Sayt test holatida ishlamoqda!
06 Yanvar, 2025   |   6 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:49
Peshin
12:34
Asr
15:28
Shom
17:12
Xufton
18:31
Bismillah
06 Yanvar, 2025, 6 Rajab, 1446
Maqolalar

Gunoh qilganida uni yashirgan edim

13.12.2024   1760   3 min.
Gunoh qilganida uni yashirgan edim

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Asarlarda kelishicha, Muso alayhissalomning davrlarida Bani Isroilda qahatchilik va qurg‘oqchilik yuz bergan ekan. Shunda Muso alayhissalom kishilarni tavba va istig‘forga targ‘ib qildilar. So‘ng ular bilan istisqo namozi o‘qigani chiqdilar. Namozga faqat tavba qilganlar chiqsin deb talab qo‘ydilar.

Muso alayhissalom ular bilan namoz o‘qidilar. Ammo yomg‘ir yog‘madi. Bu haqda Allohdan so‘raganlarida U zot ichlarida gunohdan tavba qilmagan inson borligini aytdi. Muso alayhissalom yomg‘irdan mahrum bo‘lmaslik uchun Bani Isroildan yomg‘ir yog‘masligiga sabab bo‘lgan gunohkor kishining oralaridan chiqib ketishini so‘radilar. Hech kim chiqmadi. Ammo yomg‘ir yog‘a boshladi.

Muso alayhissalom Allohdan osiy kishi oralarida bo‘lsa ham, nega yomg‘ir yog‘dirgani sababini so‘radilar. Alloh taolo haligi gunohkor inson tavba qilganini aytdi. Muso alayhissalom uning ismini so‘radilar. Alloh taolo: «Gunoh qilganida uni yashirgan edim. Tavba qilganida oshkor qilamanmi?» dedi.

Sahobalardan Moiz roziyallohu anhu zino qilib qo‘ydi. U qilgan ishini do‘sti Huzol Aslamiyga aytdi. Huzol roziyallohu anhu nasihat qilmadi, tavbaga chaqirmadi, balki gunohini Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga aytishni maslahat berdi.

Moiz roziyallohu anhu Rasululloh sollalloxu alayhi vasallamning huzurlariga borib, voqeani aytib, gunohiga iqror bo‘ldi. Payg‘ambar alayhissalom uni toshbo‘ron qilishga amr etdilar. Chunki ish davlat rahbariga yetib borar ekan, avf soqit bo‘ladi. U shar’iy had-jazoni qoim qilishi lozim.

Keyinchalik Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Huzolga yo‘liqqanlarida unga: «Uni kiyiming bilan yashirganingda sen uchun yaxshiroq bo‘lardi», degan edilar.

Ha, Islom ma’lum jazolarni belgilagan. Insoniyatga oid barcha qonunlarda ham jinoyatga oid kodekslar bor.

Ammo islom, modomiki, Alloh satr qilgan ekan, gunohni oshkor etmaslikka, undan tavba qilishga chaqiradi. Yaxshisi, gunoh va jinoyat qilgan kishi davlat rahbari oldiga bormasin, jazo berishini so‘ramasin. Aksincha, Alloh yashirganni oshkor etmasin, tavba qilsin, qaytib u gunohga qo‘l urmasin.

Ba’zi ulamolar bularning barini ikki og‘iz so‘z bilan ifodalashgan: «Gunohdagi asl narsa tavba va istig‘fordir, hadlarni qoim qilish emas».

Satr shariatimiz asoslaridan biridir. Har bir musulmondan o‘zining ham, boshqalarning ham ayb-gunohlarini bekitish talab qilingan. Bashariyatning nafsi esa o‘zining ayblarini yashirib, boshqalarning aybini oshkor qilishga moyildir. Kim boshqalar aybining ortidan tushsa, Alloh uning aybi ortidan tushadi. Kim boshqalarni satr qilsa, Alloh ham uni satr qiladi. Zero, jazo amalning jinsidan bo‘ladi.

Hammamizning aybimiz bor. Agar Alloh bizning ustimizga Satrini tashlamaganda sharmanda bo‘lar edik. Kishilar bizni zarracha ehtirom qilmasdi.

Banda amal qiladigan eng go‘zal hulq kishilarga Alloh taolo singari muomalada bo‘lmoqdir. Ya’ni, Alloh ayblarni yashiruvchidir. Yashirishni yaxshi ko‘radi.

