Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
O‘n yettinchi chora:
Nafsni jazolash. Hazrati Ashraf Ali Tahanoviy rahmatullohi alayh shunday der edilar: «Badnazarlik uchun yigirma rakat nafl namoz o‘qish jazosini tayin qilib qo‘ysin. Bir-ikki kunda bu jazoga chiday olmay nafs chinqirib yuboradi va badnazarlikdan voz kechadi. Shayton ham shunday deydi: "Bu shaxs bitta badnazarlik uchun yigirma marta sajda qilyapti yana uning gunohlari yaxshiliklarga almashtirib qo‘yilmasin. Mening butun umr qilgan mehnatim zoye bo‘lib ketadi. Demak, uni badnazarlikka undamaslik lozim"».
O‘n sakkizinchi chora:
Ilohiy diydordan mahrum bo‘lishni o‘ylash.
Hadisi shariflardan ma’lumki, jannatiylarga Alloh taoloning diydori nasib bo‘ladi. Ba’zilarga bir marta, ba’zilarga har yili bo‘ladi, ba’zilarga har oy, kimgadir har juma kuni va ba’zilarga har kuni nasib bo‘ladi. Dunyoda ko‘r holida tug‘ilgan va solih taqvodor, sobir va shokir bo‘lib yashagan inson har vaqt Alloh taoloning diydoriga musharraf bo‘ladi. Alloh taolo: "Bu mening shunday bandamki, u dunyoda hech kimga muhabbat nazari ila boqmadi. Endi, u qachon xohlasa, Mening diydorimga erishsin", deydi. Ba’zi ulamolar yozganlarki, kim dunyoda Allohning roziligi uchun nomahramdan nazarini saqlasa, Alloh taolo jannatda har bir saqlangan nazarining evaziga O‘zining diydorini ato qiladi. Mo‘min kishi mana shu abadiy baxt haqida fikr qilsin, bir necha lahzalik badnazarlik sababidan Alloh taoloning diydoridan mahrum bo‘lish naqadar katta mahrumlik ekanini o‘ylasin. Ibn Qayyim rahmatullohi alayh bunday yozganlar: «Jannatda amallarning mukofoti aynan o‘zining jinsidan bo‘ladi. Shunga ko‘ra, kim nomahramning yuzidan ko‘zini olib qochsa, unga Alloh taoloning diydori saodati nasib bo‘ladi. Mo‘min odam nomahramdan nazarini olib qochishi lozim. Toki, Alloh taoloning diydorini ko‘rishga haqli bo‘lsin».
O‘n to‘qqizinchi chora:
Onasi, singlisi va qizini tasavvur qilish.
Inson nafsi nomahram tarafga ochko‘z nazar ila qarashni istasa, darhol onasi, singlisi yoki qizini tasavvur qilsin va ular haqida mening ham onam bor, singlim bor, qizim bor, ularga ham kimdir qarayotgandir, deb o‘ylasin. Shu narsani o‘ylasa, xuddi olovga suv quygandek, nafs xohishlari ham barham topadi.
Yigirmanchi chora:
Durudi sharifni ko‘p aytish.
Hazrati Mavlono Qori Siddiq Baandaviy raxmatullohi alayhga bir kishi o‘zining holatini shunday tushuntirdi: «Hazrat! Men parishonman, vasvasa va nopok xayollar ko‘p keladi. Harom nazarga mubtaloman. Holatimni isloh qiling». Hazrat bunday javob yozdilar: «Har bir odam parishondir. Vasvasa va nopok xayollar kelib-ketishiga e’tibor qilma. Badnazarlikdan saqlanish qo‘lingdan keladi. Nazarni pastga qarat va ko‘p durudi sharif, ya’ni salavot ayt. Shunda undan saqlanish oson bo‘ladi, inshaAlloh».
«Badnazarlik va zinodan saqlanish» kitobi asosida tayyorlandi
Bir ayol Lays ibn Sa’ddan ozroq asal berishini iltimos qildi. Lays unga bir mesh asal olib kelishlarini buyurdi. Atrofidagilardan biri: “Nima uchun bu ayolga buncha asal beryapsiz? Axir u sizdan ozgina asal so‘radi, xolos”, dedi. Laysning javobi mana shunday bo‘ldi: “U bizdan o‘ziga keragini so‘radi, biz esa unga Alloh taolo bizga bergan ne’matlari miqdoricha beramiz”.
Lays ibn Sa’d har kuni uch yuz oltmish bechoraholga sadaqa ulashmasidan burun birov bilan gaplashmas ekan. Biz-chi, biz?! Har kuni yarimta xurmo bo‘lsa-da, sadaqa qilyapmizmi?! Agar mol-dunyoingiz yetarli bo‘lsa, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning “Mol-dunyo sadaqa sababli kamaymaydi”[1] degan gaplarini esingizdan chiqarmang!
Aliy roziyallohu anhu bir kuni yig‘ladilar. U kishidan: “Yig‘ingizning boisi ne?” – deb so‘rashganida, “Mening oldimga mana yetti kundirki mehmonning qadami yetmadi. Alloh meni xor qilyaptimikan deb xavfsirab qoldim”, degan ekanlar.
Birovga ehson berar ekansiz, chehrangiz ochiq bo‘lsin. Yaxshilik qilayotgan kishingizning qarshisida qovog‘ingizni uymang.
Shoir aytadi:
Faqir dargohiga har dam chehrang ochib bor,
O‘zingni past tutib, kibru havodan qochib bor.
Bergan narsalaringizni minnat qilishdan saqlaning, yo‘qsa amallaringiz chippakka chiqadi. Alloh taolo aytadi: «Yaxshi so‘z va kechirish ortidan ozor keladigan sadaqadan ko‘ra yaxshiroqdir. Alloh behojat va halimdir»[2]. Yana Alloh taolo minnatchilikdan ogohlantirib, shunday deydi: «Ey iymon keltirganlar! Molini odamlar ko‘rsin deb beradigan, Allohga va oxirat kuniga ishonmaydigan kimsaga o‘xshab, (bergan) sadaqalaringizni minnat va ozor bilan yo‘qqa chiqarmang!..”[3].
Bir kishi do‘stining oldiga keldi. Do‘sti unga: “Nima gap, tinchlikmi? Biror ishing bo‘lsa ayt”, dedi. U: “Mening to‘rt yuz dirham qarzim bor, beray desam bir dirham ham pulim yo‘q”, dedi. Do‘sti unga to‘rt yuz dirham berdi-da, ko‘zlarida yosh ila uyiga kirdi. Ayoli: “Axir yig‘lar ekansiz, nimaga berdingiz?” – dedi. Shunda u: “Xudo haqqi, men bu uchun yig‘layotganim yo‘q. Meni yig‘latgan narsa, nahot yaqin do‘stimning bu holidan bexabar qoldim, axir do‘stim eshigimgacha kelibdi. Shuning xijolatidan yig‘layapman”, debdi.
Yaqinlarimiz, qarindosh-urug‘, do‘stlarimiz holidan xabar olayapmizmi?!
Ularga biror narsa bergudek bo‘lsak, ularning hojatlari miqdoricha berayapmizmi yoki bizga ato qilingan ne’matlar qadarmi?!
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Termiziy rivoyat qilgan.
[2] Baqara surasi, 263-oyat.
[3] Baqara surasi, 264-oyat.