Sayt test holatida ishlamoqda!
08 Iyun, 2025   |   12 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:06
Quyosh
04:50
Peshin
12:27
Asr
17:36
Shom
19:58
Xufton
21:35
Bismillah
08 Iyun, 2025, 12 Zulhijja, 1446
Maqolalar

Taomdan oldin qo‘lni yuvishning 2 fazilati

06.12.2024   23491   4 min.
Taomdan oldin qo‘lni yuvishning 2 fazilati

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.


Muso ibn Ja’far[1] otasidan, otasi bobosidan rivoyat qiladi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: “Taomdan oldin (qo‘lni) yuvish kambag‘allikni ketkazadi. (Taomdan) so‘ng (qo‘lni yuvish) esa kichik gunohlarni ketkazadi va ko‘zni tuzatadi” (Quzo’iy “Musnadush shihob”da rivoyat qilgan).

Hadisdagi “kichik gunohlar” deb ifodalagan birikma arabiy matnda “lamam” deb keltirilgan. Bu so‘zning bundan tashqari “telbalik, majnunlik” ma’nolari ham bor. “Lamam” so‘zidan keyin “ko‘zni tuzatadi” deyilishiga qaraganda, u “majnunlikning oldini olib, ko‘zni ravshan qiladi” ma’nosini ham anglatishi ehtimoldan xoli emas. Lekin poklik, tahorat gunohlarga kafforat bo‘lishi haqidagi vorid bo‘lgan hadislardan qiyos qilinib, biz bu yerda “lamam”ni “kichik gunohlar” deb tarjima qildik. Balki bu yerda “lamam” so‘zi orqali ikkala ma’no ham iroda qilingandir.

Islom dini poklik asosiga qurilgan. Ham ma’nan, ham moddiy tarafdan pok bo‘lish banda imonining komilligidandir. Bunday bandalarga Alloh rizq va nasibani keng qilib qo‘yadi. Jumladan, taom yeyishdan avval ikki qo‘lni yaxshilab yuvish, poklikka amal qilish faqirlikning davosidir. Kimki shu narsaga doimo amal qilib yursa, kambag‘allikdan salomat bo‘ladi. Bu esa, uning rizqi keng, hayoti farovon va fayzli bo‘ladi deganidir. Bundan tashqari, taomdan keyin qo‘lni yuvish kichik gunohlarga kafforat bo‘ladi (yoki kishini ruhiy xastalikka chalinishdan asraydi) va ko‘zni ravshan qiladi. Chunki taom iste’molidan so‘ng qo‘lga yog‘, shira va shunga o‘xshash narsalar ilashadi. Uni yuvib tashlash esa sog‘liqqa va yana ko‘plab manfaatlarga sabab bo‘ladi.

– Salmon roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Men Tavrotda taomning barakasi undan oldin qo‘lni yuvishda ekanini o‘qidim va buni Nabiy sollallohu alayhi vasallamga aytgan edim, u zot: “Taomning barakasi undan oldin va keyin qo‘lni yuvishdadir”, dedilar (Abu Dovud rivoyati).

Taomning barakasi ham moddiy, ham ma’naviy omillarga bog‘liqdir. Masalan, taomdan oldin qo‘llarni yuvish moddiy sabab bo‘lsa, “bismilloh”ni aytib taom yeyish ma’naviy sababdir.

Salmon Forsiy roziyallohu anhu Tavrotda taomning barakasi undan oldin, ya’ni ovqat iste’mol qilishdan oldin qo‘llarni yuvishdadir, deb o‘qigan ekan. Vaqti kelib buni Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga aytganida, u zot Islomning eng mukammal din va barcha shariatlarni to‘ldiruvchi shariat ekanini isbotlovchi javobni berdilar.

Demak, taom yeyishdan oldin va keyin poklikka rioya qilib, ikki qo‘lni yuvish, eng avvalo sog‘liqqa, qolaversa, xayr-baraka va ko‘plab yaxshiliklarga sabab ekan.