Insonlarning aybini eshitsak, uni ichimizda qoldiraylik. Bizning ham ayblarimiz bor. Insonlarning ustiga satr tashlaylik. Shunda o‘zimizning ayblarimizga satr tashlagan bo‘lamiz.

«Nabaviy tarbiya» kitobi asosida tayyorlandi

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Namozda qiroat masalasi

4.01.2025   5176   2 min.
Namozda qiroat masalasi

Hanafiy mazhabimiz fiqh kitoblarida namozdagi qiroatga doir masalalar, shu­ningdek, qiroat hamda alohida bob yoki fasllarda batafsil bayon qilingan. Chunki qiroat namoz ichidagi farzlardan biridir. Namozda qiroat mukammal bo‘lmog‘i zarur.
Fiqh kitoblarimizda, shuningdek, na­mozga tegishli ilmlarni o‘qib-o‘rganish tungi nafl (tahajjud)ning savobidan or­tiqroq va afzal ekani ham ta’kidlangan.

Biz “Hidoya”, “Muxtasarul-viqoya”, “al-Ix­tiyor”, “Maslakul-muttaqiyn” va bosh­qa o‘n­lab hanafiy mazhabimiz fiqh kitobla­rida bayon etilgan namozda Qur’on oyatla­rini xato qilmaslikka doir masalalarni va fatvolarni jamlab, ikki qismli kitob qilinadi.
Kitobning 1-qismi besh vaqt namozda zam sura qilib o‘qiladigan oyatlar qiroatida yuz beradigan xatoliklarga doir muhim ma’lumotlar to‘plandi. Quyida shu kitobning 1-qismidan parcha havola etmoqdamiz:

  1. Namozxon Masad surasining “Tabbat yadaa abii Lahab” (تبت يدا أبي لهب ) jumlasini “Tabbat adaa abi Lahab” (تبت أدا أبي لهب ) deb o‘qisa, namozi buziladi.
  2. Quraysh surasi qiroatida “Rihlata-sh-shitai va-s-soyf” (رحلة الشتاء والصيف) jumlasidagi “soyf” (صيف) ni “siyn” (س) bilan “sayf” (سيف) deb o‘qisa, namozi buziladi.
  3. Shuningdek, mazkur jumladagi “shitaaun” (شتاء) so‘zini “to” (ط) harfi bilan “shitoun” (شطاء) deb o‘qisa, namozi buziladi.
  4. Mazkur sura oxiridagi “…ka’asfin…” (كعصف) so‘zining (harflari o‘rnini almashtirib) “ka’afsin” (كعفص) deb o‘qisa, namozi buziladi.
  5. Ma’un surasi qiroatida “…yadu’’u-l-yatiym” (يدع اليتيم) jumlasini “…yaduu-l-yatiym” (يدع اليتيم) deb “ayn”ni tashdidsiz (ya’ni, bitta qilib) o‘qisa, namozi buzilmaydi. Lekin “dol”ni sukunli qilib “yad’u-l-yatiym” (يدع اليتيم) deb o‘qisa, namozi buziladi.
  6. Falaq surasi qiroatida “va min sharri g‘osiqin izaa vaqab” (ومن شر غاسق إذا وقب) jumlasidagi “g‘osiqin” so‘zini “fosiqin” deb o‘qisa, namozi buziladi.
  7. Naas surasi qiroatida “…Mina-l-jinna­ti va-n-naas” jumlasini “mina-l-jinnata” deb nasb qilib o‘qisa, namozi buziladi.
  8. Fiyl surasidagi “…kaydahum fiy tazliyl” (كيدهم في تضليل) jumlasini “Zo-izg‘i” (ظ) harfi bilan o‘qisa, ba’zi ulamolar “namoz durust bo‘lmaydi”, deyishgan.
  9. Tiyn surasi boshlanishida “Va-t-tiyn” so‘zini “to-itqi” (ط) harfi bilan o‘qisa, namozi buziladi.
  10. Ixlos surasining “Qul huvallohu ahad” (قل هو الله احد) jumlasidagi “ahad” (احد) so‘zini “te” (ت) harfi bilan “ahat” (احت) deb o‘qisa, namozi buziladi.

    Davomi bor...

Imom Saraxsiyning “Muhit” asari va boshqa manbalar asosida
O‘zRFASHI katta ilmiy xodimi, ToshDSHU dots.nti
Bahriddin UMURZOQOV tayyorladi.