Cavol: Odamlar orasida balog‘atga yetmagan yosh bolaning yaxshi amallari savobi ota-onasiga yoziladi degan gap bor. Shu gap to‘g‘rimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bu haqda “E’lous sunan” kitobida bunday deyiladi: “To‘rt mazhab imomlari yosh bola qilgan toatlari uchun savob olishi va bu uchun unga yaxshiliklar yozilishiga ittifoq qilishgan. Ammo uning savoblari faqat o‘ziga bo‘ladimi yoki uning ajri kamaymagan holda ota-onasiga ham yoziladimi degan masalada turli fikr aytib, dalillar kelgani uchun ikkinchi fikr (ota-onaga ham savob bo‘lishi)ni ustun ko‘rishgan”.
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning quyidagi hadislari ham buni qo‘llaydi: “Inson vafot etganda uning amali to‘xtaydi, faqat uch narsa tufayli uning noma’i a’moliga savob yozib turiladi: Sadaqai joriya, foydali ilm, duoi xayr qiluvchi solih farzand” (Imom Muslim rivoyati).
Demak, har ikki qarashga ko‘ra ham farzandlarini yaxshilikka yo‘llagan, chiroyli ta’lim-tarbiya bergan ota-onalar savob oladilar, Alloh taoloning fazli kengdir. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi
Bir qishloqda jahli tez chiqadigan, o‘zini boshqa olmaydigan o‘spirin yigit bor ekan. Kunlardan birida otasi unga har gal jahli chiqqanida bir mix olib, uyning oldidagi daraxtga qoqishini aytdi.
O‘g‘il shunday qila boshladi. Bir necha mix qoqilgan daraxtni ko‘rib, yigitning unga rahmi keldi. O‘zini boshqarishni, sabrli bo‘lishni o‘rgandi. Daraxtga mix qoqmay qo‘ydi. Buni ko‘rgan ota endi o‘g‘liga qoqilgan mixlarni sug‘urib tashlashni buyurdi. O‘g‘il otasining aytganini bajardi.
Daraxtning yaralari bitib, o‘rnida chandiqlar paydo bo‘ldi. Ota o‘g‘liga:
– Qara, o‘g‘lim! Qoqilgan har bir mix bu daraxtni yaralagan edi. Ularni sug‘urib tashlagan taqdiringda ham, o‘rni, chandiqlari qoldi. Endi daraxtning ana shu joylari mo‘rtlashib, qurt tushadi va uni yemiradi.
O‘g‘il boshini egib qoldi. Ota so‘zida davom etdi:
– Bu-ku bir daraxt ekan, Alloh taolo azizu mukarram qilib yaratgan inson zotining qalb atalmish daraxtiga ham ba’zan til atalmish bolg‘a bilan so‘z atalmish mixlar qoqiladi. Garchi keyin xatolar tan olinib, uzr so‘ralib, u “mix”lar sug‘urib olinsa-da, o‘rnida chandig‘i, dog‘i qoladi... Sen o‘shanday mixlarni qoqishdan saqlan. O‘zingni idora qilishni, jahlingni jilovlashni o‘rgan!..
Darhaqiqat, inson qalbi go‘yo nafis bir oynaga o‘xshaydi. U darz ketsa, keyin hech qachon aslidagidek tiklanmaydi. Shunday ekan, har doim Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamga o‘xshab muomila qilishni o‘rganaylik hech bo‘lmasa harakat qilaylik. Alloh hammamizni to‘g‘ri yo‘ldan adashtirmasin! Zero, ko‘ngil – Yaratganning nazargohidir.
Qudsiy hadislardan birida Alloh taolo: “Men sizlarning na suratingizga va na chiroylaringizga qarayman. Balki qalblaringizga qarayman va sizlardagi yaxshi xislatlardan rozi bo‘laman”, degan.
Akbarshoh Rasulov