Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
(hijriy 36, milodiy 656 yil)
Muoviya ibn Abu Sufyon Shomning voliysi o‘laroq hazrati Aliy roziyallohu anhuga bay’at qilmadi. U kishi hazrati Usmon roziyallohu anhuning o‘chi olinishini talab qilar edi. Hazrati Aliy roziyallohu anhu esa vaziyat barqaror bo‘lmagani uchun hazrati Usmon roziyallohu anhuning o‘chini olishni orqaga surgan edilar. Shunday qilib, Shom viloyati hazrati Aliy roziyallohu anhuga itoat qilmaslikni ma’qul ko‘rdi va Muoviya roziyallohu anhu u yerda mustaqil bo‘lib oldi.
Aliy ibn Abu Tolib roziyallohu anhu Shomga borib, tushunmovchilikni o‘z o‘rnida hal qilishga tayyorgarlik ko‘rib turganlarida kutilmagan boshqa xabar kelib qoldi. Unda aytilishicha, Zubayr ibn Avvom, Talha ibn Ubaydulloh va Oisha onamiz roziyallohu anhum boshliq ko‘pchilik makkaliklar Basraga qarab ketishayotgan edi.
Bu xabar hazrati Aliy ibn Abu Tolib roziyallohu anhuni avvalgisidan ham qattiqroq tashvishga soldi. U kishi Shomni qo‘yib, ushbu guruhga haqiqatni tushuntirish lozimligini anglab yetdilar va ular tomon yurishga qaror qildilar.
Oisha onamiz roziyallohu anho Zubayr ibn Avvom, Talha ibn Ubaydulloh va bir jamoa sahobalar bilan Makkadan Basraga borib, hazrati Usmon roziyallohu anhuni o‘ldirishda ishtirok etganlarni qatl qildirdilar. Boshqa shaharlarga ham xuddi shunday qilishlari haqida maktub yubordilar. Shunda hazrati Aliy roziyallohu anhu Shomga yurishni to‘xtatib, Basra tomon yurishga majbur bo‘ldilar. Oisha onamizga va u kishi bilan bo‘lganlarga qilayotgan ishlarining oqibati yaxshi bo‘lmasligini bayon qilib odam yubordilar, shoshilish yaxshi emasligini aytdilar. Ular hazrati Aliy roziyallohu anhuning so‘zidan qanoat hosil qildilar va sulh tuzish niyatida u kishining lashkargohi tomon yurdilar.
Sulh haqidagi xabarni eshitgan fitnachilar talvasaga tushib qolishdi. Ular sulh tuzilishi o‘zlarining adolatli jazoga tortilishlarini yaqinlashtirishini yaxshi bilishardi.
Fitnachilarning boshliqlari zudlik bilan to‘planishdi. Ularning ichida Ashtar Naxa’iy, Shurayh ibn Avfo, Solim ibn Sa’laba, G‘ulom ibn Haysam va boshqalar bor edi. Albatta, yahudiy fitnaboshi Abdulloh ibn Saba’ ularga bosh-qosh edi. Ularning ichida sahobalardan biror kishi yo‘qligi alohida diqqatga sazovor edi. Bu fitnaning tabiatini va qayerdan, kimdan kelib chiqqanini ko‘rsatardi.
Fitnachilar nima qilib bo‘lsa ham tun qorong‘isida orada urush qo‘zg‘ashga kelishib olishgan edi. Tong otmay turib, adadlari ikki ming atrofida bo‘lgan fitnachilar sulh tuzish orzusida uxlab yotgan kishilar ustiga birdan hujum boshlashdi.
Ikki taraf jang qildi. Aliy roziyallohu anhu urushni to‘xtatishning imkonini topolmadilar. U kishini og‘ir yuk bosdi.
Jang juda ham qizib ketdi. Bu asosan Oisha onamiz roziyallohu anhoning havdajlari yuklangan tuyaning atrofida bo‘ldi. Shuning uchun bu jang «Tuya jangi» degan nomni oldi. Jangda Basra lashkari mag‘lub bo‘ldi. Aliy roziyallohu anhu Oisha roziyallohu anhoning hurmatlarini joyiga qo‘yib, Makkaga qaytarib yubordilar. Bu musulmonlarning birinchi marta ikkiga bo‘linib qilgan janglari edi.
Jangda musulmonlardan juda ko‘p odamlar vafot etdi. Shundan so‘ng Basrada hazrati Aliy roziyallohu anhuga bay’at qilindi.
Hazrati Aliy roziyallohu anhu Shom tomonga yurishni davom ettirdilar.
