Sayt test holatida ishlamoqda!
24 Iyul, 2025   |   29 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:34
Quyosh
05:11
Peshin
12:35
Asr
17:37
Shom
19:52
Xufton
21:21
Bismillah
24 Iyul, 2025, 29 Muharram, 1447

Farzandga odob o‘rgatishning 12 oson usuli

21.10.2024   8495   2 min.
Farzandga odob o‘rgatishning 12 oson usuli

Bismillahir Rohmanir Rohiym

1. Uyga kirganingizda bolalaringizga salom berib, peshonalaridan o‘ping. Bu ularda mehr va rahm-shafqat tuyg‘usini rivojlantirishga yordam beradi.

 

2. Ko‘cha-kuyda qo‘ni-qo‘shnilar, yo‘lda haydovchilar bilan faqat yaxshi muomalada bo‘ling. Farzandlaringiz hamma narsani diqqat bilan kuzatadilar. Eshitganlarini tezda o‘zlashtiradilar va keyin sizga taqlid qiladilar.

 

3. Ota-onangizga qo‘ng‘iroq qilganingizda, farzandlaringizni ham shunday qilishga undang. Ota-onangizni ziyorat qilganingizda, bolalaringizni o‘zingiz bilan olib boring. Ota-onangizga g‘amxo‘rlik qilayotganingizni qanchalik ko‘p ko‘rsalar, shunchalik ko‘p sizga g‘amxo‘rlik qilishni o‘rganadilar.

 

4. Mashinangizda farzandlaringizni maktabga yoki biror joyga olib borar ekansiz, ularga rivoyat, hikoyalar aytib bering.

 

5. Har kuni bitta qisqa hadis o‘qib berishga odatlaning. Bu ko‘p vaqt talab qilmaydi, lekin kuchli rishtalar va ajoyib xotiralar yaratishga katta ta’sir qiladi.

 

6. Sochingizni tarang, tishlaringizni yuving va kiyimlaringizni eng yaxshisini kiying, hatto uyda bo‘lsangiz va kun davomida ko‘chaga chiqmasangiz ham. Farzandlaringiz toza va ozoda bo‘lishning tashqariga chiqishga aloqasi yo‘qligini bilishlari kerak!

 

7. Farzandingizning har bir so‘zi yoki xatti-harakati uchun ayblamaslikka va tanbeh bermaslikka harakat qiling. Ba’zan e’tibor bermaslikni va ortga tashlashni o‘rganing. Bu ularning o‘ziga bo‘lgan ishonchini oshiradi.

 

8. Bolalaringizning xonasiga kirishdan oldin ruxsat so‘rang. Bu orqali ular birovning xonasiga kirmoqchi bo‘lganlarida ham xuddi shunday qilishni o‘rganadilar.

 

9. Agar xato qilgan bo‘lsangiz, farzandlaringizdan kechirim so‘rang. Kechirim so‘rash ularni kamtar va muloyim bo‘lishga o‘rgatadi.

 

10. Ularning qarash yoki his-tuyg‘ularini masxara qilmang, hatto “hazillashayotgan bo‘lsangiz ham”. Bu ularga juda og‘ir botadi.

 

11. Farzandlaringizning shaxsiy hayotiga hurmat ko‘rsating. Bu ularning qadr-qimmati va o‘z-o‘zini qadrlashi uchun muhimdir.

 

12. Aytgan har bir gapingizni bittada tushunishlarini kutmang va buni talab ham qilmang. Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam hech qachon bunday qilmaganlar. Ammo sabrli va bardavom bo‘ling.

 

Muhtaram ota-onalar! Farzandingiz tarbiyasi uchun javob ekaningizni unutmang! Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Har biringiz cho‘ponsiz va har biringiz suruvga mas’ulsiz (javobgarsiz)”, deganlar.

Cho‘pon boqayotgan mollariga mas’ul bo‘lganidek, har bir oila boshlig‘i ahli oilasi uchun mas’ul va javobgardir.

Alloh taolo farzandlarimizni hidoyat yo‘lida sobitqadam qilsin.

Davron NURMUHAMMAD

Boshqa maqolalar
Maqolalar

Taksistlarning omonatga berilgan puldan foyda ko‘rishlari

23.07.2025   936   1 min.
Taksistlarning omonatga berilgan puldan foyda ko‘rishlari

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Savol: Men haydovchilik qilaman. Ba’zilar menga ma’lum miqdorda pul berib, uni boshqa shahardagi odamga yetkazishimni so‘rashadi. Shu puldan avval o‘zim foyda ko‘rib, so‘ng aytilgan odamga to‘liq qilib yetkazsam bo‘ladimi?

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Yo‘q, bu ish joiz emas. Chunki bu omonatga xiyonat qilish hisoblanadi. Omonatga olingan puldan faqat egasi rozi bo‘lsagina ishlatish mumkin. Ammo egasi rozi bo‘lmasa, yoki egasiga bildirmay ishlatilsa, bu xiyonat sanaladi. Omonatga xiyonat qilish esa, katta gunoh va munofiqning belgilaridan biridir. Bu haqda faqih Nizomiddin Shoshiy rahimahulloh shunday zikr qiladilar:

“Omonatdor, vakil va g‘osib (birovning molini zo‘rlik bilan olgan kimsa)lar molning ayni o‘zini o‘zlarida olib qolib, uning mislini (qiymatini) to‘lashlari mumkin emasdir” (“Kitabul-xamsiyn” kitobi).

Shuningdek, alloma Ibn Nujaym rohimahulloh shunday naql qiladilar: “Omonatga olingan buyum boshqa kishiga na omonatga beriladi, na qarzga (bepul foydalanish uchun) beriladi, na ijaraga beriladi va na garovga qo‘yiladi. Agar omonatdor ulardan birortasini qilsa, javobgar bo‘ladi” (“Al-Bahrur-roiq” kitobi).

Xulosa qilib aytganda, haydovchilarning yuqoridagi birovning omonatidan beruxsat foydalanishlari va undan daromad ko‘rishlari shar’an joiz emasdir. Vallohu a’lam.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.

Maqolalar