Bismillahir Rohmanir Rohiym
Solih bir kishi o‘z o‘g‘liga bunday dedi: O‘g‘lim, aytadiganlarimga diqqat bilan quloq sol, zero bular senga dunyo va oxiratingda nafi tegadi.
O‘g‘il dedi: Ayting otajon, jon qulog‘im bilan tinglayman.
Solih kishi dedi: Vafosiz odam aqlsiz bo‘ladi. Rostgo‘yligi yo‘q odamda mardlik ham bo‘lmaydi. Ilmga ishtiyoqsiz odam bilimga ega bo‘lmaydi. Hayosiz odam karamli bo‘lmaydi. Betavfiq kimsa hech qachon tavba qilmaydi. Ilmdan foydaliroq hazina yo‘q. Hilmdan ko‘ra ko‘proq foyda keltiruvchi mol yo‘q. Odobdan ko‘ra yuksakroq hasab yo‘q. Aqldan ishonchliroq hamroh yo‘q. O‘limdan ko‘ra ishonchliroq dalil yo‘q. Gunohlarni tark etishdan ko‘ra foydaliroq ehson yo‘q. Gunohlardan ko‘ra og‘irroq yuk yo‘q. Tafakkurdan ko‘ra afzalroq ibodat yo‘q. Yolg‘ondan ko‘ra yomonroq narsa yo‘q. Ahmoqlikdan ko‘ra ortiqroq takabburlik yo‘q. Jaholatdan ko‘ra ortiqroq faqirlik yo‘q. Ta’magirlikdan ortiq xorlik yo‘q. Baxillikdan qabihroq or yo‘q. Qanoatdan ko‘ra ortiq boylik yo‘q.
Ey o‘g‘lim, kim haqiqatga qarshi kurashsa albatta mag‘lub bo‘ladi. Kim musulmonning aybini ochishga urinsa, Alloh uni sharmanda qiladi. Kim o‘zining fikri bilan mag‘rurlansa adashadi. Kim odamlardan o‘zini yuqori olsa xor bo‘ladi. Kim mashvarat qilsa nadomat qilmaydi. Kim ulamolarning majlisida o‘tirsa hurmat topadi. Kim aqlsizlarning majlisida o‘tirsa tahqirlanadi. Kim oz gapirsa oqibati xayr bo‘ladi. Kim yolg‘onchilik bilan tanilsa hech qachon unga ishonch bildirilmaydi. Kim shahvatga berilsa oxir-oqibat sharmanda bo‘ladi.
Ey o‘g‘lim, men barcha totli narsalarning mazasini tatiganman. Lekin ofiyatdan ko‘ra totlirog‘ini ko‘rmadim. Achchiq narsalarni ham totib ko‘rganman. Lekin odamlarga muhtoj bo‘lib qolishdan achchiqrog‘ini ko‘rmadim. Og‘ir tosh va temirlarni ham ko‘tarib ko‘rganman, lekin qarzdan ko‘ra og‘irroq yukni ko‘rmadim.
Ey o‘g‘lim, yaxshilar bilan oshna bo‘l, yomonlardan yiroq bo‘l. Chunki, yaxshilar bilan oshna bo‘lsang seni qadrlashadi, zulmga uchrasang senga yordam berishadi, gapirsang gapingga quloq solishadi. Ammo yomonlarga yaqin yursang seni qadrlashmaydi, omonatingga xiyonat qilishadi, siringni ochib sharmanda qilishadi, kerak bo‘lmay qolganingda tashlab ketishadi.
Ey o‘g‘lim, din va axloqda o‘zingdan yuqori bo‘lganlarga boq, molu davlatda o‘zingdan quyi bo‘lganlarga boq.
Homidjon domla ISHMATBЕKOV
O‘qilishi: Shahidallohu annahu laa ilaha illa huva val malaaikatu va ulul ilmi qooiman bilqisti laa ilaha illa huval ’aziyzul hakiym.
Ma’nosi: "Alloh adolat ila turib, albatta, Undan o‘zga iloh yo‘qligiga shohidlik berdi. Farishtalar va ilm egalari ham guvohlik berdilar. Undan o‘zga iloh yo‘q. U aziz va hakim Zotdir" (Oli Imron surasi, 18-oyat).
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: "Kim ushbu oyatni o‘qib, oxirida "Allohdan boshqa iloh yo‘q ekanligiga men ham guvohman" desa, Alloh taolo ushbu oyatning harflari adadicha farishtalarni qiyomat kunigacha o‘sha kishining haqqiga istig‘for ayttirib qo‘yadi".
U zot alayhissalom boshqa hadisda bunday deganlar: "Kim uyquga yotishidan oldin ushbu oyatni o‘qisa, Alloh taolo yetmish mingta farishtani yaratadi va ular qiyomat kunigacha o‘sha kishining haqqiga istig‘for aytib turadilar".
Abu G‘olib aytadilar: "Men Kufaga tijorat qilish uchun borganimda A’mashga qo‘shni bo‘lib turdim. Shunda u kishini har kecha ushbu oyatni takror va takror o‘qigani va undan keyin: "Men ham Alloh guvohlik bergan narsaga guvohman, men ushbu guvohligimni Allohga omonat qilib topshiraman. Qiyomat kunida Alloh taolo menga omonatimni qaytargay" deganlarini eshitar edim.
Shunda u kishidan buning sababini so‘raganimda, aytgan edilar: "Abu Voil menga Ibn Mas’uddan rivoyat qilib aytgan, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: "Kim ushbu oyatni o‘qib, oxirida ushbu kalimalarni aytsa, qiyomat kunida Alloh taolo unga xitob qilib bunday deydi: "Bandam menga bergan va’dangda turding, ya’ni tavhidda, Men ham O‘z va’damda turaman. Ey, maloikalarim! Jannatning hamma eshiklarini ochinglar, bu bandam xohlagan eshigidan kirsin", deydi".