EN GO‘ZAL ISMLAR ALLOHNIKIDIR
 

Alloh taolo bunday marhamat qiladi: “Allohning chiroyli ismlari bor. U bilan duo qilinglar” (A’rof surasi, 180-oyat).

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh taoloning to‘qson to‘qqizta – bir kam yuzta ismi bor. Kim ularni ixso qilsa (yod olsa), jannatga kiradi. Alloh toqdir, toqni yaxshi ko‘radi”, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).

Ulamolarimiz ushbu xadisda kelgan “ixso” kalimasini fakatgina yodlash emas, balki “uning ma’nolarini bilib, tafakkur kilish va unga muvofiq go‘zal xulq bilan xulqlanish lozim”, deganlar.

Lekin bu ism-sifatlar arab tilida bo‘lgani uchun ma’nolarini anglab, tafakkur kilish bizga kiyinchilik tug‘diradi. Shuning uchun xam ularning ma’nolarini bilish va uni siz azizlarga yetkazish maksadida ma’rifat gulshaniga safar kilishga karor kildik.

ALLOH TAOLONING GO‘ZAL ISMLARI:

اللهُ

1. Alloh.

Butun olamlarni yaratgan Xoliq, barcha maxluqot va mavjudot sig‘inadigan yagona ma’bud Ismi Zotidir. U Zotdan boshqaga nisbatan bu ism ishlatilmaydi.

الرَّحْمَنُ

2. Ar-Rahmon.

Bu sifat faqat Allohga xos bo‘lib, barchaga kofirga ham, mo‘minga ham mehribon va ne’mat beruvchi ma’nosini anglatadi. Rahmon sifatini Alloh taolodan boshqa hech kimga nisbatan ishlatib bo‘lmaydi.

الرَّحِيمُ

3. Ar-Rahiym.

Bu sifat xosroq bo‘lib, qiyomat kuni faqat mo‘minlarga rahm qiluvchi ma’nosini anglatadi.

المَلِكُ

4. Al-Malik.

Mulk (haqiqiy podsholik) Unikidir. Undan o‘zga ega yo‘q. Shuning uchun bandalar faqat Unga ibodat qilishlari lozim.

القُدُّوسُ

5. Al-Quddus.

Barcha ayblardan xoli, noloyiq sifatlardan pok. Mutlaq poklik Allohning o‘zigagina xosdir.

السَّلَامُ

6. As-Salom

Barcha nuqsonlardan salomat. Shuningdek, tinchlik, xotirjamlik va rohat beruvchi.

المُؤْمِنُ

7. Al-Mo‘min.

Iymon va omonlik beruvchi.

المُهَيمِنُ

8. Al-Muhaymin.

Hamma narsani qamrab oluvchi. Alloh bandalarning barcha holatlariga guvoh bo‘lib turadi. Undan hech narsa maxfiy qolmaydi.

العَزِيز

9. Al-Aziz.

Barchaning ustidan g‘olib. Undan biror narsa g‘olib kelolmaydi.

الْجَبَّارُ

10. Al-Jabbor.

Yaratganlarining ishlarini isloh etuvchi, nuqsonlarini tuzatuvchi.

المُتَكَبِّرُ

11. Al-Mutakabbir.

Kibriyosi va ulug‘ligi behad. Hamma narsadan ulug‘.

الخَالِقُ

12. Al-Xoliq.

Olamdagi hamma narsani o‘z xohishiga ko‘ra yaratuvchi, mutlaq vujudga keltiruvchi.

الْبَارِئُ

13. Al-Bori’.

Yo‘qdan paydo qiluvchi, vujudga keltiruvchi.

المُصَوِّرُ

14. Al-Musavvir.

Mahluqotlarning suvratini shakllantiruvchi, har bir narsaga o‘ziga xos suvrat beruvchi.

الغَفَّارُ

15. Al-G‘affor.

Bandalarining aybini o‘z fazli ila kechib yuboruvchi, mag‘firat qiluvchi.

القَهَّارُ

16. Al-Qahhor.

Barcha maxluqotlarini o‘z hukmiga yuritib va qudrati ila bo‘ysundirib turuvchi.

الوَهَّابُ

17. Al-Vahhob.

Ne’matlarni behisob beruvchi.

الرَزَّاقُ

18. Ar-Razzoq.

Ko‘plab rizq beruvchi.

الفَتَّاحُ

19. Al-Fattoh.

Ko‘plab narsalarni ochuvchi. O‘z rahmati xazinasini bandalarga ochuvchi.
 

العَلِيمُ

20. Al-Aliym.

Har bir narsani biluvchi. Bo‘lgan va bo‘ladigan, avvalgi va oxirgi, zohir va botin narsalarning barchasini biluvchi.

القَابِض

21. Al-Qobiz.

Ruhlarni qabz qiluvchi. Xohlagan kishisining rizqini qabz qiluvchi. Qalblarni qabz qiluvchi.

البَاسِط

22. Al-Bosit.

Xohlagan bandasining rizqini, (ruhini) qalbini keng qiluvchi.

الخَافِض

23. Al-Xofiz.

Pasaytiruvchi. Kofir va fosiqlarning martabasini xor-zor qilib pasaytiradi.

الرَافِع

24. Ar-Rofi’.

Ko‘taruvchi. Mo‘min va taqvodorlarning martabasini azizu mukarram qilib ko‘taradi.

المُعِزُّ

25. Al-Mu’izz.

Aziz qiluvchi. Kimni xohlasa to‘g‘ri yo‘lga solib aziz qiladi.

المُذِلُّ

26. Al-Muzill.

Xor qiluvchi. Kimni xohlasa xor qiladi.

السَّمِيعُ

27. As-Samiy’.

Har bir narsani eshituvchi.
 

البَصِيرُ

28. Al-Basiyr.

Har bir narsani ko‘ruvchi.

الحَكَم

29. Al-Hakam.

Adolatli hukm qiluvchi.

العَدْل

30. Al-Adl.

Mutlaq adolat qiluvchi.

اللَّطِيفُ

31. Al-Latiyf.

O‘ta lutf ko‘rsatuvchi. Barcha narsalarning nozik va daqiq joylarigacha biluvchi.

الخَبِيرُ

32. Al-Xobiyr.

Hamma narsadan o‘ta xabardor.

الحَلِيمُ

33. Haliym.

G‘azabi qo‘zimaydigan va iqob qilishga shoshilmaydigan.
 

Davron NURMUHAMMAD