Olamlar Robbi Allohga hamd bo‘lsin! Sayyidimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamga, ahllariga, sahobalariga va qiyomatgacha u zotga ergashuvchilarga salavotu salomlar bo‘lsin!

Ushbu muborak uchrashuvda bizni Islomga, Islom da’vatiga, Islomni yoyishga, Islom ummatiga ta’lim berishga jamlagan Alloh azza va jallaga shukrlar bo‘lsin! Bu buyuk Allohning fazlidir.

Allohning fazli va karami bilan ulkan yaxshiliklarni umid qilayotganim ushbu tadbir tashkilotchilari Prezident janobi oliylariga va muhtaram rahbarlarga tashakkur aytaman.

........men aytmoqchi bo‘lgan va tayyorlab kelgan narsa birinchi galdagi narsa bu – “Islom – tinchlik va ezgulik dini” nomli ushbu konferensiya mavzusiga qisqa va lo‘nda izoh berish edi. Ha, albatta bu ikki so‘zning izohi butunlay Islom sharhiga muhtojdir. Tinchlik va uning sabablari, yaxshilik va uning tur va sabablari bular barchasi Islom ostiga kiradi. Lekin bu ulug‘, qadimiy, musulmon yurt haqida oldin aytgan va hozir aytmoqchi bo‘lgan fikr va mulohazalarim shuki: “Ey bu yurtning ahli, aziz birodarlar, rahbarlaru ulamolar! Ey bu yurtning ustunlari! Allohni guvoh qilib aytamanki bu yurtda biror qarich yer yo‘qki, u yerni biror alloma yoki hujjatulislomlar bosmagan bo‘lsa! Bu yurtdan yetishib chiqqan yoki bu yurtga kelib yashagan olimu ulamolar, fozilu fuzalolar shu qadar ko‘pki, sizlardan oldin bu tabarruk zaminda imomlar, ulamolar, hujjatulislomlar yurmagan bo‘lsa! Shunday ekan, bu aziz yurtni e’zozlang! Uning muqaddasotlarini, sha’nini, ilm-ma’rifatdagi yutuqlarini muhofaza qiling, qadriga yeting!”.

Islom tinchlik dinidir. Dastlabki vaqtidagi islom fathlariga nazar soling, unda Qusam ibn Abbos roziyallohu anhu fathlarga kirishgan va shahid bo‘lgan edi. Va yana o‘sha fathlardan to hozirgi kundan 100 yil oldingi davrgacha bo‘lgan tarixga nazar soling. Shu vaqtda ilm va ulamolar qanday bo‘lgan?! Ilm qay darajada taraqqiy topgan?! Yuqorida aytganimdek, ulamolar shu darajada ko‘p ediki har bir qarich joyda albatta bir olim yoki imomning izi bor. Barchamiz Imom Buxoriyni madh etamiz, sizlar ham u zotni madh etasizlar va yurtdosh ekanligingiz bilan faxrlanasizlar.

Olimlarning hayotlariga oid tarjimayi hollarini o‘qinglar. Falonchining qabri “Chokardiza”da, falonchining qabri “Chokardiza”da, falonchining qabri “Chokardiza”da. “Chokardiza” qabristoni qayerda? Qayerda u? U Imom Moturidiy rahimahullohning maqbarasi yonidagi yerdir. O‘sha qabristonga qarasangiz, barchasi olimlar va ulamolarning qabrlaridir, ular mana shu yerni hayotlik davrlarida, vafotlaridan so‘ng esa qabrlari bilan sharaflantirdilar (Alloh ulardan rozi bo‘lsin!). O‘sha yerda “Muhammadiylar qabristoni” deb nomlanadigan Chokardiza qabristonining bir qismi joylashgan. Negaki bu yerga faqat ismi Muhammad ibn Muhammad bo‘lgan olimlar dafn qilingan. Shu ismga ega 400 dan ortiq olim dafn qilingan. “Hidoya” kitobining muallifi, ulamolarning eng mashhurlaridan bo‘lgan Imom Marg‘inoniy vafot etganlarida, mana shu qabristonga qo‘yishga izn so‘ralgan. Biroq, “Yo‘q, uning ismi Muhammad emas” deb rad qilingan. Mana shunday! Ularning qabrlarining tuproqlariyu toshlari ilmdan so‘zlaydi. Qadrdonlarim, ushbu yurtning toshlari ham ilmdan so‘zlaydi.

Alloh azza va jalladan o‘z fazli-karami bilan Islom ummatining barchasiga va ushbu diyorga shuhratini, azizligini, mukarramligini, omonligini, tinchligini va osoyishtaligini bugungi kun zamonaviy tushunchalariga va turli-tuman qarashlarga og‘ishmaydigan haq Islom soyasida qaytarishini so‘raymiz.

Sayyidimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamga, ahllariga, sahobalariga va qiyomatgacha u zotga ergashuvchilarga salavotu salomlar bo‘lsin!

Olamlar Robbi Allohga hamd bo‘lsin!

Muhaddis alloma Muhammad Avvomaning
“Islom – tinchlik va ezgulik dini” mavzusida o‘tkazilgan xalqaro anjumanda so‘zlagan nutqidan.
Toshkent. 2024 yil 15-oktyabr.