Uch toifadan bo‘lishga intiling
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Qiyomat kuni jahannamni ko‘rmaydigan, Alloh taolo jahannam azobidan qutqaradigan ko‘zlar haqida shunday deganlar: «Uch toifa inson borki, ularning ko‘zi jahannamni ko‘rmaydi: Alloh yo‘lida soqchilik qilgan ko‘z; Allohdan qo‘rqib yosh to‘kkan ko‘z; Alloh harom qilgan narsalardan tiyilgan ko‘z».

Reklamalarni tomosha qilish va ularning ta’siri

Bir qiz aytadi:

«Bir kuni ovqatlanib o‘tirsak, televizorda «Do‘mboq jo‘ja» degan taomning reklamasi bo‘lib qoldi. Hozirgina onam bergan ovqatni yemay, xarxasha qilayotgan kichkintoy ukam reklamani ko‘rib, «Oyi, qornim ochdi...» deb qoldi. Ana shunda reklamalar bizni qanchalar o‘yinchoq qilib, o‘ziga tobe qilib olayotganini tushunib qoldim. Ovqat yegisi kelmayotgan bola birgina reklamani ko‘rib, bir zumda qovurilgan jo‘ja yeyman deb janjal qila boshladi-ya! Bu kabi reklamalarning salbiy ta’sirlaridan biri – insonni o‘z hayotidan nolib, undan norozi bo‘lib yashaydigan qilib qo‘yar ekan. Natijada inson qanoatning halovatini yo‘qotib, Alloh bergan ne’matlarni ko‘ra olmaydigan bo‘lib qolar ekan».

Endi shu savolga javob bering:

«Siz ham reklamaning his-tuyg‘ularingizga, o‘y-xayollaringizga, xotirjamligingizga, butun hayotingizga qanday ta’sir qilishini sezganmisiz?»

Qizlarning reklama borasidagi tajribalari

Juda ko‘p qizlardan «Reklama bo‘yicha biror tajribangiz bormi?» deb so‘rab, ajoyib javoblar eshitganmiz. Keling, ulardan ba’zilarini o‘qib ko‘ring.

Bir qiz aytadi: «Qizlarga xos narsalarning reklamasi meni jinni qilishiga sal qoldi. Oldiniga kiyim-kechak (ayniqsa ichki kiyim), keyin sochni, terini parvarishlaydigan vositalar, so‘ngra parfyumeriya mahsulotlari, atir-upalar... Ming afsuslar bo‘lsinki, men shunday reklamalarning asirasiga aylanib qolibman. O‘smirlik paytimda yana ham chiroyli bo‘lish uchun reklamani bitta ham qoldirmay ko‘rardim. Ko‘rganimga, eshitganimga ishonaverardim. Kim nima tavsiya qilsa, o‘shani sotib olib, sinab ko‘rardim. Lekin natija qanday bo‘lsa ham, hech biridan ko‘nglim to‘lmas edi, shuning uchun reklama qilingan boshqa narsalarni sotib olib, sinab ko‘rishga harakat qilardim. Shunday qilib, yillar davomida undan bunga sakrab yuraverdim. Maqsadim – reklamadagidek chiroyli bo‘lish, go‘zal qizga aylanish edi. Yillar davomida tanani yoshartiruvchi, sochni baquvvat, jozibali qiluvchi, yuzni oqartirib, terimni tekis, mayin qiluvchi kremlarni sinab ko‘raverib, o‘zimni o‘zim tajriba quyonchasi qilib qo‘yibman. Lekin afsuski, reklamada ko‘rsatilgan qizlardek go‘zallikka erisha olmadim.

Bir kuni ertalab uyg‘onib, oynaga qaradim-da, o‘zimga o‘zim «Qachondir men ham chiroyli bo‘larmikinman?» deb savol berdim. So‘ng «Hech qachon…» deb, yig‘lab yubordim. Shu kundan boshlab chiroyli, betakror bo‘lishdan umidimni uzdim. Tushkunlikka, umidsizlikka tushib qolgan bo‘lsam ham, go‘zallikka bu kabi narsalar bilan erishib bo‘lmasligini tushunib yetdim. Shundagina o‘sha reklamalarni ko‘rmaslikka qaror qildim, hatto oynaga ham qaramay qo‘ydim.

