Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam jumada xutba qilib turganlarida bir odam huzurlariga kelib: «Yo Allohning Rasuli, chorvalar halok bo‘ldi, yo‘llar kesildi. Allohga duo qiling!» – dedi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam duo qildilar».
Boshqa bir rivoyatda:
«U zot qo‘llarini ko‘tarib: «Allohim! Bizga najot (yomg‘iri) ber! Bizga najot (yomg‘iri) ber! Bizga najot (yomg‘iri) ber!» – dedilar. Jumadan jumagacha yomg‘irda qolishdi. Shunda haligi odam kelib: «Ey Allohning Rasuli, uylar yiqildi. Yo‘llar qirqildi. Chorvalar halok bo‘ldi», – dedi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Allohim! Tog‘lar va adirlar ustiga, vodiylar ichiga va daraxtlar o‘sadigan joylarga», dedilar».
Boshqa bir rivoyatda:
«Allohim! Atrofimizga, bizning ustimizga emas!» – dedilar. O‘shanda (bulutlar) Madinadan xuddi kiyim yechilgandek sug‘urilib ketdi. Uning atrofiga yog‘a boshladi. Unga bir qatra ham yog‘may qo‘ydi. Madinaga nazar solsam, xuddi gul bilan o‘ralgan toshdek bo‘lib turgan ekan», deyilgan.
Beshovlaridan Termiziy rivoyat qilmagan.
“Juma haqidagi oyat va hadislar” kitobidan
Luqmoni Hakim o‘z o‘g‘illariga qilgan nasihatlari Qur’oni karimda keltiriladi.
Nasihatning eng birinchisi – shikrdan qaytarish.
“Ey, o‘g‘ilcham! Allohga shirk keltirmagin! Chunki shirk ulkan zulmdir” (Luqmon surasi, 13-oyat).
Shirk eng og‘ir zulm, eng qabih jaholat va eng katta gunoh sanaladi.
Nasihatning ikkinchisi – ota-onaning haqqini ado etish.
“Agar ular (ya’ni ota-onang) seni o‘zing bilmagan narsalarni Menga sherik qilishga zo‘rlasalar, u holda ularga itoat etma! Ularga (garchi kofir bo‘lsalarda) dunyoda yaxshi muomalada bo‘lgin” (Luqmon surasi, 15-oyat).
Ota-ona hatto mushrik bo‘lsalar-da, ularga qo‘pol munosabatda bo‘lmaslik talab etiladi.
Nasihatning uchinchisi – Alloh oshkor maxfiy har bir narsa bilib turuvchi Zot.
“Ey, o‘g‘ilcham! Shubha yo‘qki, agar xantal (o‘simligining) urug‘idek (yaxshi yoki yomon amal qilinadigan) bo‘lsa, bas, u (amal) biror xarsang tosh ichida yo osmonlarda yoki yer ostida bo‘lsa, o‘shani ham Alloh keltirur. Zero, Alloh lutfli va ogoh zotdir” (Luqmon surasi, 16-oyat).
Nasihatning to‘rtinchisi – namoz, amri ma’ruf, nahyi munkar va sabr.
“Ey, o‘g‘ilcham! Namozni barkamol ado et, yaxshilikka buyur va yomonlikdan qaytar hamda o‘zingga yetgan (balolar)ga sabr qil!...” (Luqmon surasi, 17-oyat).
Nasihatning beshinchisi – ochiq yuzli, shirin so‘zli, tavoze’li bo‘lish, kibrlanmaslik.
“Odamlarga (kibrlanib) yuzingni burishtirmagin va yerda kerilib yurmagin! Chunki Alloh barcha kibrli, maqtanchoq kimsalarni suymas” (Luqmon surasi, 18-oyat).
Nasihatning oltinchisi – baqir-chaqir qilmaslik.
“(Yurganingda) o‘rtahol yurgin va ovozingni past qilgin! Chunki ovozlarning eng yoqimsizi eshaklar ovozidir” (Luqmon surasi, 19-oyat).
Davron NURMUHAMMAD