Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Yanvar, 2025   |   10 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:48
Peshin
12:36
Asr
15:32
Shom
17:16
Xufton
18:35
Bismillah
10 Yanvar, 2025, 10 Rajab, 1446
Maqolalar

Ota-ona Alloh taolo harom qilgan ishni qilsa, bola nima qilishi kerak?

18.11.2024   1892   3 min.
Ota-ona Alloh taolo harom qilgan ishni qilsa, bola nima qilishi kerak?

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Ba’zi holatlarda farzand ahli solih, ota-ona fojir va fosiq bo‘lishi hollari ham uchrab turadi. Agar ota-ona Alloh taolo harom qilgan ishni qilsa, bola nima qilishi kerak? Bu savolning javobi quyidagi rivoyatda keladi.

عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي حَاضِرٍ قَالَ: كَانَ أَوَّلُ مَا ذُكِرَ بِهِ الْحَسَنُ أَنَّ رَجُلًا أَتَى حَلْقَةً فِيهَا الْحَسَنُ، فَقَالَ: مَا تَقُولُ فِي رَجُلٍ غَلَبَتْهُ أُمُّهُ أَيَضْرِبُهَا أَوْ يُقَيِّدُهَا؟ قَالَ: فَأَحْجَمَ الْقَوْمُ بِأَنْ يَأْمُرُوهُ فِي أُمِّهِ بِشَيْءٍ، فَقَالَ الْحَسَنُ: أَيُّهَا الرَّجُلُ قَيِّدْهَا؛ فَإِنَّكَ لَا تَصِلُهَا بِشَيْءٍ أَفْضَلُ مِنْ أَنْ تَحْجِزَهَا عَنْ مَحَارِمِ اللهِ. قَالَ النَّاسُ: قَالَ الْحَسَنُ كَذَا وَكَذَا، فَكَانَ ذَلِكَ أَوَّلَ مَا ذُكِرَ بِهِ الْحَسَنُ.

Muhammad ibn Abu Hozirdan rivoyat qilinadi: «Hasanning zikri tarqalishiga sabab bo‘lgan avvalgi masala quyidagi edi. Bir kishi Hasan o‘tirgan majlisga kelib, «Onasi g‘olib kelib, holi-joniga qo‘ymayotgan odam haqida nima deysan? Uni ursinmi yoki bog‘lab qo‘ysinmi?» dedi.

Qavm unga onasi haqida biror narsa deyishni bilmay, to‘xtab qoldi. Shunda Hasan: «Hoy odam! Sen uni bog‘lab qo‘y. Sen uning uchun Alloh harom qilgan narsalardan to‘sishdan ko‘ra afzalroq silai rahm qila olmaysan», dedi.

Odamlar: «Hasan unday dedi, bunday dedi», deyishni boshladilar. Hasanning zikri birinchi bor shunday tarqaldi».

Sharh: Hazrati Hasan Basriy ushbu rivoyatdagi masala sababli mashhur bo‘lib ketdilar. U kishi bu masalaga to‘g‘ri javob topib, ilk bor el og‘ziga tushgan edilar.

So‘ralgan savol quyidagicha ekan: Bir kishining onasi uni hech o‘z holiga qo‘ymay, nuqul janjal ko‘tarib, kun bermas ekan. Azbaroyi jonidan to‘yib ketgan kishi na onasini urishni, na uni bog‘lab qo‘yishni bilmay, ko‘pchilik ulamolar o‘tirgan majlisga murojaat qilgan ekan.

Darhaqiqat, bu juda og‘ir savol edi. Unda farzandning onaga munosabatidek nozik masala ko‘tarilgan edi. Ilmiy suhbat qilib o‘tirganlar bu mushkul savolni eshitib, indamay qolishibdi.

Shunda Hasan Basriy rahmatullohi alayhi shunday debdilar: «Ey yigit! Onang shu qadar haddidan oshgan bo‘lsa, urmagin, balki bog‘lab qo‘ygin. Chunki onangni bog‘lab qo‘yib, uni Alloh harom qilgan ishlardan to‘sishing afzal silai rahmdir».

Farzand haddidan oshgan onasini bog‘lab qo‘ysa, uni gunohdan to‘xtatadi, uning zulmidan xalos bo‘lib, zimmasidagi barcha yaxshilikni qilishda davom etaveradi, onaga qo‘l ko‘tarish gunohidan saqlanadi. Ovqatini berishda, hurmatini qilishda davom etaveradi, yomonligidan esa saqlanadi. Onani Alloh harom qilgan narsalardan to‘sib qo‘yib, unga yaxshilik qilishda davom etish onaning o‘zi uchun ham yaxshi bo‘ladi.

