Toshkent shahri va Toshkent viloyatida o‘tkazib kelinayotgan namunaviy-amaliy tadbirlarning navbatdagisi 17 noyabr kuni Yunusobod tumanida o‘tkazildi. Tadbirga O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Zayniddin domla Eshonqulov boshchilik qildi.
Tadbir avvalidagi yig‘ilish Yunusobod tumandagi “Minor” jome masjidida bo‘lib o‘tdi. Unda O‘zbekiston musulmonlari idorasi mutaxassislari, Toshkent shahar vakilligi rahbariyati, tumanlar bosh imom-xatiblari va otinoyilari, shuningdek, Yunusobod tumanidagi masjid imom-xatiblari, noiblari, otinoyilar, “Haj – 2024” ziyoratchilari, mahallalar raislari ishtirok etdi.
Majlisda Zayniddin domla boshchiligida Toshkent shahar vakilligi rahbariyati, tumanlar bosh imom-xatiblari hamda tajribali imom-xatiblardan tarkib topgan Ishchi guruh tuzildi.
Mazkur Ishchi guruh faoliyatining asosiy yo‘nalishlari sifatida quyidagilar belgilandi:
– imom-xatib va otinoyilarning “Haj – 2024” ziyoratchilarini ma’naviy-ma’rifiy tadbirlarga faol jalb etish ishiga ko‘maklashish, namuna sifatida ishtirok etish;
– imom-xatiblarning ustav asosida masjidni boshqarish faoliyati va hujjat yuritish ishlarini yaqindan o‘rganish, maslahat va ko‘mak berish;
– imom-xatib uchun namuna tarzida peshin namozi vaqtida masjidga kelganlarga dolzarb mavzuda ma’ruza qilib berish;
– “Yashil makon” umummilliy loyihasi bo‘yicha yurtimizda ekologik barqarorlikni ta’minlashga targ‘ib qilish, amaliy hissa qo‘shish, shaxsiy namuna ko‘rsatish kabilar.
Shu maqsadda Ishchi guruh a’zolari Yunusobod tumanining 13 ta masjidi va 20 ta mahallasiga biriktirildi.
Birinchi yo‘nalish bo‘yicha Ishchi guruh a’zosi va imom-xatiblar, shu bilan birga otinoyilar o‘zlariga biriktirilgan mahalla hududidan “Haj – 2024” ziyoratchisini ma’naviy-ma’rifiy tadbirlarga jalb etdi. Birgalikda mahallaning muammoli xonadonlariga kirib, u yerda yashayotganlardan hol-ahvol so‘radi. Muammolarini o‘rgandi, taklif fikr, mulohazalarini tingladi. Imom-xatiblar 7 toifaga mansub 103 ta oilaga, otinoyilar 3 toifaga mansub 14 ta oilaga, umumiy hisobda 117 ta oilaga kirib, ma’naviy-ma’rifiy targ‘ibot va amaliy yordam tadbirlarini olib bordi.
Xususan, nogiron va kasalmand, ehtiyojmand fuqarolar, shuningdek, tabarruk yoshdagi qariyalar yashaydigan 25 ta oilaga kirilib, ulardan ko‘ngil so‘raldi, sovg‘a-salomlar berildi, davolanish va dori darmon uchun moddiy yordam ko‘rsatildi. Homiylarni jalb qilgan holda ehtiyojmandlarga 17 million so‘mlik oziq-ovqat, kiyim-kechak, uy-ro‘zg‘or buyumlari tarqatildi. Ular orasidan o‘ta nochor bo‘lganlarining moddiy ta’minotidan xabardor bo‘lib turish rejalashtirildi.
Ikkinchi yo‘nalish bo‘yicha masjid imom-xatibi faoliyati o‘rganildi. Jumladan, ustav asosida ish va hujjat yuritish, jamoani boshqarish, masjidni toza va ozoda saqlash, unda qulay sharoitlar yaratish jihatlarini ko‘rib chiqildi.
O‘rganish natijasiga ko‘ra 6 ta masjid imom-xatibi faoliyatiga “qoniqarli”, 7 ta masjid imom-xatibi faoliyatiga “yaxshi” tarzda baho berildi. “Yunus ota” masjidini kengaytirish, “Yunusobod oq tepa” masjidi tahoratxonasini kengaytirish choralarini ko‘rish tavsiya qilindi.
Uchinchi yo‘nalish bo‘yicha Ishchi guruh a’zolari o‘zlariga biriktirilgan masjidlarda peshin namozini ado qilib, jamoatga dolzarb mavzularda ma’ruza qilib berdi.
To‘rtinchi yo‘nalish bo‘yicha “Yashil makon” umummilliy loyihasi amaliy targ‘ib qilindi. Yunusobod tumanining masjidlari tomonidan masjidlar hududi hamda atroflarida jami 110 tup mevali va manzarali daraxt ko‘chatlari hamda 1200 tup gul ko‘chatlar o‘tqazilib, yurtimizda ekologik barqarorlikni ta’minlashga amaliy hissa qo‘shildi. Ko‘chat ekish ishlariga masjid qavmi va mahalla fuqarolari jalb qilindi.
