha uning ta’siri sezilmay turadi.
Birovning avratiga qarash ham o‘sha avrat egasiga zarar beradigan zaharli o‘qdir. Bunday o‘q insonga tegsa, u bilan birga butun tanaga tarqab ketadigan kuchli zahar ham sanchiladi. Natijada insonning ruhiy holati ostin-ustin bo‘ladi, ibodatlariga, darslariga salbiy ta’sir qiladi, oilaviy aloqalarini buzib, barbod qiladi. Zahar (nazar) qanchalik oddiy bo‘lmasin, baribir tanaga tarqab, ta’siri uzoq vaqtdan keyin bo‘lsa ham yuzaga chiqadi. Demak, maktabda ham dugonasining avratiga qarash – zaharli o‘qdir. Xonanda va raqqosalarning avratlariga qarash – zaharli o‘qdir. Barcha harom narsalarga qarash haromdir. Bu zaharli o‘qlarning ta’siri boshida sezilmaydi. Harom narsaga qarab, yo‘lingizda davom etib ketaverasiz, lekin bu qarashlar namozingizga, Qur’on yod olishingizga, o‘qishingizga va oilaviy munosabatlaringizga singib, siz sezmagan holda bularning barchasini barbod qiladi. Demak, ko‘zni haromdan tiyish insonning qalbiga, tanasiga zahar yetib borishidan asraydi.
Bir qiz aytadi:
«Bo‘sh vaqtlarimda rosa serial, kino ko‘rardim. Tabiiyki, hammasida harom narsala (ochiq-sochiq tanalar, behayo sahnalar, uyat so‘zlar) bor edi. Haromga qarash zaharli o‘qligini, kim bu ishini Allohdan qo‘rqqani uchun tark etsa, Alloh uning qalbiga saodat ato etiishini bilgunimcha shunday yuraverganman. Bilganimdan keyin esa telefonga, internetga bilan qaraydigan bo‘la boshladim. Nimalarni ko‘rayotganimga, ular hayotimga qanday ta’sir qilayotganiga e’tibor bera boshlagan edim, ajoyib holat bo‘ldi. Har gal behayo narsalarni ko‘rganimda qalbimda qandaydir og‘riqni his qilardim – xuddi menga zaharli o‘q tekkandek bo‘lardi. Ko‘zimni tiyib, haromdan saqlana boshlaganimda esa butunlay boshqa holat bo‘ldi. Bu safar qalbim sururga, xotirjamlikka to‘ldi. Shundan keyin televizor pulti men uchun faqat televizorni emas, balki qalbimning holatini ham nazorat qiladigan vosita bo‘lib qoldi: behayolikni, buzuqlikni ko‘rsatadigan kanallarga olsam, qalbimda qayg‘u va tushkunlik eshigini ochgan bo‘laman; lekin boshqa kanalga olib, haromdan saqlansam, qalbimda baxt-saodat eshigini ochgan bo‘laman. Ko‘zimni haromdan saqlaganim sari hayotim go‘zallashib boraverdi. Avvallari biror kunim kino va seriallarsiz o‘tmaydigandek edi, endi esa ularsiz mutlaqo baxtli, pokiza yashayapman».
Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.