Shu o‘rinda hammamiz uchun muhim bo‘lgan bir jihatni eslatib o‘tishimiz kerak. Ovqatdan oldin va keyin qo‘lni yuvish banda rizqining barakali bo‘lishiga sabab ekani aytib o‘tildi. Bu o‘sha amalning dunyodagi manfaatidir. Ammo mo‘min banda faqat mana shu narsalarga erishaman, deb emas, balki Alloh roziligi, U Zot amr qilgani uchun amallarni ado qiladi. Har qanday solih amalni faqat va faqat Alloh roziligini istab ado qiladigan bo‘lsak, dunyoda halol-pok rizq va osuda-farovon hayotga erishamiz hamda oxiratda jannatni qo‘lga kiritamiz!

Odilxon qori Yunusxon o‘g‘li


[1] Muso ibn Ja’far ibn Muhammad ibn Ali ibn Husayn ibn Ali ibn Abu Tolib Abu Hasan al-Quroshiy katta taba tobe’inlardan. Hijriy 128 yilda Madinada tug‘ilgan. Ishonchli hadis roviysi. Termiziy va Ibn Moja undan hadis rivoyat qilishgan. Muso ibn Ja’far rahmatullohi alayh hijriy 183 yilda Bag‘dodda vafot etgan.

Boshqa maqolalar
Maqolalar

O‘zbekiston hojilarining Prezident Shavkat Mirziyoyevga Qurbon hayiti munosabati bilan yo‘llagan tabrigi

05.06.2025   11159   4 min.
O‘zbekiston hojilarining Prezident Shavkat Mirziyoyevga Qurbon hayiti munosabati bilan yo‘llagan tabrigi

 

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti

Shavkat Mirziyoyev Janobi Oliylariga

 

Bismillahir Rohmanir Rohim

Assalomu alaykum va rahmatullohi va barakotuh

Muhtaram Prezident Janobi Oliylari!

 

Alloh taologa behisob shukrki, Sizning bevosita tashabbuslaringiz va sa’y-harakatlaringiz bilan haj amallarini yuqori saviyada tashkil etishga muvaffaq bo‘lmoqdamiz.

Bunday e’tibor va ehtiromni biz hojilar chin yurakdan his etib, yaratilgan barcha qulayliklar uchun Sizga chuqur minnatdorlik izhor etamiz.

Hurmatli Prezident Sizni va Siz orqali yurtdoshlarimizni haj ibodatini ado etayotgan hamyurtlarimiz nomidan musulmon ummati uchun eng ulug‘ bayram – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etamiz.

Biz, o‘zbekistonlik hojilar shunday fayzli kunlar uchun shukronalar aytib, Haq taolodan jonajon yurtimizga qut-baraka, aziz xalqimizga farovonlik va farzandlarimizga barkamollik so‘rab ezgu duolar qilmoqdamiz.

Zero, Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi vasallam) “Duolarning eng yaxshisi arafa kuni qilingan duodir”, deb xushxabar berganlar.

Alloh taoloning bayti joylashgan muqaddas zaminda – Mino, Arafot kabi muborak manzillarda ulug‘ amallarni ixlos ila bajarmoqdamiz.

Sizni vaqt ajratib, muborak haj ziyorati uchun yaratilgan sharoitlar va salomatligimiz haqida so‘raganingiz hamda har kuni holimizdan xabardor bo‘lib turganingiz ibodat bilan yurgan biz hojilarni cheksiz darajada mamnun etdi.

Bunday e’tibor va ehtiromni Saudiya Arabistonining mutasaddilari ham yuqori baholab, Siz Janobi Oliylariga hurmat va duolarini izhor etmoqdalar.

Muborak maskanlarda har bir ziyoratchi Sizning g‘amxo‘rligingizni yurakdan his qilib, ko‘zlarida yosh bilan duolar qilayotganini alohida aytib o‘tmoqchiman.

Sizga aytadigan yana bir xabarimiz, Saudiya Arabistonida bo‘lib turgan yurtimizning diniy soha vakillari hamda ziyoratchilari tomonidan mavsum davomida Qur’oni karim 10 ming marotaba xatm qilinib, yurtimizga tinchlik, xalqimizga farovonlik tilab duolar qilindi.

