Bismillahir Rohmanir Rohiym
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning Moriya Qibtiyya onamizdan Ibrohim ismli o‘g‘il ko‘rdilar. Chaqaloq tug‘ilgach, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam sevinib, «Bugun kechasi farzandlik bo‘ldim. Unga bobokalonim Ibrohim alayhissalomning ismlarini qo‘ydim!» dedilar. Biroz vaqt o‘tgach, Ibrohimni emizish uchun Havla bint Munzir roziyallohu anhoga berishdi. Arablarning odatiga ko‘ra, go‘dak ikki yil, ya’ni ko‘krakdan ajragunicha emizgan onasining uyida yashar edi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ham o‘g‘illari Ibrohimni Havla roziyallohu anhoning uyida qoldirdilar. Havla roziyallohu anho temirchi Abu Sayf, ya’ni Baro ibn Avs al-Ansoriyning ayoli edi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam sahobalari bilan birga Havlaning uyiga tez-tez borib, o‘g‘illarini ko‘rib kelar edilar.
Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Bir kuni Nabiy sollallohu alayhi vasallam bilan Abu Sayfning uyiga kirdik. Odatdagidek, Nabiy sollallohu alayhi vasallam Ibrohimni qo‘llariga olib, hidladilar, o‘pdilar. Ammo oradan ko‘p o‘tmay, Ibrohimga dardga chalindi. Bir kuni kelsak, Ibrohim jon berayotgan ekan. Nabiy sollallohu alayhi vasallamning ko‘zlaridan yosh oqa boshladi. Abdurrahmon ibn Avf u zotga: «O‘lganga yig‘layapsizmi, Allohning Rasuli?» dedi. U zot sollallohu alayhi vasallam: «Bu rahmat-shafqat yig‘isi, Ibn Avf» deb, yig‘lab yubordilar. So‘ng: «Ko‘z yosh to‘kadi, qalb mahzun bo‘ladi, lekin Robbimizni rozi qiladigan so‘zlarnigina aytamiz. Firoqingdan juda mahzunmiz, Ibrohim!» dedilar».
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ibrohimdan ayrilganlariga qattiq mahzun bo‘ldilar, farzand dog‘ida qalblari o‘rtanib, yig‘ladilar. Qalb mahzun bo‘ladi, ko‘z yosh to‘kadi. Ammo Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qalblari siqilib, og‘ir musibatdan mahzun bo‘lib tursalar-da, bunday paytlarda odamning tilidan chiqib ketishi mumkin bo‘lgan yomon so‘zlarni aytib yuborishdan ogohlantirdilar: «Qalb mahzun bo‘ladi, ammo faqat Robbimiz rozi bo‘ladigan so‘zni aytamiz, xolos!».
Qayg‘u paytlarida aytadigan so‘zimiz faqatgina Allohga maqtov, Allohga qaytishni eslash, Robbimizni rozi qiladigan duolar qilish bo‘lishi kerak. Robbimizni g‘azablantiradigan so‘zlarni zinhor aytmaymiz, chunki musulmon odam musibat paytida ham faqat Robbining roziligini o‘ylaydi, faqat Robbini rozi qiladigan ishlarni qiladi.
Endi mana shu savolga javob bering:
Mahzun bo‘lganingizda qanday so‘zlarni aytasiz? Alloh rozi bo‘ladigan so‘zlarnimi? Yoki og‘zingizdan chiqadigan so‘zlarga e’tibor bermaysizmi?
Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh, Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.
Abu Bakr roziyallohu anhuning muhabbati
Buyuk sahobiy Abu Bakr roziyallohu anhu bunday deydilar: “Biz hijratda edik. Men juda chanqab turgan edim. Ozgina sut olib kelib Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga uzatdim va: “Yo Allohning Rasuli, ichib oling”, dedim. Rasululloh ichdilar-u, mening chanqog‘im qondi”.
Bu gaplar aynan haqiqat. Abu Bakr roziyallohu anhu chin dildan shunday dedilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ichdilar va Abu Bakr roziyallohu anhuning chanqoqlari qondi. Bu muhabbatning go‘zalligini his qila olyapsizmi? Bu o‘zgacha, xos bir muhabbatdir...
Savbon roziyallohu anhuning muhabbati
Payg‘ambar alayhissalom dastyorlari Savbon roziyallohu anhuning oldida kun davomida bo‘lmadilar. Nabiy alayhissalom qaytib kelganlarida Savbon roziyallohu anhu u zotga qarab: “Ey Allohning Rasuli, meni yolg‘iz tashlab ketdingiz”, dedi-da, yig‘lab yubordi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Shunga yig‘layapsanmi?” – dedilar. Savbon roziyallohu anhu: “Yo‘q, Rasululloh! Lekin jannatda sizning va o‘zimning martabamni yodga olib qo‘rqib ketdim. Alloh taoloning mana bu oyati esimga tushdi: «Kimda-kim Alloh va Payg‘ambarga itoat etsa, ana o‘shalar Allohning in’omiga erishgan zotlar, ya’ni, payg‘ambarlar, siddiqlar, shahidlar va solih kishilar bilan birgadirlar. Ular esa eng yaxshi hamrohlardir»[1]. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Xursand bo‘laver! Sen ham o‘zing muhabbat qo‘yganlar bilan birgasan”, dedilar.
Savod ibn G‘oziyyaning muhabbati
Savod ibn G‘oziyya Uhud g‘azoti kunida qo‘shinning markazida turardi. Nabiy alayhissalom qo‘shinga qarata: “Saflarni rostlanglar, to‘g‘ri turinglar!” – dedilar. Qarab borar ekanlar Nabiy alayhissalom Savod roziyallohu anhuning to‘g‘ri turmaganini ko‘rib: “Rostlangin, ey Savod!” – dedilar. Sahobiy: “Xo‘p”, dedi-yu, biroq to‘g‘irlanmasdan turaverdi. Payg‘ambar alayhissalom u tomonga yaqinlashib, qo‘llaridagi misvoklari bilan sahobiyning biqiniga niqtab: “Savod, to‘g‘ri turgin!” – dedilar. Savod: “Og‘rittingiz, Rasululloh! Alloh taolo sizni haq ila yuborgan bo‘lsa, endi men sizdan o‘ch olishim uchun imkon bering”, dedi. Payg‘ambarimiz alayhissalom qorinlarini ochib: “Qasosingni olvol, Savod”, dedilar. Savod roziyallohu anhu egilib qorinlarini o‘pa boshladi va: “Yo Allohning Rasuli, bugun shahidlik kunidir, shuning uchun ham oxirgi onlarimda tanam sizning muborak tanangizga tegib qolishini xohladim”, dedi.
Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Minbar yasalmasidan avval Nabiy sollallohu alayhi vasallam xurmoning tanasiga suyanib xutba qilar edilar. Bir muddat o‘tib, minbar joylashtirilganidan so‘ng Nabiy sollallohu alayhi vasallam minbarga ko‘tarildilar. Shunda o‘sha xurmo tanasidan (yosh boladay) o‘ksik ovoz chiqdi. Uni, hatto biz ham eshitdik. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam keldilar-da, unga qo‘llarini tekkizdilar. Zum o‘tmay u tinchib qoldi” (Imom Buxoriy rivoyati).
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Niso surasi, 69-oyat.