Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Asarlarda kelishicha, Muso alayhissalomning davrlarida Bani Isroilda qahatchilik va qurg‘oqchilik yuz bergan ekan. Shunda Muso alayhissalom kishilarni tavba va istig‘forga targ‘ib qildilar. So‘ng ular bilan istisqo namozi o‘qigani chiqdilar. Namozga faqat tavba qilganlar chiqsin deb talab qo‘ydilar.
Muso alayhissalom ular bilan namoz o‘qidilar. Ammo yomg‘ir yog‘madi. Bu haqda Allohdan so‘raganlarida U zot ichlarida gunohdan tavba qilmagan inson borligini aytdi. Muso alayhissalom yomg‘irdan mahrum bo‘lmaslik uchun Bani Isroildan yomg‘ir yog‘masligiga sabab bo‘lgan gunohkor kishining oralaridan chiqib ketishini so‘radilar. Hech kim chiqmadi. Ammo yomg‘ir yog‘a boshladi.
Muso alayhissalom Allohdan osiy kishi oralarida bo‘lsa ham, nega yomg‘ir yog‘dirgani sababini so‘radilar. Alloh taolo haligi gunohkor inson tavba qilganini aytdi. Muso alayhissalom uning ismini so‘radilar. Alloh taolo: «Gunoh qilganida uni yashirgan edim. Tavba qilganida oshkor qilamanmi?» dedi.
Sahobalardan Moiz roziyallohu anhu zino qilib qo‘ydi. U qilgan ishini do‘sti Huzol Aslamiyga aytdi. Huzol roziyallohu anhu nasihat qilmadi, tavbaga chaqirmadi, balki gunohini Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga aytishni maslahat berdi.
Moiz roziyallohu anhu Rasululloh sollalloxu alayhi vasallamning huzurlariga borib, voqeani aytib, gunohiga iqror bo‘ldi. Payg‘ambar alayhissalom uni toshbo‘ron qilishga amr etdilar. Chunki ish davlat rahbariga yetib borar ekan, avf soqit bo‘ladi. U shar’iy had-jazoni qoim qilishi lozim.
Ha, Islom ma’lum jazolarni belgilagan. Insoniyatga oid barcha qonunlarda ham jinoyatga oid kodekslar bor.
Ammo islom, modomiki, Alloh satr qilgan ekan, gunohni oshkor etmaslikka, undan tavba qilishga chaqiradi. Yaxshisi, gunoh va jinoyat qilgan kishi davlat rahbari oldiga bormasin, jazo berishini so‘ramasin. Aksincha, Alloh yashirganni oshkor etmasin, tavba qilsin, qaytib u gunohga qo‘l urmasin.
Satr shariatimiz asoslaridan biridir. Har bir musulmondan o‘zining ham, boshqalarning ham ayb-gunohlarini bekitish talab qilingan. Bashariyatning nafsi esa o‘zining ayblarini yashirib, boshqalarning aybini oshkor qilishga moyildir. Kim boshqalar aybining ortidan tushsa, Alloh uning aybi ortidan tushadi. Kim boshqalarni satr qilsa, Alloh ham uni satr qiladi. Zero, jazo amalning jinsidan bo‘ladi.
Hammamizning aybimiz bor. Agar Alloh bizning ustimizga Satrini tashlamaganda sharmanda bo‘lar edik. Kishilar bizni zarracha ehtirom qilmasdi.
Banda amal qiladigan eng go‘zal hulq kishilarga Alloh taolo singari muomalada bo‘lmoqdir. Ya’ni, Alloh ayblarni yashiruvchidir. Yashirishni yaxshi ko‘radi.
Insonlarning aybini eshitsak, uni ichimizda qoldiraylik. Bizning ham ayblarimiz bor. Insonlarning ustiga satr tashlaylik. Shunda o‘zimizning ayblarimizga satr tashlagan bo‘lamiz.
«Nabaviy tarbiya» kitobi asosida tayyorlandi
Hanafiy mazhabimiz fiqh kitoblarida namozdagi qiroatga doir masalalar, shuningdek, qiroat hamda alohida bob yoki fasllarda batafsil bayon qilingan. Chunki qiroat namoz ichidagi farzlardan biridir. Namozda qiroat mukammal bo‘lmog‘i zarur.
Fiqh kitoblarimizda, shuningdek, namozga tegishli ilmlarni o‘qib-o‘rganish tungi nafl (tahajjud)ning savobidan ortiqroq va afzal ekani ham ta’kidlangan.
Biz “Hidoya”, “Muxtasarul-viqoya”, “al-Ixtiyor”, “Maslakul-muttaqiyn” va boshqa o‘nlab hanafiy mazhabimiz fiqh kitoblarida bayon etilgan namozda Qur’on oyatlarini xato qilmaslikka doir masalalarni va fatvolarni jamlab, ikki qismli kitob qilinadi.
Kitobning 1-qismi besh vaqt namozda zam sura qilib o‘qiladigan oyatlar qiroatida yuz beradigan xatoliklarga doir muhim ma’lumotlar to‘plandi. Quyida shu kitobning 1-qismidan parcha havola etmoqdamiz:
Imom Saraxsiyning “Muhit” asari va boshqa manbalar asosida
O‘zRFASHI katta ilmiy xodimi, ToshDSHU dots.nti
Bahriddin UMURZOQOV tayyorladi.