Cavol: Men qizim uchun sep yig‘ayapman. Ancha muncha narsa yig‘dim. Shundan zakot beramanmi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Turmushga chiqmagan qizning sepidan zakot berilmaydi. Chunki u tijorat maqsadida olinmagan. Samura ibn Jundub roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda bunday deyiladi:
إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ يَأْمُرُنَا أَنْ نُخْرِجَ الصَّدَقَةَ مِنْ الَّذِي نُعِدُّ لِلْبَيْعِ. رواه الامام أبو داود.
“Rasululloh sollallohu alayhi vasallam savdo uchun tayyorlab qo‘ygan mol-mulkdan zakot berishimizga buyurardilar”, deyilgan (Imom Abu Dovud rivoyati).
Agar sep uchun olib qo‘yilgan kiyim-kechak va buyumlarning qiymati nisob miqdoriga – 85 gr tillaning qiymatiga yetsa ham, undan zakot bermaydi. Lekin hojati asliyasidan tashqari nisob miqdorida moli bo‘lgani uchun zakot ololmaydi. Ammo qurbonlik qilishi vojib bo‘ladi.
Shuni ham ta’kidlash kerakki, agar sep uchun saqlanayotgan buyum tillo taqinchoqlar bo‘lsayu, og‘irligi 85 gr.ga yetsa, uni olinganidan bir yil to‘lganidan keyin taqinchoqning zakotini berish lozim bo‘ladi. Chunki tilla buyum va taqinchoqlar shariatimizga ko‘ra pul hisoblanadi va nisobga yetishi sababli zakoti farz bo‘ladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.
Inson hayotida eng qimmatbaho ne’matlardan biri vaqtdir. U nihoyatda tez o‘tadi, biror narsaga bog‘lab, to‘xtatib, ortga qaytarib bo‘lmaydi. Har lahza inson umridan bir bo‘lakdir. Shuning uchun vaqtni samarali o‘tkazish, uni qadrlash har bir aqlli inson uchun juda muhim.
Har insonga bir umr berilgan. U yillar, oylar, kunlar, daqiqalar bilan hisoblanadi. Bir soat bekorga ketsa, umrimizdan bir qism bekor ketgan bo‘ladi. Ko‘pincha biz "ertaga qilib qo‘yaman", "keyinroq boshlayman" deya o‘zimizni aldab qo‘yamiz. Aniq reja asosida hayot kechirish, har bir kunni maqsadli va mazmunli o‘tkazish vaqtdan unumli foydalanishning asosiy yo‘lidir. Ilm o‘rganish, mehnat qilish, sog‘liqqa e’tibor qaratish, oila va yaqinlarga vaqt ajratish — bularning bari vaqtning to‘g‘ri taqsim qilinishi bilan bo‘ladi.
Tan olish kerak, zamonaviy texnologiyalar, ijtimoiy tarmoqlar va axborot oqimi vaqtimizni o‘g‘irlab, bizni chalg‘itmoqda. Lekin ayb o‘zimizda. Ba’zan keraksiz narsalarga soatlab vaqt sarflaymiz, keyin esa "vaqtim yetmadi" deb shikoyat qilamiz. Shuning uchun ham hayotda "nimalar muhim, nimalar esa vaqt sarflashga arzimaydi" degan savolga aniq javob topib olish lozim. Vaqtga e’tiborli inson – mas’uliyatli insondir. U har bir vazifani o‘z vaqtida bajaradi, orzulari sari qat’iyat bilan intiladi va hayotini nazorat qila oladi.
Islom dinida ham vaqtga alohida ahamiyat berilgan. Qur’oni karimdagi Asr surasida Alloh taolo asr (vaqt)ga qasam bilan insonning zararda ekani ta’kidlagan. Bu esa vaqtning beqiyos ekanini yana bir bor yodga soladi. Faqat iymon keltirgan va yaxshi amallar qilgan, bir-birlariga Haq (yo‘li)ni tavsiya etgan va bir-birlariga (mana shu Haq yo‘lida) sabr-toqat qilishni tavsiya etgan zotlargina najot topishi aytilib, ulgurib qolishga da’vat etilgan. Demakki, vaqtni to‘g‘ri sarflay olgan insongina yutuqqa erishadi. Hayotimizdagi har bir daqiqa – bebaho xazina. Undan oqilona foydalanib qolish kerak, azizlar.
Abdulvohid ISAQOV,
Namangan shahridagi
“Miryoqubboy Mirhakimboy”
jome masjidi imom xatibi