Oradan bir necha oy o‘tdi: qizlarga xos reklamalarni ko‘rmadim, oynaga ham qaramay qo‘ydim. Bir kuni bir dugonam «Yuzing rosa tiniqlashib, chiroyli bo‘lib ketibdi-ya. Qanaqa krem ishlatyapsan?» deb so‘rab qoldi.

Men bo‘lsa jahl bilan «Meni masxara qilyapsanmi?» dedim.

«Voy o‘lay, nega masxara qilaman?! Rostdan aytyapman, sen rosa chiroyli bo‘lib ketibsan! Oynaga qaragin!» dedi u.

Bir necha oydan beri birinchi marta oynaga qaradim. Dugonam to‘g‘ri aytgan ekan, yuzim tiniqlashib, chiroyli bo‘lib qolibdi.

Dugonam: «To‘g‘ri aytibmanmi? Endi menga qanaqa krem surtganingni ayt!» dedi.

Men shunday dedim: «Bir necha oydan beri umuman hech qanaqangi kosmetikaning reklamasini ko‘rmayapman. Kremlarni ham, boshqa narsalarni ham, hammasini yig‘ishtirdim. Umuman, chiroyli bo‘lishdan umidimni uzib, oynaga ham qaramay qo‘ydim. Hozir esa shunday xulosaga keldim: reklama ko‘rishni to‘xtatganimda beri xotirjam bo‘lib, yuzimdan nur yog‘ila boshlabdi. Demak, haqiqiy go‘zallikni reklamadan qidirmaslik kerak ekan!».

Yana bir qiz aytadi:

«Reklama desa, mazam qochadi, chunki shuni deb boshimga juda yomon kunlar tushgan. Bu narsa o‘n uch yoshimdan boshlab bugungi kungacha davom etyapti. Hammasi yuzga surtiladigan krem bilan tish pastasining reklamasidan boshlangan. Reklamadagi qizlarning hammasi yuzi oppoq qizlar edi, bitta ham bug‘doy ranglisi yo‘q. Shuning uchun yuzimga qarab, o‘zimni o‘zim yomon ko‘rib ketganman. Bir necha oy oynaga qaramadim. Har safar reklamani, ularda rol o‘ynagan qizlarni ko‘rganimda o‘zimni battar yomon ko‘rib ketardim. Bir kuni aynan menga kerak bo‘lgan, yuzni oqartiradigan kremni reklama qilib qolishdi. Ertasi kuniyoq o‘sha kremni sotib olib, yuzimga surdim. Har kuni o‘n martalab oynaga qarab, yuzimga tikilaman. Har soatda oynaga qarayverib, charchab ham ketdim. Kremim tugashi bilan yangisini olardim. Bir necha oydan keyin dahshatli fojia yuz berdi. Kremni haddan tashqari ko‘p ishlatib yuborganimdan, yuzimning terisi qorayib, toshmalar toshib ketdi. Teri shifokoriga borsam, «Yuzingni nima qilding? Terisi butunlay zaharlanib ketibdi-ku! Ishqilib, saraton orttirib olmagan bo‘lsang bo‘ldi», deb rosa urishdi.

Uning so‘zlari har qancha achchiq bo‘lsa ham, meni g‘aflat uyqusidan uyg‘otdi. Qilgan axmoqligim uchun rosa yig‘ladim. Men aqlimni axlat qutisi qilib olgan ekanman, reklamachilar esa unga xohlagan narsasini tashlab yuravergan ekan. Aqlimni reklamaga sotibman, lekin evaziga hech narsaga ega bo‘lmabman. Faqatgina pulimni, tinchimni va sog‘lom terimni yo‘qotganim qolibdi. Uzoq muolajalardan keyin yuzim biroz o‘ziga keldi. Lekin reklama va’da qilganidek, yuzim oqarmadi. Qanchalik aldanganimni tushunishim uchun uch yil kerak bo‘ldi. Shu uch yilda o‘qishni ham tashlab qo‘ydim, hayotdan rozilik degan narsani unutdim. Bir necha bor o‘z jonimga qasd qilishni ham o‘yladim, lekin Alloh saqladi».

Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.