Bugun, 30 sentyabr kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasida Robiul avval oyi munosabati bilan Nabiy alayhissalom siyratlariga bag‘ishlangan mavlidi sharif, Muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining “Rabboniy nidolar” va “Yoshlarga nasihatim” kitoblari taqdimoti bo‘lib o‘tdi.
Tadbir Qur’oni karim tilovati va Muftiy hazratlarining duolari bilan boshlandi.
Marosimda so‘zga chiqqan notiqlar Haq taolo diyorimizga behisob xayru barakalarini yog‘dirayotgani, so‘nggi yillarda yurtimizda diniy-ma’rifiy sohada amalga oshirilayotgan ishlarni ota-bobolarimiz yuz yillar davomida orzu qilishgani, xususan, Robiul avval oyida yurtimizdagi masjidlarda mavlidlar o‘qilishi, diniy ta’lim muassasalari soni tobora ortib, ustoz va talabalarga eng yaxshi sharoitlar qilib berilayotgani, yuzlab kitoblar nashr etilayotganini alohida ta’kidladilar.
Shuningdek, Muftiy hazratlari muallifliklaridagi hadisi qudsiy va yoshlar tarbiyasiga oid mazkur kitoblarni mutolaa qilgan kitobxon dinimiz mohiyatini yanada teran anglashi, “Rabboniy nidolar” o‘zbek tilida qudsiy hadislar jamlanib, mo‘tabar manbalar asosida sharhlangan ilk nashr ekani, “Yoshlarga nasihatim” kitobida yoshlarga oid muhim masalalar sodda, ravon va ta’sirchan uslubda yozilganiga urg‘u qaratildi.
Ta’kidlash joizki, joriy “Yoshlar va biznesni qo‘llab-quvvatlash yili”da yurtimizda davlatimiz Rahbari tashabbusi bilan ko‘plab xayrli ishlar amalga oshirilmoqda. “Yoshlarga nasihatim” kitobi ham ana shu tashabbusdan ilhom olib yozilgan.
Kitobni mutolaa qilgan o‘quvchi o‘zini buyuk ajdodlarimizning vorisi ekanligini tasavvur etadi hamda ularga munosib avlod bo‘lishga, bilim olib yetuk shaxs bo‘lib voyaga yetishishga, yurtimiz ravnaqi va xalqimiz farovonligi yo‘lida xizmat qilishga bel bog‘laydi. Zero, kitobdan ko‘zlangan asl maqsad ham shu aslida.
So‘ng Robiul avval – Rasululloh sollallohu alayhi va sallam tavallud topgan oy munosabati bilan Payg‘ambarimizning hayot yo‘llari, u zotning butun ummatga, barcha insoniyatga ezgulikda namuna ekanliklari oyat va hadislar, mavlidi shariflar va turli ijodiy chiqishlar orqali namoyon etildi.
Tadbir so‘nggida Muftiy hazratlari so‘zga chiqib, siyrat oyida Muhammad sollallohu alayhi vasallam xusni xulqlarini o‘rganish va ularni farzandlarimizga o‘rgatish inson ruhiy olamini boyitishi, mazkur kitoblar xalqimiz, ayniqsa, yoshlarni ilm-ma’rifatli qilish yo‘lidagi kamtarona urinish ekanini izhor etdilar. Shuningdek, mana shunday ma’rifiy tadbirlarni o‘tkazishdan maqsad, xalqimizni, ayniqsa, yoshlarni komil inson qilib tarbiyalash, ilm-ma’rifat, ta’lim-tarbiyasini yuksaltirish hamda yurtimiz rivoji, dinimiz rivoji va xalqimiz faravonligiga hissa qo‘shadigan munosib avlodni tarbiyalash ekanini bayon etdilar.
Qasidalar, munojotlar va salovoti shariflar marosimga o‘zgacha fayz baxsh etdi.
Bahriddin Xushboqov,
Farrux Yo‘ldoshev (surat),
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Cavol: Sha’bon oyida ro‘za tutishni niyat qilib turibmiz. Og‘iz ochish va yopish vaqtlari va duolarini aytib yuborsangiz, iltimos.
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Darhaqiqat, ko‘plab hadisi shariflarda sha’bon oyida nafl ro‘za tutishga targ‘ib qilingan. Jumladan, Oisha raziyallohu anhodan quyidagicha rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam sha’bon oyini juda ham kam (holatlarda) ro‘zasiz o‘tkazardilar” (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyatlari).
Usoma ibn Zayd raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: “Bir kuni men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga bunday savol berdim: “Yo Rasululloh, men (Ramazondan tashqari) biror oyda sha’bondagidek ro‘za tutganingizni ko‘rmadim?” Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: “Bu shunday oyki, odamlar rajab bilan ramazon o‘rtasida vaqt – sha’bondan g‘aflatda qolishadi. Bu oyda amallar Robbil olamiynga ko‘tariladi. Shunday ekan, men amalimni o‘zim ro‘zador holimda ko‘tarilishini yaxshi ko‘raman", dedilar (Imom Nasoiy rivoyati).
Nafl ro‘za tong otgandan quyosh botgunga qadar tutiladi. Havo bulutli bo‘lmaganda ko‘zimiz bilan ham tong otishi va quyosh botishini bila olamiz. Bulutli kunlarda esa tong otishi yoki quyosh botishini aniqlash qiyin bo‘lsa, namoz vaqtlarini ko‘rsatuvchi taqvimdan foydalansa ham bo‘ladi. Taqvimda “Tong” deb ko‘rsatilgan vaqt og‘iz yopishning oxirgi vaqti sanaladi. O‘sha vaqtdan keyin yeb-ichilsa, ro‘za durust bo‘lmaydi. Lekin saharlikda uxlab qolgan odam hech narsa yeb-ichmasdan ham nafl ro‘zani niyat qilib, ro‘za tutishi mumkin. “Shom” deb ko‘rsatilgan vaqt esa og‘iz ochish vaqtidir. Undan avval og‘iz ochib yuborilsa, kuni bo‘yi tutilgan ro‘za buzilgan sanaladi.
Nafl ro‘zaning aksar hukmlari farz ro‘zanikiga o‘xshaydi, faqat niyatda “Tong otgandan toki quyosh botgunga qadar nafl ro‘za tutishni niyat qildim”, deyiladi. Og‘iz yopishda maxsus duo yo‘q, u paytda yuqorida aytilgandek, o‘zbek tilida ham niyat qilsa, bo‘ladi. Iftorlik (og‘iz ochish) duosi quyidagicha:
اَللَّهُمَّ لَكَ صُمْتُ وَبِكَ آمَنْتُ وَعَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ وَعَلَى رِزْقِكَ أَفْطَرْتُ، فَاغْفِرْلِى مَا قَدَّمْتُ وَمَا أَخَّرْتُ
O‘qilishi: “Allohumma laka sumtu va bika amantu va a’layka tavakkaltu va a’laa rizqika aftortu, fag‘firliy ma qoddamtu va maa axxortu”.
Ma’nosi: Allohim, ushbu ro‘zamni Sen uchun tutdim, Senga iymon keltirdim, Senga tavakkal qildim va bergan rizqing bilan iftor qildim. Mening avvalgi va keyingi gunohlarimni mag‘firat qilgil. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi