Bismillahir Rohmanir Rohiym
Doktor Muhyiddin Avvoma 1976 yili Halab shahrida tavallud topgan. Otasi shayx Muhammad Avvoma bilan Madinai munavvaraga kelganida uch yoshda bo‘lgan. So‘ng Madinani vatan tutib, barcha ta’lim bosqichlarini o‘sha yerda tahsil olgan.
12 yoshida Qur’onni to‘liq yod olib, oliy sanad bilan ijozaga ega bo‘lgan.
Muhyiddin Avvoma hadis, fiqh va usulul fiqh bo‘yicha 3 ta fan doktori unvoniga ega.
Ilmda otasining yo‘lidan yurib, avvalo, qadimiy uslub – Qur’oni karimni yodlash, Payg‘ambarimiz alayhissalomning muborak sunnatlarini o‘rganish va amal qilish uslubida, so‘ng zamonaviy akademik uslubda davom ettirib, davrining yetuk ustoz va olimlaridan aqida, fiqh, usulul fiqh, hadis va arab tili kabi fanlardan mukammal ta’lim oldi.
Olim qator ilmiy muassasalar raisi, ta’sischisi va a’zosi hisoblanadi. Jumladan, “Insoniyatga xizmat islomiy ilmiy konferensiya”si raisi, “Imom Muhammad Qosim Nanutaviy xalqaro islomiy mukofoti” tashkiloti ta’sischisi va bosh kotibi, Malayziyada eng yuqori ilmiy unvon – Malayziya Islom universiteti ilm kursi ustozi maqomi bo‘yicha padari buzrukvori Muhammad Avvomaning noibi.
Xalqaro Islom fiqhi akademiyasi nashrga tayyorlanayotgan fiqhiy qoidalar ensiklopediyasidagi hadis va xabarlarning taxriji va tahqiqini ham doktor Muhyiddinga topshirgan.
Malayziya Islom universiteti qoshidagi xalqaro fatvo va ilmiy tadqiqotlar kengashining sobiq a’zosi.
Turkiyaning Ibn Xaldun universiteti hadis va hadis ilmlari ustozi.
“Avvomiya” hadis markazi ta’sischisi va raisi. Bu markazning dunyoning 17 mamlakatida sho‘balari bo‘lib, hadisi shariflarni o‘rganish bo‘yicha mutaxassislar tayyorlash bilan shug‘ullanadi.
Islomiy ilm va tadqiqotlarga ixtisoslashgan Istanbul “Dorul hadis” vaqfi raisi va ta’sischisi.
Aqida, tafsir, hadis, mustalah, fiqh, usul, nahv, she’r, tarix va tarojim kabi fanlarga doir qator kitoblar va risolalar muallifi. Ba’zi kitob va risolalari qator ta’lim muassasalarida darslik o‘laroq o‘quv rejasiga kiritilgan.
Otasi shayx Muhammad Avvomadan 35 yildan buyon fiqh, aqida, usul, hadis kabi ilmlarni olib keladi va u kishining ko‘rsatmasiga binoan qator manhajiy kitoblar bilan tanishib chiqqan. Otasining qo‘lida tahqiq va qo‘lyozmalarni o‘rganish bo‘yicha uzoq yillar davomida malaka hosil qilgan. Ibn Abu Shaybaning “Musannaf” kitobini tayyorlashda otasi Muhammad Avvomaning asosiy yordamchisi bo‘lgan va shundan keyin amalga oshirilgan barcha ilmiy loyihalarda ishtirok etgan. Bugungi kunda otasi bilan doimo birga bo‘lib, u kishining ilmlarini targ‘ib etish va tarqatish ishlarini davom ettirmoqda.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Savol: Islomda yangi kun qaysi soatdan boshlab kiradi? Masalan, shartli qabul qilingan tartib bo‘yicha soat 00:00 yangi kunning boshlanishi sanaladi? Islomda yangi kunning boshlanishi va tugashi qaysi vaqtdan e’tiborga olinadi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizga ko‘ra, kun shom vaqtidan boshlanadi va keyingi shomgacha davom etadi. Boshqacha qilib aytganda, islomda kun kecha bilan boshlanadi va uning ertasida kun botib, kunduz tugaganida, o‘sha kun ham yakunlanadi. Bunga oyat va hadislardan ko‘plab dalillar bor.
Faqat ayrim ahkomlarda kunning boshlanishi bomdod namozining vaqti kirishi (subhi sodiq)dan boshlanadi va kun keyingi bomdod vaqtigacha davom etadi. Masalan, Hajda Arafot vodiysida turishda hukm shunday.
Shuningdek, ayrim hollarda “kun” tushunchasi yuqoridagidek, 24 soatdan iborat (sutka) ma’nosida emas, balki tunga muqobil – qarama-qarshi ma’noda qo‘llanilishi ham mumkin. Bu holda kun boshlanishi bomdod vaqtidan to quyosh botgunigacha bo‘lgan muddat, ya’ni kunduzdan iborat bo‘ladi. Bunga misol uchun “bir kun ro‘za tutish” deganda aynan shu muddat nazarda tutiladi.
Xulosa qilib aytganda, dinimizdagi umumiy qoidaga ko‘ra, kunning boshlanishi kun botganidan boshlanib, keyingi kun botishigacha davom etadi. Ayrim istisno qilingan holatlarda kunning qachon boshlanib, qachon tugashi dindagi hukmlarga qarab farq qiladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.