Bismillahir Rohmanir Rohiym
Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam hijriy 11-yili muharram oyida Rum yurtlariga yurishga musulmonlar tayyorgarlik ko‘rishini buyurdilar. Qo‘shin qo‘mondonligini endigina o‘n sakkiz yoshga kirgan Usoma ibn Zaydga topshirdi. Unga G‘azza yaqinida joylashgan Balqa va Dorum qal’alarini olib, so‘ngra Madinaga qaytish tayinlandi.
Ammo yosh yigitning qo‘mondon etib tayinlanishi munofiqlar va ba’zi musulmonlar tomonidan ma’qullanmadi. Bu kabi gap-so‘zlar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning qarorini o‘zgartira olmadi.
Birinchidan, Muta jangida otasi Zayddan ayrilgan yosh Usomaga dalda berish uchun Rasululloh alayhissalom uni qo‘mondon qilib tayinladilar va yuborilayotgan manzil otasi o‘lgan joylarga yaqin edi.
Ikkinchidan, boqiy dunyoga ketishlari oldidan sahobalarini har qanday qiyinchilikka tayyor turishlarini, tayinlangan rahbar buyrug‘iga itoat etish bilangina muvaffaqiyatga erishishlari borasida ta’lim berdilar.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ixtiloflarga chek qo‘yish uchun xutba qilib, musulmonlarni o‘z hukmdorlari tomonidan tayinlangan amirlarga itoat qilishni buyurdilar.
Rasululloh sallollohu alayhi vasallam: “Agar siz uning tayinlanishidan norozi bo‘lsangiz, avvalroq uning otasining tayinlanishidan ham norozi bo‘lgansiz. Allohga qasamki, Zayd amirlikka loyiq edi va men uchun eng aziz kishilardan edi va haqiqatan, Usoma ham men uchun eng aziz kishilardan biridir”.
Oisha roziyallohu anho aytadilar:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam Usomaning burnini artib qo‘ymoqchi bo‘ldilar. Men u zotga:
«Menga qo‘yib bering, o‘sha ishni men qilay», dedim.
«Ey Oisha, unga muhabbat qilgin! Bas, ta’kidlab aytamanki, men unga muhabbat qilurman», dedilar».
Usoma roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlarida o‘tirgan edim. Birdan Ali bilan Abbos kelib, izn so‘rab qolishdi.
«Ey Allohning Rasuli, Ali bilan Abbos izn so‘rashmoqda», dedim.
«Ularni nima olib kelganini bildingmi?» dedilar.
«Bilmadim», dedim.
«Ammo men bilaman», dedilar.
Bas, u zot izn berdilar. Ular kirdilar va:
«Ey Allohning Rasuli, huzuringizga ahlingizdan qay biri sizga eng mahbubi ekanligini so‘ragani keldik», deyishdi.
«Fotima binti Muhammad», dedilar.
«U ahlingiz haqida so‘ragani kelganimiz yo‘q», deyishdi.
«Ahlimning menga eng mahbubi, batahqiq, Alloh unga in’om bergan va men ham unga in’om bergan shaxs, Usoma ibn Zayddir», dedilar.
«So‘ngra kim?» dyeyishdi.
«So‘ngra Ali ibn Abu Tolib», dedilar.
Shunda Abbos:
«Ey Allohning Rasuli, amakingizni oxiriga qo‘ydingizmi?» dedi.
«Chunki Ali hijrati ila sendan o‘zib ketgan», dedilar».
Usoma roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam og‘irlashib qolganlarida tushdim. Odamlar ham Madinaga tushdilar. Men u zotning oldilariga kirdim. Bas, jim bo‘lib qolgan ekanlar. Gapirmadilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qo‘llarini ustimga qo‘yib, ko‘tara boshladilar. U zot meni duo qilayotganlarini bildim» (Imom Termiziy rivoyati).
TII Hadis va islom tarixi fanlari kafedrasi
katta o‘qituvchisi Po‘latxon Kattayev
Diyorimizga ulug‘ ayyom kirib kelmoqda. Qutlug‘ Iydul Azho vatandoshlarimizni xayru saxovat, mehr-oqibat sari chorlaydi. Bu bayram chin ma’noda odamiylik ayyomi. Insonlarga mehr, o‘ksik ko‘ngillarga shodlik ulashish fursati.
Qalblari himmat va karam ne’matidan bobahra xalqimiz bu muazzam kunlarni boy bermaslik uchun fursatni g‘animat biladilar va savobdan bahramand bo‘lib qolishga harakat qiladilar.