Hurmatli Prezident, Siz yaratib bergan imkoniyatlardan ruhlanib, o‘zbekistonlik hojilar yurtga qaytganimizdan keyin “Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari” degan ezgu tashabbusni bir ovozdan ilgari surib, Uchinchi renessans yaratuvchilarini tarbiyalashda Sizga ko‘makchi bo‘lmoqchimiz.

Siz boshchiligingizda yurtimizda tinchlikni mustahkamlash, xalqimizning ma’naviyatni yuksaltirish, ayniqsa yoshlarning sifatli ta’lim olishi, kasb-hunar egallashi, kerak bo‘lsa dunyoni egallashi kabi masalalar eng ustuvor vazifaga aylandi.

Shunday ekan, biz hojilar yurtimizga qaytgach, quyidagi ishlarni amalga oshirmoqchimiz:

– ona-Vatanimiz taraqqiyotiga xolis xizmat qilish, mahallalarda tinchlik va birdamlikni mustahkamlash, aholi orasida tinchlik-osoyishtalikni qadriga yetish, xalqimizni ma’nan yuksaltirish, jamiyatdagi islohotlarga daxldorlik hissini oshirish kabilarga targ‘ib etish;

– kitobxonlik madaniyatini yuksaltirish, ilmni qadrlash va ilm-ma’rifatga homiylikda namuna bo‘lish;

– to‘ylar, oilaviy tadbirlar va marosimlarda me’yoriylikka amal qilgan holda kamxarj va ixcham o‘tkazishda bosh-qosh bo‘lish;

– kiyinishda va muomalada oddiylik va kamtarinlikka amal qilish, dabdababozlik, isrofgarchilik, maishatbozlik kabi illatlardan yiroq bo‘lishni targ‘ib qilish;

– yoshlarni muvaffaqiyatlarga faqat o‘qib-o‘rganib, ilm bilan erishish mumkinligini o‘rgatish;

– ustozlar, o‘qituvchi va murabbiylarga doimo ehtirom ko‘rsatish, ularni moddiy qo‘llab-quvvatlash ishlariga ko‘mak berish;

– mahallalardagi notinch oilalar, shu jumladan tarbiyasida muammosi bor yoshlar o‘rtasida tushuntirish ishlarini olib borish;

– hududlardagi maktablarning ta’mirga muhtoj qismini joriy ta’mirlash ishlariga ko‘maklashish;

– xayriya, mehr-muruvvat va yordam ko‘rsatish ishlarini ko‘paytirish.

Barcha hojilarimiz yurtimizga qaytgandan so‘ng ushbu tashabbuslarni qat’iy amalga oshirishga va’da beramiz.

Zero, jonajon Vatanimiz kelajagi, xalqimiz farovonligi va yurtimiz shonu shuhrati Siz aytganingizdek yoshlarimiz qo‘lidadir. Ular ertaga O‘zbekistonni yanada kuchli, yuksak taraqqiy etgan davlatga aylantirish uchun o‘zlarining bor bilimi, iqtidori va kuch-g‘ayratini safarbar qilsa, ko‘zlagan barcha ezgu maqsadlarimizga, albatta erishamiz.

Yusuf Xos Hojib bobomiz aytganlaridek:

“Zakovat bor joyda ulug‘lik bo‘ladi,

Bilim bor joyda buyuklik bo‘ladi”.

 

 

Hurmatli Prezident Janobi Oliylari!

 

Biz, 15 ming hoji duolar ijobat bo‘ladigan Arafotda turib, Alloh taolodan Sizga mustahkam sog‘lik, uzoq umr va ulkan muvaffaqiyatlar tilab, olib borayotgan barcha ishlaringizda madadkor bo‘lishini so‘rab iltijolar qilyapmiz.

Alloh taolo butun dunyo mo‘min-musulmonlariga Qurbon hayitini muborak aylasin, tinchlik-xotirjamlik ato etsin, ibodatlarimizni O‘z dargohida husni qabul aylasin, ona Vatanimizni obod, xalqimiz hayotini yanada farovon qilsin!

Qurbon hayiti muborak bo‘lsin!

 

Hurmat va kamoli ehtirom ila,

 

O‘zbekiston hojilari,

Makka shahri Arafot vodiysi,

2025 yil 5 iyun

Maqolalar