Sayt test holatida ishlamoqda!
19 Yanvar, 2025   |   19 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:45
Peshin
12:39
Asr
15:42
Shom
17:26
Xufton
18:44
Bismillah
19 Yanvar, 2025, 19 Rajab, 1446
Maqolalar

Siz – nusrat berilgan, haqni topgan, fath berilgan ummatsiz

12.11.2024   1930   4 min.
Siz – nusrat berilgan, haqni topgan, fath berilgan ummatsiz

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

عَنْ ثَوْبَانَ رَضِي اللهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «لَا تَزَالُ طَائِفَةٌ مِنْ أُمَّتِي عَلَى الْحَقِّ، ظَاهِرِينَ لَا يَضُرُّهُمْ مَنْ يَخْذُلُهُمْ، حَتَّى يَأْتِيَ أَمْرُ اللهِ». رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ وَأَبُو دَاوُدَ وَمُسْلِمٌ.

Savbon roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Ummatimdan bir toifa haqda ustun bo‘lgan hollarida bardavom bo‘ladilar. Ularni xorlamoqchi bo‘lganlar Allohning amri kelguncha ularga zarar yetkaza olmaslar», dedilar». Termiziy, Abu Dovud va Muslim rivoyat qilganlar.

Sharh: Dunyo qancha o‘zgarsa ham, odamlar qancha buzilsa ham, baribir musulmon ummatidan bir toifa Qiyomat qoyim bo‘lgunicha haqda sobit turadi. Ularga boshqalarning dushmanlik qilishi, ularni xorlashi yoki boshqa chora-tadbirlari zarar yetkaza olmaydi. O‘shalardan biri Imom Mahdiy roziyallohu anhu bo‘ladilar.

زَادَ مُسْلِمٌ: «فَيَنْزِلُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَيَقُولُ أَمِيرُهُمْ: تَعَالَ صَلِّ لَنَا، فَيَقُولُ: لَا، إِنَّ بَعْضَكُمْ عَلَى بَعْضٍ أُمَرَاءُ، تَكْرِمَةَ اللهِ هَذِهِ الْأُمَّةَ».

Imom Muslim:

«Iyso ibn Maryam sollallohu alayhi vasallam tushganida ularning amiri: «Keling, bizga namoz o‘qib bering», deydi. Shunda u zot: «Yo‘q. Sizlar bir-biringizga amirsizlar. Bu – Allohning ushbu ummatga qilgan ikromidir», deydi», deb ziyoda qilgan.

Sharh: Musulmonlarning o‘sha paytdagi amiri Imom Mahdiy roziyallohu anhu bo‘ladilar. Oxirzamonda Iyso alayhissalom tushsalar ham, o‘zlariga topshirilgan ishlarni qilsalar ham, musulmonlarga namoz o‘qib berish uchun imom bo‘lmas ekanlar, chunki o‘sha vaqtda ham musulmonlarning orasidan bu ishga salohiyatlilar bo‘lar ekan.

عَنْ عَبْدِ اللهِ رَضِي اللهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «إِنَّكُمْ مَنْصُورُونَ وَمُصِيبُونَ، وَمَفْتُوحٌ لَكُمْ، فَمَنْ أَدْرَكَ ذَلِكَ مِنْكُمْ فَلْيَتَّقِ اللهَ وَلْيَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَلْيَنْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ، وَمَنْ كَذَبَ عَلَيَّ مُتَعَمِّدًا فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ».

Abdulloh roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam shunday dedilar: «Sizlar – nusrat berilgan, haqni topgan, fath berilgan ummatsiz. Sizlardan kim o‘sha kunga yetishsa, amri ma’ruf, nahyi munkar qilsin. Kim menga nisbatan qasddan yolg‘on to‘qisa, do‘zaxdagi joyiga tayyorlanaversin».