«Islom tarixi» birinchi juzi asosida tayyorlandi
Xorazm viloyatining turizm salohiyatini yuzaga chiqarish bo‘yicha qilinayotgan ishlar katta natija bermoqda, deb xabar qilmoqda "Dunyo" AA muxbiri.
Davlatimiz rahbari matbuot xizmati ma’lumotiga ko‘ra, buni hududga xorijiy sayyohlarning tashrifi yetti-sakkiz yil oldingi davrga nisbatan 30 barobar ko‘payganida ham ko‘rish mumkin. Sohadagi o‘zgarishlar hisobiga viloyat turizm xizmatlari eksporti 2017 yildagi 7 million dollardan o‘tgan yilda 380 million dollarga yetdi.
Sir emas, ilgari hudud turizmi haqida gapirilganda ko‘pchilik faqat Ichan qal’ani hayoliga keltirar edi. Keyingi vaqtlarda bu boradagi qarashlar butunlay o‘zgardi. Sayyohlar uchun qirqdan ortiq turistik yo‘nalishlar ishlab chiqildi va ularning umumiy soni yuztaga yetdi.
Endi bu yerda yana bir noyob majmua – "Arda Xiva" bor. Uning ochilishi Xorazm viloyatiga Prezident tashrifining muhim voqeasi bo‘ldi.
Majmua qadim kent ichra yana bir betakror shaharni eslatadi. Mazkur maskan o‘zida tarix va bugunni uyg‘unlashtirgan me’moriy yechimi bilan noyob loyiha sanaladi.
"Arda Xiva" hududdagi 25 gektarlik past unumli, sho‘rxok maydonda qurildi. Uning bir tomoni 150 gektarlik G‘ovuk ko‘lga tutashib ketgani, bu maydonlarda esa yashil hududlar tashkil etilayotgani loyihani sayyohlar uchun yanada jozibador ko‘rsatishga xizmat qiladi.
Davlatimiz rahbari majmua bo‘ylab yurib, bunyodkorlik ishlarini ko‘zdan kechirdi. Hunarmandchilik, badiiy va amaliy san’at ko‘rgazmalari hamda bozor rastalarini tomosha qildi.
Bu yerda sayyohlarga xizmat ko‘rsatish uchun barcha qulayliklar yaratilgan. Xususan, qadimiy shahar muhitini aks ettiruvchi binolar, jami ming o‘rinli 20 ta mehmonxona qurildi. Ochiq-yopiq akvapark va attraksionlar, uch ming o‘rinli amfiteatr va musiqali favvora barpo etildi.
Shuningdek, tarixiy qiyofadagi 11 ta hunarmand uyi, sharqona bozor, "Ko‘hna Urganch" muzeyi mehmonlar uchun qiziqarli bo‘ladi. Ikki kilometrlik kanalda qayiqda sayr qilish imkoniyati yana bir o‘ziga xos yangilik.
Beshta kinoteatr va konsert zali, ko‘plab restoranlar, zargarlik markazi, savdo do‘konlari va rastalari, suv moto-turizmi joyi hamda avtoturargoh zamonaviy talablarga mos tarzda qurilgan. Hududdagi barcha inshootlar uchun yagona sovitish va isitish tizimi barpo etilgan. Elektr energiyasi ta’minoti uchun quyosh panellari o‘rnatilgan.
Majmua yiliga uch million nafar tashrif buyuruvchini qabul qilish imkoniyatiga ega. Bu yerda ikki mingdan ziyod kishi ish bilan ta’minlanadi.
Ichan qal’a tarixiy bo‘lsa, "Arda Xiva" Xorazmning zamonaviy "tashrif qog‘ozi" bo‘ladi.
Davlatimiz rahbari shu yerda xorazmlik yoshlar bilan samimiy muloqot qildi.
- Har qanday zaxira, yerosti boyliklari qachonlardir tugaydi. Lekin bobolarimiz bizga shunday buyuk ma’naviy meros, ulug‘vor obidalar qoldirganki, ular asrlar davomida xalqqa xizmat qilib kelayapti. Biz mana shu boylikdan elimiz manfaati yo‘lida foydalanishimiz kerak. Ancha ishlar qilindi, lekin hali rejalar ham ko‘p. Men bu yo‘lda siz, yoshlarga ishonaman. Sizlar baland cho‘qqilarni ko‘zlab, shunga yarasha bilim olsangiz, zamonaviy kasblarning ustasi bo‘lsangiz, yuksak maqsadlarimizga albatta erishamiz, - dedi Prezident Shavkat Mirziyoyev.
Yoshlarning o‘qishdagi muvaffaqiyatlari, orzu-intilishlari haqida fikr almashildi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati