Bismillahir Rohmanir Rohiym
Har birimiz hayotimiz davomida kasal bo‘lamiz. Bilsak kasallik ham gunohlarimizga kafforot ham sinovdir. Bemor dori-darmonlarni iste’mol qilish bilan birga Qur’oni karim va hadislarda vorid bo‘lgan duolarni o‘qishi ham lozim. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bemor inson salomatligini asrashi uchun qilgan ba’zi tavsiyalarini keltirib o‘tamiz.
Avvalo inson salomatligi uchun me’yorida ovqatlanishi lozim. Chunki ortiqcha ovqatlanish insonning ham jismonan, ham ruhan zaiflashiga sabab bo‘ladi. To‘g‘ri ovqatlanish inson salomatligining asosiy omillaridandir. Shu sababli, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam biz ummatlariga ovqatlanish odobini o‘rgatib bunday deganlar: “Odam bolasi to‘ldiradigan idishlarning eng yomoni qorindir. Odam bolasiga qaddini tutadigan yemak kifoyadir. Agar juda lozim bo‘lsa, taomi uchun uchdan bir, ichimligi uchun uchdan bir va nafasi uchun uchdir bir” (Imom Ahmad, Termiziy rivoyati).
Bir qator mutaxassislar olib borgan tadqiqotlarga ko‘ra, qora sedana inson quvvatini oshirishda, ko‘plab kasalliklarga qarshi kurashda samarali hisoblanadi.
Uchinchidan, Yaratgandan sihat-salomatlik so‘rab duo qiling. Barcha dard ham, shifo ham Allohning irodasi bilan bo‘ladi. Alloh ist’emol qiladigan dori-darmonimizni sabab qilib O‘zi shifo beradi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam qachonki biror yerlari og‘risa muborak qo‘llarini og‘riyotgan joyga qo‘yib uch marotaba “Bismillah” deb, yetti marotaba bunday der edilar: “A’uzu billahi va qudratihi min sharri ma ajidu va uhoziru” (Imom Ahmad, Imom Muslim rivoyati).
Shuni alohida ta’kidlash lozimki, kimki kasal bo‘ladimi, yo sog‘ bo‘ladimi hamisha Allohning roziligiga intilish lozim. Albatta, Alloh har narsaga Qodir, ne’matlarini beminnat beruvchi va har narsadan xabardor Zotdir.
Davron NURMUHAMMAD
G‘am-qayg‘usiz hayotni kutib yashayotgan qizga «Siz kutayotgan kun bu dunyoda hech qachon kelmaydi», deb aytish kerak.
Alloh taolo «Biz insonni mashaqqatda yaratdik», degan (Balad surasi, 4-oyat).
Bu hayot – g‘am-tashvishli, azob-uqubatli, mashaqqatli hayotdir. Mo‘min odam buni juda yaxshi tushunadi. Bu dunyoda qiynalsa, azob cheksa, oxiratda albatta xursand bo‘lishini biladi. Inson mukammal baxtni faqatgina oxiratda topadi. Shuning uchun ulug‘lardan biriga «Mo‘min qachon rohat topadi?» deb savol berishganda, «Ikkala oyog‘ini ham jannatga qo‘yganida», deb javob bergan ekan.
Allohning mehribonligini qarangki, oxirat haqida o‘ylab, unga tayyorgarlik ko‘rish hayotni go‘zal qiladi, qayg‘ularni kamaytirib, uning salbiy ta’sirini yengillatadi, qalbda rozilik va qanoatni ziyoda qiladi, dunyoda solih amallarni qilishga qo‘shimcha shijoat beradi, musibatga uchraganlarni bu g‘am-tashvishlar, azob-uqubatlar bir kun kelib, bu dunyoda bo‘lsin yoki oxiratda bo‘lsin, baribir yakun topishiga ishontiradi. Oxirat haqida o‘ylab, faqat solih amallar qilishga intilish insonni baxtli qiladi.
Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: «Kimning g‘ami oxirat bo‘lsa, Alloh uning qalbiga qanoat solib qo‘yadi, uni xotirjam qilib qo‘yadi, dunyoning o‘zi unga xor bo‘lib kelaveradi. Kimning g‘ami dunyo bo‘lsa, Alloh uning dardini faqirlik qilib qo‘yadi, parishon qilib qo‘yadi, vaholanki dunyodan unga faqat taqdir qilingan narsagina keladi».
Alloh taolo faqat oxirat g‘ami bilan yashaydigan (oxirat haqida ko‘p qayg‘uradigan, har bir amalini oxirati uchun qiladigan) qizning qalbini dunyoning matohlaridan behojat qilib qo‘yadi. Qarabsizki, bu qiz har qanday holatda ham o‘zini baxtli his qiladi, hayotidan rozi bo‘lib yashaydi. Xotirjamlikda, osoyishtalikda, qanoatda yashagani uchun istamasa ham qo‘liga mol-dunyo kirib kelaveradi. Zero, Alloh taolo oxirat g‘amida yashaydigan, shu bilan birga, hayotiy sabablarni ham qilish uchun harakatdan to‘xtamagan kishining rizqini kesmaydi, uni ne’matlariga ko‘mib tashlaydi.
Ammo Alloh taolo bor g‘am-tashvishi dunyo bo‘lgan qizni faqirlar qatorida qilib qo‘yadi. Bunday qiz mol-dunyoga ko‘milib yashasa ham, o‘zini faqir, bechora his qilaveradi. Natijada dardi yangilanaveradi, dardiga dard qo‘shilaveradi, fikrlari tarqoq bo‘lib, iztirobga tushadi. Afsuski, shuncha yelib-yugurgani bilan faqat dunyoning ne’matlariga erisha oladi, oxiratda nasibasi bo‘lmaydi.
Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.