Bismillahir Rohmanir Rohiym
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Ibn Mas’ud, Alqama, Naxa’iyning fiqhi bizga Abu Hanifaning yo‘li orqali yetib kelgan. Abu Hanifa ularni tartiblab, bir nizomga solib chiqqani uchungina mazhab uning nomi bilan atalib qoldi. Yana «Moturidiy mazhabi», deymiz. Aqoiddagi moturidiya mazhabini imom Moturidiyga nisbat beramiz. Xo‘sh, aqoidni u paydo qilganmi?! Axir bu sahobalarning aqidasi-ku! Imom Moturidiy esa hijriy to‘rtinchi asrda yashagan. Imom Moturidiy imom Tahoviy aytgan aqoidning ayni o‘zini aytadi, xolos. Vaholanki, imom Tahoviy Misrda, imom Moturidiy esa Samarqandda yashagan. Imom Tahoviy kitobining boshida: «Bu kitob uch imomimiz: Abu Hanifa Nu’mon, Qozi Abu Yusuf va Muhammad ibn Hasan Shayboniylarning aqiydasi», deydi. Lekin Tahoviydagi narsalar Moturidiyda ham bor. Holbuki, biri Misrda, biri Samarqandda yashagan, bir-biri bilan ko‘rishmagan.
Demak, Moturidiyning gaplari uning o‘z fikrlari emas. Bu aqiyda Abu Hanifaniki, uning aqiydasi esa Rasululloh sollallohu alayhi vasallamnikidir.
«Hanafiy mazhabiga teran nigoh» kitobidan
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Imom Molik Sa’id ibn Musayyibdan rivoyat qiladi:
«Bir musulmon va bir yahudiy xusumatlashib, Umar roziyallohu anhuning huzuriga kelishdi. Yahudiy haq bo‘lib chiqdi. Umar uning foydasiga hukm chiqardi. Shunda yahudiy unga:
«Allohga qasamki, haq ila hukm chiqarding», dedi.
«Sen qayerdan bilding?» dedi Umar, uni darra ila urib.
«Biz Tavrotda: «Qaysi qozi haq ila hukm chiqarsa, albatta, o‘ng tomonida bitta, chap tomonida bitta farishta uni quvvatlab turadi. Modomiki, u haqda ekan, ishini to‘g‘rilab ham turadilar. Qachon haqni tark qilsa, ular ham uni tark qilib, ko‘tariladilar», deyilganligini topamiz», dedi».
Umar ibn Xattob roziyallohu anhuning ilohiy adolat ummonidan suv ichgan adolatlarini ko‘rgandan keyin, undan bahramand bo‘lgandan keyin yahudiy ham erib ketib, musulmonlar xalifasini alqashga o‘tgan. U yahudiylarning boshqalardan berkitib yuradigan kitoblari, ya’ni Tavrotdagi haqiqatni Umar ibn Xattob roziyallohu anhuning hukmida ko‘rganligini e’tirof etgan.
Ha, hazrati Umar roziyallohu anhuning Islom jamiyati rahbari sifatida olib borgan ishlariga butun dunyo qoyil qolgan va haligacha qoyil qolib kelmoqda.
Umar ibn Xattob roziyallohu anhu bunga o‘xshash adolatli ishlarni tashviqot uchun qilmas edilar. Balki buni vazifa, Alloh taolo oldidagi burch, deb his etganlaridan qilar edilar. Kim bo‘lishidan qat’i nazar, har bir odam u kishi uchun Alloh taolo nozil qilgan shariat hukmi oldida barobar edi. Musulmonmi, zimmiymi yoki boshqami, hazrati Umar uchun baribir edi. Haq kim tarafda bo‘lsa, hukm o‘shaning foydasiga chiqarilar edi.
«Hadis va hayot» kitobining 23-juzidan olindi