Sharh: Musulmon ummati ichida haqda bardavom bo‘lgan toifaga Alloh taolo doimiy ravishda nusrat beradi, ularning ishlari to‘g‘ri bo‘ladi, hidoyatdagi imomlar bilan birga bo‘lganlari uchun Alloh taolo ularga fathu nusrat ham beradi. Oxirzamonda o‘sha holga yetishgan banda amri ma’ruf va nahyi munkar bilan mashg‘ul bo‘lishi kerak, ammo zinhor-bazinhor Payg‘ambar alayhissalomning nomlaridan yolg‘on to‘qib gapirmasligi kerak.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ  صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «إِذَا كَانَ أُمَرَاؤُكُمْ خِيَارَكُمْ وَأَغْنِيَاؤُكُمْ سُمَحَاءَكُمْ، وَأُمُورُكُمْ شُورَى بَيْنَكُمْ، فَظَهْرُ الْأَرْضِ خَيْرٌ لَكُمْ مِنْ بَطْنِهَا، وَإِذَا كَانَ أُمَرَاؤُكُمْ شِرَارَكُمْ، وَأَغْنِيَاؤُكُمْ بُخَلَاءَكُمْ، وَأُمُورُكُمْ إِلَى نِسَائِكُمْ، فَبَطْنُ الْأَرْضِ خَيْرٌ لَكُمْ مِنْ ظَهْرِهَا». رَوَاهُمَا التِّرْمِذِيُّ.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam shunday dedilar: «Yaxshilaringiz amir bo‘lsa, boylaringiz saxiy bo‘lsa, ishlaringiz o‘zaro mashvarat bo‘lsa, sizlar uchun yerning usti uning ostidan yaxshidir. Yomonlaringiz amir bo‘lsa, boylaringiz baxil bo‘lsa, ishlaringiz xotinlaringiz qo‘liga o‘tsa, sizlar uchun yerning osti uning ustidan yaxshidir».

Ikkisini Termiziy rivoyat qilgan.

Sharh: Bundan musulmon ummatida yaxshi sifatlarga ega bo‘lgan kishilarning ishboshi bo‘lishiga, boylarning saxiy bo‘lishiga, ishni mashvarat asosida olib borishga ahamiyat berish zarurligi kelib chiqadi.

«Fitnalar va Qiyomat alomatlari» kitobidan

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Qur’onni yodlay olmayapman

17.01.2025   5181   2 min.
Qur’onni yodlay olmayapman

Al-Kisoiy al-Kufiy 119/737 yil Kufada dunyoga kelgan.

To‘liq ismi: Ali ibn Hamza ibn Abdulloh ibn Bahman ibn Fayruzm al-Kisoiy al-Kufiy. Imom al-Kisoiy yoshligida ilm o‘rganishga juda intilardi, lekin boshlang‘ich davrda muvaffaqiyat qozona olmasdi. Bir safar Qur’onni yod olishda qiynalgach, ustoziga: “Men hech narsani yodlay olmayapman, charchadim”, dedi.
Ustoz unga sabr qilishni va Qur’onning barakasiga ishonishni tavsiya qildi. Shundan so‘ng, Imom al-Kisoiy sabr bilan harakat qilib, Qur’onni mukammal yod oldi va keyinchalik mashhur qiroat imomlaridan biri bo‘ldi. Bu voqea sabr va mehnatning samarasini eslatadi.

Hayoti: Al-Kisoiy Kufada tug‘ilgan va tilshunoslikda ham, qiroatda ham yuqori maqomga ega bo‘lgan. Undan nega «Kisoiy» deb nom olganligi haqida so‘rashganida u, – "chunki men hajda kisoda (kiyimda) ehrom bog‘laganman", deb javob bergan ekan. U asli fors bo‘lib, Bani Asad qabilasining qullaridan edi.  

Ilmiy faoliyati: Uning asosiy ustozlari Hamza al-Kufiy va boshqa yirik qiroatchilar bo‘lgan. Bundan tashqari Kufa maktabini asoschisi hisoblanadi.
Muoz al-Harro va Abu Ja’far Ruasiylarda nahvdan tahsil oldi. Ular-dagi ilmlarni olib bo‘lib, ulardan qoniqmay qolgach, Basraga kelib Iso ibn Umar, Abu Amr ibn al-Alo va Al-Xalil ibn Ahmaddan ilm o‘rgangan. Qiroatni esa Sho‘ba ibn Hajjojdan ta’lim olgan. 

U zot juda ko‘p asarlar ham yozgan: "Kitab muxtasar fi an-nahv" (Nahvga oid qisqa bo‘lgan kitob), "Kitab al-hudud fi an-nahv"  (Nahvdagi hadlar oid kitob), "Kitob al-qiroat (Qiroatga doir kitob)", "Kitab al-adad (Sonlarga doir kitob)", "Kitab ixtilaf al-adad (Sonlarning ixtilofiga oid kitob)", "Kitab al-huruf (Harflarga oid kitob)", "Kitab maoniy al-Qur’an (Qur’on ma’nolari haqidagi kitob)" kabi ko‘plab kitoblar yozgan. 
Nahvdan Farro uning xos shogirdlaridan hisoblanadi. 

Kisoiy 189/805 yil Roy shahrida vafot etgan.

Matkarimov Nurmuhammad,
Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi.