Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Iyul, 2025   |   27 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:31
Quyosh
05:09
Peshin
12:35
Asr
17:37
Shom
19:54
Xufton
21:24
Bismillah
22 Iyul, 2025, 27 Muharram, 1447
Maqolalar

Hasan roziyallohu anhuning saxovatlari

25.11.2024   3839   3 min.
Hasan roziyallohu anhuning saxovatlari

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Hasan roziyallohu anhu ziroat ekinlari ekiladigan yerlarga ega edi. Bundan tashqari, hazrati Umar roziyallohu anhu davrida ukasi Husayn roziyallohu anhu bilan birga davlatdan yiliga besh ming dirham maosh olardi. Bu miqdordagi maoshni faqat Badr jangida qatnashganlargina olishlari mumkin edi. U kishi roziyallohu anhu Muoviya roziyallohu anhuning davrida yiliga yuz ming dirham maosh oladigan bo‘ldi. Ko‘plab boy sahobalar Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga bo‘lgan muhabbatlari tufayli Hasan roziyallohu anhu va ukasi Husayn roziyallohu anhuga katta miqdorda hadyalar berishardi. Bundan tashqari, ba’zi sahobalar o‘limidan oldin o‘zi qoldirgan merosdan ularga berilishini vasiyat qilishardi. Masalan, Badr va Uhud janglarida qatnashgan Islom suvoriysi Miqdod ibn Amr ibn Sa’laba al-Kindiy o‘limidan oldin boyligidan o‘n sakkiz ming dirhamni Hasan va Husayn roziyallohu anhumoga vasiyat qiladi. Bu vasiyat amalga oshiriladi.

Hasan roziyallohu anhu ko‘p marta uylangan sahobalardan edi. Biroq u ajrashgan ayollariga nisbatan juda saxiy edi. Ana shunday ayoli Oisha Hasamiyyaga yigirma ming dirham nafaqa to‘lagan. Yana ajrashgan ikki xotiniga o‘n ming dirhamdan tashqari boshqa mol-mulklarni ham nafaqa qilib qo‘shib bergan. U nikohiga oladigan ayollariga ham ko‘p miqdorda mahr berardi. Ikkita ayoliga yigirma ming dirhamdan, boshqa bir ayoliga esa yuzta joriya va yuz ming dirham mahr bergan.

Hasan roziyallohu anhu bor mol-mulkini ikki marta, mol-mulkining yarmini oyoq kiyimi va mahsilarigacha uch marta hadya qilgan. Yordamga muhtoj bir kishiga bir yuz o‘ttiz ming dirham, boshqa biriga esa yuz ming dirham sadaqa qilgani rivoyat qilingan. Madina ko‘chalaridan o‘tib ketayotgan bir yo‘lovchini zarur bo‘lgan ulov va oziq-ovqatlar bilan ta’minlagan. Ehtiyoji uchun yuz ming dirham so‘rab Alloh taologa duo qilgan kishiga o‘shancha pul jo‘natgan. Masjidul Haromning chetida bir kishining «Allohim, menga o‘n ming dirham ber», deganini eshitib, darhol uyiga qaytib borib, unga shuncha pul yuborgan.

Hasan roziyallohu anhu haj safari chog‘ida o‘zi va ukasi Husayn roziyallohu anhuni, jiyani Abdulloh ibn Ja’far ibn Abu Tolib roziyallohu anhuni qo‘y go‘shti bilan mehmon qilgan bechora ayolni Madina bozorida ko‘rib qolib, unga mingta qo‘y va ming tilla berib yuborgan.

Makkadan Madinaga safari chog‘ida bir odam u kishini yomg‘irdan himoyalash uchun o‘z chodirida mehmon qiladi. Ana shu chodir egasiga cho‘ponlari bilan birga yuzta tuya hadya qiladi.

Yana Hasan roziyallohu anhu o‘ziga bir qo‘y hadya qilgan qulni qo‘ylari bilan birga sotib olib, uni ozod etadi va unga suruvni hadya qiladi. Shunga o‘xshash yana bir voqea: itiga ovqatidan bergan qulni o‘zi qo‘riqlayotgan bog‘i bilan birga sotib olib, uni ozod qiladi. Keyin o‘sha bog‘ni qulning o‘ziga hadya qiladi.

«Millioner sahobalar» kitobidan

Boshqa maqolalar
Maqolalar

Fursat g‘animatdir

22.07.2025   390   2 min.
Fursat g‘animatdir

Inson hayotida eng qimmatbaho ne’matlardan biri vaqtdir. U nihoyatda tez o‘tadi, biror narsaga bog‘lab, to‘xtatib, ortga qaytarib bo‘lmaydi. Har lahza inson umridan bir bo‘lakdir. Shuning uchun vaqtni samarali o‘tkazish, uni qadrlash har bir aqlli inson uchun juda muhim.


Har insonga bir umr berilgan. U yillar, oylar, kunlar, daqiqalar bilan hisoblanadi. Bir soat bekorga ketsa, umrimizdan bir qism bekor ketgan bo‘ladi. Ko‘pincha biz "ertaga qilib qo‘yaman", "keyinroq boshlayman" deya o‘zimizni aldab qo‘yamiz. Aniq reja asosida hayot kechirish, har bir kunni maqsadli va mazmunli o‘tkazish vaqtdan unumli foydalanishning asosiy yo‘lidir. Ilm o‘rganish, mehnat qilish, sog‘liqqa e’tibor qaratish, oila va yaqinlarga vaqt ajratish — bularning bari vaqtning to‘g‘ri taqsim qilinishi bilan bo‘ladi.


Tan olish kerak, zamonaviy texnologiyalar, ijtimoiy tarmoqlar va axborot oqimi vaqtimizni o‘g‘irlab, bizni chalg‘itmoqda. Lekin ayb o‘zimizda. Ba’zan keraksiz narsalarga soatlab vaqt sarflaymiz, keyin esa "vaqtim yetmadi" deb shikoyat qilamiz. Shuning uchun ham hayotda "nimalar muhim, nimalar esa vaqt sarflashga arzimaydi" degan savolga aniq javob topib olish lozim. Vaqtga e’tiborli inson – mas’uliyatli insondir. U har bir vazifani o‘z vaqtida bajaradi, orzulari sari qat’iyat bilan intiladi va hayotini nazorat qila oladi.


Islom dinida ham vaqtga alohida ahamiyat berilgan. Qur’oni karimdagi Asr surasida Alloh taolo asr (vaqt)ga qasam bilan insonning zararda ekani ta’kidlagan. Bu esa vaqtning beqiyos ekanini yana bir bor yodga soladi. Faqat iymon keltirgan va yaxshi amallar qilgan, bir-birlariga Haq (yo‘li)ni tavsiya etgan va bir-birlariga (mana shu Haq yo‘lida) sabr-toqat qilishni tavsiya etgan zotlargina najot topishi aytilib, ulgurib qolishga da’vat etilgan. Demakki, vaqtni to‘g‘ri sarflay olgan insongina yutuqqa erishadi. Hayotimizdagi har bir daqiqa – bebaho xazina. Undan oqilona foydalanib qolish kerak, azizlar.

Abdulvohid ISAQOV,

Namangan shahridagi

“Miryoqubboy Mirhakimboy”

jome masjidi imom xatibi

Maqolalar