Dinimiz ko‘rsatmalari, shariat hukmlarini ustivor tutgan qodir vatandoshlarimiz qurbonliklar qilib, Haqni rozi qilishga, haqdorlar ko‘nglini olishga intiladilar. Yaratganning rahmati yog‘ilib turgan damlarda duolar mustajob bo‘ladi. Alloh taolo o‘zining kalomida “Parvardigoringiz uchungina namoz o‘qing va qurbonlik qiling”, - deb marhamat qiladi.
Bu borada sarvari koinot sayyidimiz ibratlari o‘rinli. Oila a’zolarimizni yo‘qlash, qo‘shnilar holidan xabar olishda, miskinlarni sevintirish-u, xastalar ahvolidan ogoh bo‘lishda ularning hadisi muboraklari bizga nurli yo‘l, deymiz.
Amallar ko‘p. Ularga beriladigan savoblarning darajasi amalga qarab belgilanadi. Eng savobi ko‘p amal bu farz hisoblansa, boshqalarga yaxshilik ulashish undan keyingi o‘rinda turadigan ulug‘ ibodatdir!
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak hadislarida boshqalarga qilinadigan yaxshilikni farzdan keyingi o‘rinda turishini bayon qilib shunday dedilar: “Farzlarni ado qilishdan keyingi o‘rinda turadigan Allohga eng suyukli bo‘lgan amal bu musulmoning qalbiga xursandchilikni kiritishdir”.
Shuning uchun Shayx Abdulloh Hoshim rahmatullohi alayh qozilikdan kelgan maoshning teng yarmiga shirinlik sotib olib, o‘zlari bilan olib yurar va har doim uchratgan bolaga shirinlikdan berib, uni xursand qilar edilar.
Ulug‘ kunlarda turibmiz. Har damni g‘animat bilishlik, bir birimizga saxovatda ibrat bo‘lishimiz savobli amallar ekanini his qilmog‘imiz lozim. Bu kunda isrofgarchilikdan xoli dasturxonlar yozish, borimizni boshqalar bilan bo‘lishishga intilishimiz darkor. Xayrni, yaxshilikni gunohga almashtirib qo‘ymaslik uchun ham uyg‘oq ko‘ngil bo‘lish talab etiladi.
Bugun muazzam kunlar og‘ushidamiz, dedik. Vatandoshlarimiz ulug‘ safarlarni ixtiyor etganlar. Ayni fursatlarda hojilarimiz Mino, Arofat vodiylarida, Muzdalifada – duolar qabul bo‘ladigan makonlarda, zamonlarda ibodatlar qilib, elu yurtga tinchlik, osoyishtalik so‘ramoqdalar. Bu duolar barakotidan diyorimiz ahliga qancha yaxshiliklar yetishadi, inshaalloh. Ibodatlar huzurini totgan odamlarning qalbi salim, ehsonu, muruvvatda peshqadam bo‘lishlari bu eng katta yaxshilik aslida. Hojilarimiz safar odoblarini tushunib, ulug‘ dargohlardan nasibador bo‘lib qaytadilar. Diyorimizga qaytganlaridan so‘ng esa yoshlarimiz ma’naviyatiga kamarbasta bo‘ladigan, Haq va haqiqat yo‘lida sidqidil xizmat qiladigan xolis Haq xizmatchilariga aylanadilar, degan umidimiz bor. Bunday ulug‘ ziyoratlar insonni qaysi yoshda bo‘lmasin, ezguliklarga xayrixox qiladi. O‘zgalar qalbini tushunishga, vatan va xalq manfaati yo‘lida sa’y-harakatga chorlaydi.
Bu kunlarning Yaratgan dargohidagi o‘rni musharraf. Hayit kechalarida duolar qabul bo‘ladi. Qurbonlik go‘shtlaridan nasibador oilalarga xursandchilik kiradi. Bu ehsonlar ortida ham mehr-oqibat, o‘zaro bag‘rikenglik maqsadi mujassam. Biz bu makonda yasharkanmiz, turli millatlar vakillari yagona O‘zbekistonning fuqarolarimiz. O‘zaro tenglik, adolat hukm surgan yurtda birodarlik, yaxshi qo‘shnichilik an’analarini qadrlab yashamoqdamiz. Mahallalarda hamkorlik bilan obodlik sari yo‘l ochilyapti. Vatanimiz kundan- kunga farovon, xalqimiz turmushi chiroyli bo‘lib boryapti. Bu ne’matlarga shukrona qilish, to‘g‘ri yo‘lda sobitqadam bo‘lish ma’rifatimiz, ma’naviyatimiz kamolidan darak beradi.
Xalqimizga saodat va sano ayyomi – Qurbon hayiti muborak bo‘lsin! Barchamizni Yaratgan xayru xursandchiliklar ustida bardavom qilsin. Vatanimiz tinch, yurtdoshlarimizning oilalari farovon bo‘lsin.
Xolmurod MAMAJONOV,
Farg‘ona shahar “Ummul quro” masjidi imom-xatibi