Nabiy sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: "Banda bir gunoh qilsa, uning qalbida bir qora nuqta paydo bo‘ladi. Gunohni tark qilib, istig‘for aytsa, tavba qilsa, qalbi tozalanadi. Lekin gunohni yana qilaversa, o‘sha nuqta ko‘payib, oxiri qalbini qoplab oladi. Mana shu – «Yo‘q! Qilgan qilmishlari qalbiga mog‘or bo‘lib o‘rnashib qolgan" degan oyatdagi «mog‘or»dir» (Mutoffifun surasi, 14-oyat).
Har bir gunoh tufayli insonning qalbida qora dog‘ qoladi. Bu dog‘ insonni mahzun qiladi, yuragini siqadi, dilini xira qiladi. Ana shu dog‘ ham, undan paydo bo‘lgan qayg‘u ham faqat gunohdan tiyilib, tavba qilganimizdagina yo‘qoladi. Aksincha, gunohlar ko‘payaversa, qalbdagi qora dog‘lar kattarib, tashvishlar kuchayib boraveradi. Oxiri borib, hayotning lazzatini unutib, boshi berk ko‘chaga kirib qolamiz. Qayg‘u esa to‘planib, kuchayib boraveradi. Oxir-oqibat hayotimiz rangsiz bo‘lib qoladi. Har bir ibodat o‘sha ibodatni qilgan odamni baxtli qilganidek, har bir gunoh uni qilgan kimsaning yuragini siqaveradi.
Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhu bu haqda bunday deganlar: «Yaxshilik qilgan odamning yuziga ziyo, qalbiga nur, rizqiga kenglik, jismiga quvvat ato etiladi, insonlar qalbida unga nisbatan muhabbat paydo bo‘ladi. Yomonlik qilgan kimsaning esa yuziga qarolik, qalbiga zulmat, jismiga horg‘inlik, rizqiga kemtiklik yetadi, insonlar qalbida unga nisbatan nafrat paydo bo‘ladi».
Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.
Muloqot davomida kengayib borayotgan hamkorlik holati yuzasidan atroflicha fikr almashilgan. ICESCO tomonidan amalga oshirilayotgan istiqbolli tashabbuslar, jumladan 2025 yil Samarqand shahri Islom dunyosining madaniyat poytaxti sifatida nishonlanishi ta’kidlandi.
“Islom olami madaniy merosi: xattotlik, musiqa, she’riyat va hamjihatlik” mavzusidagi anjumanda yuqori darajadagi rasmiylar, jumladan ICESCO tarkibidagi davlatlar madaniyat vazirlari, xalqaro tashkilot va muassasalar mas’ullari ishtirok etishiga urg‘u berildi.
Shu munosabat bilan ICESCO Bosh direktori doktor Salim bin Muhammad Al-Malik bir yil davomida ICESCO tomonidan respublikamizning tegishli vazirlik, idoralari bilan birgalikda tashkil etiladigan boy, rang-barang dasturlar, tadbirlar tashkil etilishi, tashabbuslar ilgari surilishiga e’tibor qaratdi. Bu sa’y-harakatlar shaharning betakror madaniy-tarixiy merosini ta’kidlash, islom olami sivilizatsiyasidagi yetakchilik rolini yana bir bor tasdiqlashdan iborat.
Muharrama Pirmatova, O‘zA