Agar mazkur gunohni ota-onadan boshqa odam qilsa, uni ursa bo‘lar edi. Ammo ota-onaning hurmatidan farzand ularni ura olmaydi. Shunday paytlarda ularni bog‘lab qo‘yishi mumkin ekan. Bu ish ota-onasining gunohdan tiyilishiga sabab bo‘ladi. Qolaversa, farzandning o‘z ota-onasini Alloh taolo harom qilgan ishdan bog‘lab qo‘yishi ularga qilgan yaxshiligi bo‘ladi.

«Yaxshilik va silai rahm» kitobi 1-juz.

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Siz kutayotgan kun hech qachon kelmaydi

10.01.2025   1360   2 min.
Siz kutayotgan kun hech qachon kelmaydi

G‘am-qayg‘usiz hayotni kutib yashayotgan qizga «Siz kutayotgan kun bu dunyoda hech qachon kelmaydi», deb aytish kerak.

Alloh taolo «Biz insonni mashaqqatda yaratdik», degan (Balad surasi, 4-oyat).

Bu hayot – g‘am-tashvishli, azob-uqubatli, mashaqqatli hayotdir. Mo‘min odam buni juda yaxshi tushunadi. Bu dunyoda qiynalsa, azob cheksa, oxiratda albatta xursand bo‘lishini biladi. Inson mukammal baxtni faqatgina oxiratda topadi. Shuning uchun ulug‘lardan biriga «Mo‘min qachon rohat topadi?» deb savol berishganda, «Ikkala oyog‘ini ham jannatga qo‘yganida», deb javob bergan ekan.

Allohning mehribonligini qarangki, oxirat haqida o‘ylab, unga tayyorgarlik ko‘rish hayotni go‘zal qiladi, qayg‘ularni kamaytirib, uning salbiy ta’sirini yengillatadi, qalbda rozilik va qanoatni ziyoda qiladi, dunyoda solih amallarni qilishga qo‘shimcha shijoat beradi, musibatga uchraganlarni bu g‘am-tashvishlar, azob-uqubatlar bir kun kelib, bu dunyoda bo‘lsin yoki oxiratda bo‘lsin, baribir yakun topishiga ishontiradi. Oxirat haqida o‘ylab, faqat solih amallar qilishga intilish insonni baxtli qiladi.

Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: «Kimning g‘ami oxirat bo‘lsa, Alloh uning qalbiga qanoat solib qo‘yadi, uni xotirjam qilib qo‘yadi, dunyoning o‘zi unga xor bo‘lib kelaveradi. Kimning g‘ami dunyo bo‘lsa, Alloh uning dardini faqirlik qilib qo‘yadi, parishon qilib qo‘yadi, vaholanki dunyodan unga faqat taqdir qilingan narsagina keladi».

Alloh taolo faqat oxirat g‘ami bilan yashaydigan (oxirat haqida ko‘p qayg‘uradigan, har bir amalini oxirati uchun qiladigan) qizning qalbini dunyoning matohlaridan behojat qilib qo‘yadi. Qarabsizki, bu qiz har qanday holatda ham o‘zini baxtli his qiladi, hayotidan rozi bo‘lib yashaydi. Xotirjamlikda, osoyishtalikda, qanoatda yashagani uchun istamasa ham qo‘liga mol-dunyo kirib kelaveradi. Zero, Alloh taolo oxirat g‘amida yashaydigan, shu bilan birga, hayotiy sabablarni ham qilish uchun harakatdan to‘xtamagan kishining rizqini kesmaydi, uni ne’matlariga ko‘mib tashlaydi.

Ammo Alloh taolo bor g‘am-tashvishi dunyo bo‘lgan qizni faqirlar qatorida qilib qo‘yadi. Bunday qiz mol-dunyoga ko‘milib yashasa ham, o‘zini faqir, bechora his qilaveradi. Natijada dardi yangilanaveradi, dardiga dard qo‘shilaveradi, fikrlari tarqoq bo‘lib, iztirobga tushadi. Afsuski, shuncha yelib-yugurgani bilan faqat dunyoning ne’matlariga erisha oladi, oxiratda nasibasi bo‘lmaydi.

Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev 
tarjimasi.