Bir qiz aytadi:
«Xudoning bergan kuni hali u tarafdan, hali bu tarafdan meni g‘am-tashvishlar siquvga oladi. Lekin juma kuni kayfiyatim boshqacha bo‘ladi, qayg‘ularim kamayib, xursandchiligim ortadi. Sizlarga buning sirini aytib beraman.
Avs ibn Avs roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam bunday dedilar: «Eng afzal kunlardan biri – juma kunidir. Odam alayhissalom shu kuni yaratilgan, ruhi ham shu kuni qabz qilingan. Surga shu kuni puflanadi. Dahshatli qichqiriq ham shu kuni bo‘ladi. Bu kunda menga ko‘p salavot aytinglar, chunki salavotlaringiz menga ko‘rsatib turiladi». Sahobalar «Yo Allohning Rasuli, siz tuproqqa qorishib ketgan bo‘lsangiz, qanday qilib salavotlarimiz sizga ko‘rsatiladi?» dedilar. U zot sollallohu alayhi vasallam: «Alloh azza va jalla anbiyolarning jasadini tuproqqa harom qilgan», dedilar (Abu Dovud, Nasoiy rivoyati).
Mana shu muborak hadisni eshitganimda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam meni qanday qilib tanib olishlarini o‘yladim. Har juma kuni aytgan salavotlarim u zotga yetkazib turilar ekan. Rasululloh meni umuman salavot aytmagan yoki juda kam salavot aytgan holimda tanib qolsalar-chi? Buni o‘ylab, o‘zimdan ham, Rasulullohdan ham juda uyalib ketdim. Qiyomat kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam meni tanib olsinlar, u zotga ko‘p salavot aytganim uchun shafoat qilsinlar deb umid qilib, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga ko‘p-ko‘p salavot aytadigan bo‘ldim. Har juma kuni Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga ko‘proq salavot aytishni odat qildim.
Shundan keyin salavot aytib bo‘lishim bilan ular Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga ko‘rsatilayotganini o‘ylab, juma kunini chinakamiga sevib qoldim. Juma kuni aytgan salavotlarim Rasulullohga ko‘rsatilgani uchun bu kunni intiqlik bilan kutadigan bo‘ldim. Juma kuni tongda bomdod namozini o‘qib bo‘lgach, qalbim shodlikdan entikib ketadigan bo‘ldi, chunki shu kungi salavotlarim suyukli Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamga ko‘rsatiladi! Inshaalloh, men bu borada birinchilardan bo‘laman!
Salavotning bundan boshqa foydalari ham bilina boshladi. Juma kuni uyimiz yanada sokin, fayzli bo‘lib qoladi, muammo va tashvishlardan xoli bo‘lib ketadi. Shu kuni onam bilan bir-birimizga yanada mehribon, iltifotli bo‘lib qolamiz. Bularning barchasi, albatta, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga aytgan salavotlarimizning sharofatidir. Hatto uzrli paytimda boshqa kunlarni ruhan siqilib o‘tkazsam ham, juma kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga ko‘p salavot aytganim uchun qiyinchiliklar yo‘q bo‘lib ketadi. Men bu holatni taxminan yetti yildan beri kuzatib kelaman. Hozirda esa juma kunlari o‘zgacha baxt, o‘zgacha tetiklik his qilaman. Alloh taolo barcha muslima qizlarni juma kunlari ham, boshqa kunlarda ham Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot aytish halovati bilan siylasin!»
Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh, Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.
Savol: Men haydovchilik qilaman. Ba’zilar menga ma’lum miqdorda pul berib, uni boshqa shahardagi odamga yetkazishimni so‘rashadi. Shu puldan avval o‘zim foyda ko‘rib, so‘ng aytilgan odamga to‘liq qilib yetkazsam bo‘ladimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Yo‘q, bu ish joiz emas. Chunki bu omonatga xiyonat qilish hisoblanadi. Omonatga olingan puldan faqat egasi rozi bo‘lsagina ishlatish mumkin. Ammo egasi rozi bo‘lmasa, yoki egasiga bildirmay ishlatilsa, bu xiyonat sanaladi. Omonatga xiyonat qilish esa, katta gunoh va munofiqning belgilaridan biridir. Bu haqda faqih Nizomiddin Shoshiy rahimahulloh shunday zikr qiladilar:
“Omonatdor, vakil va g‘osib (birovning molini zo‘rlik bilan olgan kimsa)lar molning ayni o‘zini o‘zlarida olib qolib, uning mislini (qiymatini) to‘lashlari mumkin emasdir” (“Kitabul-xamsiyn” kitobi).
Shuningdek, alloma Ibn Nujaym rohimahulloh shunday naql qiladilar: “Omonatga olingan buyum boshqa kishiga na omonatga beriladi, na qarzga (bepul foydalanish uchun) beriladi, na ijaraga beriladi va na garovga qo‘yiladi. Agar omonatdor ulardan birortasini qilsa, javobgar bo‘ladi” (“Al-Bahrur-roiq” kitobi).
Xulosa qilib aytganda, haydovchilarning yuqoridagi birovning omonatidan beruxsat foydalanishlari va undan daromad ko‘rishlari shar’an joiz emasdir. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.