Maryam alayhassalomning onalari tug‘ilajak o‘g‘il farzandini Alloh taologa nazr qilgan edilar. Ammo o‘g‘il emas, qiz farzand tug‘ildi. Alloh taolo Maryam alayhassalomni tarbiyalashni Zakariyo alayhissalomga topshirdi: «Robbi uni husni qabul aylab, go‘zal tarzda o‘stirdi va unga Zakariyoni kafil qildi» (Oli Imron surasi, 37-oyat).

Iyso alayhissalom tug‘ilishlaridan biroz avval, Maryam onamiz mehrobda turganlarida farishtalar Iyso alayhissalomning tug‘ilishlari, payg‘ambar bo‘lishlari haqidagi xushxabar keltirdilar.

Alloh taolo bunday marhamat qiladi: «O‘shanda farishtalar «Ey Maryam, Alloh seni tanlab oldi, pokladi va butun olamdagi ayollardan ustun qildi. Ey Maryam, Robbingning ibodatida bardavom bo‘l, Unga sajda qil, ruku’ qiluvchilar bilan ruku’ qil», dedilar» (Oli Imron surasi, 42-43-oyatlar).

Darhaqiqat, Alloh taoloni Maryam alayhassalomni barcha yomon sifatlardan pok saqladi, buyuk mo‘jiza ko‘rsatib, Iyso alayhissalomning dunyoga otasiz kelishlarni iroda qildi. Mana shu jihat bilan Alloh taolo Maryam onamizni olamdagi barcha ayollardan ustun qildi. Bunday sharaf biror ayolga nasib etgan emas! Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Dunyodagi eng yaxshi ayollar to‘rttadir: Maryam bint Imron, Xadicha bint Xuvaylid, Fotima bint Muhammad va Fir’avnning ayoli Osiyo”, deganlar.

Farishtalar “Ey Maryam, Robbingning ibodatida bardavom bo‘l, Unga sajda qil va ruku’ qiluvchilar bilan ruku’ qil” deb, Maryam onamizga qunut (namozda uzoq qiroat qilish), sajda qilish, jamoat bilan namoz o‘qish, mo‘minlar bilan bir safda bo‘lish buyurilganini xabar qildilar.

Demak, Maryam onamizga ikki narsa buyurilgan ekan.

Birinchisi – qiyom va sajdani uzoq qilish. Bu ikki buyruqning bir o‘rinda kelishiga sabab shuki, bu ikki amalning namozdagi o‘rni, ulug‘ligi bir xil, qiyom va sajdani uzoq qilish esa yolg‘iz namoz o‘qishga xosdir.

Ikkinchisi – namozni jamoat bilan o‘qish, ruku’ qiluvchilar bilan birga ruku’ qilish.

E’tibor bering, farishtalar Sayyida Maryam alayhassalomga bu xushxabarlarni aytgach, namoz haqidagi buyruqni yetkazdilar. Zero, bu ulug‘ mavqening shukri namoz bilan ado bo‘ladi. Alloh taolo tanlab olingan zotlarga shunga yarasha sinovlar keladi. Sinovlarga bardosh berish uchun eng munosib omil esa namozdir. Sinovlar kelgach, Maryam onamiz yolg‘iz holda ham, jamoat bilan ham namoz o‘qishga ko‘p muhtoj bo‘ladilar. Oyatlardan ko‘rinib turibdiki, Alloh taolo bir bandaga yaxshilik ato etsa, undan talab etiladigan ibodatlarni yanada ko‘paytiradi. Shuning uchun farishtalar “Alloh seni tanlab oldi, pokladi, butun olamdagi ayollardan ustun qildi”, degan xabardan keyin Maryam onamizga Alloh taologa bardavom ibodat qilish, sajda va ruku’ni uzoq qilish haqidagi buyruqlarni yetkazdilar.

Demak, Alloh taolo bir insonga ko‘plab ne’matlar ato etsa, bu ne’matlarning shukri o‘laroq, Allohga yanada ko‘proq ibodat qilish, ruku’ va sajda qilish lozim ekan.

Bir qiz aytadi: «Men namoz o‘qishni juda yaxshi ko‘raman, ayniqsa sajdaga oshiqman. Hayotimdagi eng yaxshi makonim – joynamozim. Buning sababi – Qur’on o‘rgatgan muallimamiz bizga sayyida Maryam alayhassalomning qissalarini ko‘p martalab aytib berib, oxirida: «Baxtli bo‘lish uchun sayyidamiz Maryam alayhassalom kabi bo‘linglar!» der edilar. Alloh taolo bu haqda shunday marhamat qilgan: «O‘shanda farishtalar «Ey Maryam, Alloh seni tanlab oldi, pokladi va butun olamdagi ayollardan ustun qildi. Ey Maryam, Robbingning ibodatida bardavom bo‘l, Unga sajda qil, ruku’ qiluvchilar bilan ruku’ qil», dedilar» (Oli Imron surasi, 42-43-oyatlar).

U paytlarda namoz faqat ruku’dan iborat bo‘lgan. Sajda alohida ibodat bo‘lgan, namoz amallarining ichida bo‘lmagan. Shuning uchun Alloh taolo O‘ziga yana ham yaqinroq bo‘lsin deb, Maryam alayhassalomga namozda sajda qilishni buyurdi. Maryam alayhassalom ham farishtalarning tavsiyasiga labbay deb javob berdi, shu tariqa namoz va boshqa ibodatlar uchun ajratilgan alohida joy – mehrob uning eng sevimli makoniga aylandi.

Alloh taolo aytadi: «Zakariyo qachon uning oldiga, mehrobga kirsa, uning huzurida rizq ko‘rar edi» (Oli Imron surasi, 37-oyat).

Zakariyo alayhissalom mehrobda toat-ibodat, zikr-tasbeh va Tavrot tilovati bilan mashg‘ul bo‘lar edilar. «Mehrob» arab tilida harb, ya’ni jang qilinadigan joy degan ma’noni bildiradi. Ibodat qilinadigan joyning mehrob deb atalishiga sabab shuki, bu yerda inson Allohga ibodat qilib, shayton bilan kurashadi, uning hiyla-nayranglarini daf qiladi. Inson mehrobda, sajdagohda, joynamozda faqat shayton bilan emas, balki o‘zining g‘am-qayg‘ulari bilan ham kurashadi, Robbiga dardlarini to‘kib solib, ulardan xalos bo‘ladi.

Maryam alayhassalom juda ko‘p qiyinchiliklarga, sinovlarga, tashvishlarga duch keldilar. Ana shunday qiyin vaziyatlarda sabr qilishlari uchun eng yaxshi hamroh – namoz bo‘ldi. Shunday ekan, siz ham Maryam alayhassalom kabi bo‘ling, qayg‘ularingizni ruku’ va sajda bilan qarshi oling! Hayot mashaqqatlarini joynamoz ustida, sajda qilish bilan mahv eting!».

Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh, Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.