Cavol: Men peshin namozini uyda o‘qiyotgan edim. To‘rtinchi rakatida asrga azon aytildi. O‘qigan peshin namozim durustmi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Ha, o‘qigan peshin namozingiz durust, uni qayta o‘qilmaydi. Bu haqida Imom Qo‘histoniy bunday zikr qilganlar: “Vaqtlik namozni o‘qiyotganida, ushbu namozning vaqti chiqib ketsa, namozi buzilmaydi. Eng to‘g‘ri gap shudir. Mazkur namoz ado, ya’ni o‘z vaqtida o‘qilgan bo‘ladi, qazo hisoblanmaydi. Eng sahih gap shudir. “Zohidiy”ning qazo bobida ham shunday zikr qilingan. Ammo bundan bomdodni o‘qiyotganida, uning vaqti chiqishi istisno qilinadi. Chunki u (bomdod vaqtining chiqishi) namozni buzuvchidir” (“Jomeur-rumuz” kitobi).
Demak, bir farz namozini o‘qiyotganida, ushbu namozning vaqti chiqsa, namoz buzilmaydi. Chunki ikkinchi farz namozining vaqti kiradi. Masalan: peshinni o‘qiyotganida, asrga azon aytilsa, peshinning vaqti chiqishi bilan asrning vaqti kiradi.
Shuningdek, asrning vaqti chiqishi bilan, shomning vaqti kiradi, shomning vaqti chiqishi bilan, xuftonning vaqti kiradi. Shunga ko‘ra, namozni bir farz namozining vaqtida boshlab, ikkinchi farz namozining vaqtida tugatgan bo‘ladi.
Shuning uchun uning namozi durust va ado, ya’ni o‘z vaqtida o‘qilgan bo‘ladi. Faqat bomdod namozi bundan mustasno. Chunki bomdodning vaqti chiqqanidan keyin peshinning vaqti kirmaydi. Shuning uchun bomdodni o‘qiyotganida, quyosh chiqib qolsa, uning namozi buziladi va qazosini o‘qish vojib bo‘ladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi
1. Diniy ibodatlarni bajarish
1.1. Namozlarni o‘z vaqtida o‘qish. Ibodatlar ichida eng afzali – vaqtida o‘qilgan farz namozi sanaladi.
1.2. Ro‘za tutish. Qazo va nafl ro‘zalarni tutish. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Qish kunidagi ro‘za qiyinchiliksiz topiladigan g‘animat (o‘lja)dir”, deganlar (Imom Termiziy rivoyati).
1.3. Qur’on o‘qish. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ummatimning eng afzal ibodati Qur’onga qarab tilovat qilishdir”, deganlar. Qur’onni yoddan o‘qishdan ko‘ra, unga qarab o‘qish afzaldir. Chunki Qur’onga qarash ham ibodatdir.
1.4. Tahajjud namozlarini o‘qish. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Farz namozdan keyingi eng afzal namoz tungi namozdir”, deganlar (Imom Muslim rivoyati).
1.5. Duo va zikrni ko‘paytirish. “...Allohni ko‘p zikr qiling. Shoyadki, zafar topsangiz” (Juma surasi, 10-oyat).
2. Oilaga yaxshilik qilish
2.1. Ota-onaga yaxshilik qilish. O‘z vaqtida o‘qilgan farz namozdan keyin eng afzal amal bu – ota-ona xizmatida bo‘lish sanaladi. Zero, “Robbingiz, Uning O‘zigagina ibodat qilishingizni hamda ota-onaga yaxshilik qilishni amr etdi” (Isro surasi, 23‑oyat).
2.2. Farzand va ahli ayolga xursandchilik ulashish. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Sizlarning yaxshilaringiz o‘z ahliga yaxshi muomala qilganingizdir. Men o‘z ahliga yaxshi muomala qiluvchirog‘ingizman”, deganlar (Imom Termiziy rivoyati).
3. Ilm olish, kitob o‘qish
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ilm talab qilish har bir musulmon zimmasiga farzdir”, deganlar.
4. Tafakkurga vaqt ajratish
Hasan rahmatullohi alayh aytadilar: “Bir soat tafakkur qilish bir kechani bedor o‘tkazishdan yaxshidir”.
5. Muhtojlarga yordam berish
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim bir mo‘minning bitta dunyoviy tashvishini aritsa, Alloh taolo uning Qiyomat kunidagi tashvishlaridan birini aritadi. Kim qiynalgan kishiga yengillik keltirsa, Alloh taolo unga dunyoyu Oxiratda yengillik beradi” (Imom Muslim rivoyati).
6. Silai rahm qilish
Dam olish kunlari qavm-qarindoshlar holidan hech bo‘lmasa telefon orqali bo‘lsada xabar olish uchun qulay fursat. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kimni rizqi keng, umri uzoq bo‘lish xursand etsa, silai rahm qilsin (qarindoshlik rishtalarini mustahkamlasin)” (Imom Buxoriy, imom Termiziy rivoyati).
7. Sport bilan shug‘ullanish
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kuchli mo‘min Alloh huzurida kuchsiz mo‘mindan yaxshiroq va mahbubroqdir”, deganlar.
8. Do‘st va yaqinlar holidan xabar olish
Hazrat Ali roziyallohu anhu aytadilar: Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni: “Qaysiki musulmon boshqa bir musulmonni ertalab ziyorat qilsa, to kech kirgunicha unga yetmish ming farishta salavot aytadi. Agar kech kirganida ziyorat qilsa, to tong otgunicha yetmish ming farishta unga salavot aytadi. Unga jannatda bir bog‘ bo‘ladi”, deb aytganlarini eshitdim (Imom Termiziy rivoyati).
Dam olish kunlaringiz xayrli va barakali o‘tsin!
Davron NURMUHAMMAD