Tadbir so‘ngida amalga oshirilgan ishlar tahlil qilinib, Yunusobod tumani masjidlardagi kamchiliklarni bartaraf etish, imom-xatiblarning ma’naviy-ma’rifiy va masjid boshqaruvidagi faoliyatida kuzatilgan kamchiliklarni bartaraf etish yuzasidan ko‘rsatma va tavsiyalar berildi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Naml surasida: «To ular chumolilar vodiysiga yetganlarida, bir chumoli: “Ey chumolilar! Uyalaringizga kiringiz...” dedi», deyiladi.
Sulaymon alayhissalom qo‘shini bilan kelayotganida, bir chumoli jamoasiga kutilmagan xatar yaqinlashayotganini his qildi va qolganlarni ogohlikka chaqirib, biz tarafga xatar yaqinlashib kelyapti, joningizni qutqaring: «...Yana Sulaymon va uning lashkarlari o‘zlari sezmagan hollarida sizlarni bosib-yanchib ketmasinlar, degan edi» (Naml surasi, 18-oyat).
Chumolining qilgan ishi qanchalar ajabtovur-a?! U xatarni payqashi bilanoq o‘zini qutqarish uchun emas, jamoasini qutqarish uchun shoshildi.
Qavmining qayg‘usini o‘z zimmasiga oldi, xatar kelmasidan uni his qila bildi va chumolilar to‘dasini “xavf bostirib kelyapti, shoshilinglar, joningizni xatardan qutqarib qoling”, deya ogohlantirdi.
Bir nazar solaylik-da, oyati karimada kelgan “chumoli” so‘zi arab tili qoidalariga ko‘ra tadqiq qilinsa, u nakra (noaniq) shaklda turibdi. Ahamiyatli jihati shundaki, “chumoli” so‘zi Qur’oni karimda noaniq shaklda keltirildi, demakki o‘sha chumoli to‘daning oddiy bir a’zosi, lekin shunday bo‘lishiga qaramay o‘zini past sanamadi. Biz esa, falonchi nima qildi, pismadonchi-chi, deb surishtirish bilan ovoramiz.
Keling, endi masalaning boshqa tomoniga e’tiborimizni qarataylik. Chumoli: “Ey chumolilar, hozir Sulaymon sizlarni qirib yuboradi. Sizlar bir kuchsiz jamoasiz, ular sizga e’tibor ham bermaydi”, dedimi?! U to‘dasidagilar bilan vaziyatni tahlil qildimi?! Chumoliga boqing. Aksincha, Sulaymon va uning qo‘shinini aybsiz deya, ular sezmayaptilar, deb ularni oqladi.
Chumolilar ham ogohlantiruvchiga qarab: “Yo‘q, sen bizning ustimizdan boshliq bo‘lmoqchisan. Senga faqat martaba, mansab kerak”, deyishdimi?! Aslo yo‘q! Aksincha, uning gapini olib, inlariga kirib ketishdi va jajji chumolining da’vatiga ergashganlari holda najotga yetib, jonlari omon qoldi.
O‘zi uchun uya qurish jarayonida sabr qilish ham chumolilarning xususiyatlaridandir. Ular qurayotgan uyalari bir necha marotaba qulab tushishiga qaramasdan, uni qayta-qayta tiklayveradilar va oxir-oqibat bir butun uya holiga keltiradilar.
Hikoyat. Rivoyat qilinishicha, Amir Temur janglarning birida mag‘lubiyatga uchraydi va o‘sha yerga yaqin bir g‘orga kirib, mag‘lubiyati haqida o‘ylaydi. U chuqur tafakkur qilarkan, ko‘zi bir chumoliga tushadi. Chumoli g‘or devoriga ko‘tarilmoqchi bo‘lib, tushib ketadi. Ikkinchi urinishda ham devordan sirpanib tushadi. Uchinchi safar ham... Amir Temur bu mitti jonivorni diqqat bilan kuzata boshlaydi, undan ko‘zini uzmaydi. Axiyri, o‘n yettinchi urinishda chumoli devorga chiqishga muvaffaq bo‘ladi. Shunda Amir Temur: “Yo qudratingdan! Shu kichik maxluq sal kam yigirma marta urindi. Men nima uchun mag‘lubiyatimdan zaiflashyapman?!” – deya o‘zini koyiydi.
Buyuk qo‘mondon g‘ordan chiqib tor-mor bo‘lgan qo‘shinini yana jangga tayyorlaydi va bitta bo‘lsa-da, tirik odami qolgunicha taslim bo‘lmaslikka astoydil qaror qiladi. Uning ko‘z o‘ngida esa mitti chumolining shijoati aks etadi.
Mutaxassislarning ta’kidlashlaricha, chumoli hasharotlar orasida eng qat’iyatli, o‘zaro hamkor va hamjixat ekan.
Chumolining yana bir sifati ularning o‘zaro hamkorlik va hamjihatligidir. Ularning bari bir bo‘lib, bitta chiziq tortgan holda doimiy harakatda bo‘lar ekanlar.
Shu mitti chumolining harakatlari bizlarga qaysidir ma’noda o‘rnak bo‘lishi mumkinmi?!
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.