Sayt test holatida ishlamoqda!
04 Yanvar, 2025   |   5 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:49
Peshin
12:33
Asr
15:26
Shom
17:10
Xufton
18:30
Bismillah
04 Yanvar, 2025, 5 Rajab, 1446
Maqolalar

Masiyh Dajjolning sifatlari (ikkinchi maqola)

24.12.2024   1787   6 min.
Masiyh Dajjolning sifatlari (ikkinchi maqola)

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

عَنْ أَبِي عُبَيْدَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالَ: وَصَفَ لَنَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الدَّجَّالَ ثُمَّ قَالَ: «لَعَلَّهُ سَيُدْرِكُهُ مَنْ قَدْ رَآنِي أَوْ سَمِعَ كَلَامِي»، قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ، كَيْفَ قُلُوبُنَا يَوْمَئِذٍ أَمِثْلَهَا الْيَوْمَ؟ قَالَ: «أَوْ خَيْرٌ». رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ وَالتِّرْمِذِيُّ.

Abu Ubayda roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh alayhissalom bizga Dajjolni sifatlab berdilar. So‘ngra: «Ehtimol, kelajakda meni ko‘rgan yoki gapimni eshitgan kishi ham unga yetishar», dedilar. «Ey Allohning Rasuli, o‘sha kunda qalblarimiz qay holda bo‘ladi, bugungiga o‘xshashmi?» deyishdi. U zot: «Yo‘q, bundan yaxshiroq bo‘ladi», dedilar».

Abu Dovud va Termiziy rivoyat qilganlar.

Sharh: Chunki ular iymoni komil zotlardir.

وَلِلتِّرْمِذِيِّ وَمُسْلِمٍ: «تَعْلَمُونَ أَنَّهُ لَنْ يَرَى أَحَدٌ مِنْكُمْ رَبَّهُ حَتَّى يَمُوتَ وَإِنَّ الدَّجَّالَ مَكْتُوبٌ بَيْنَ عَيْنَيْهِ كَافِرٌ يَقْرَؤُهُ مَنْ كَرِهَ عَمَلَهُ».

Termiziy va Muslimning rivoyatida:

«…Bilasizlarki, birortangiz o‘lmagunicha Robbini ko‘rmaydi. Dajjolning ikki ko‘zi orasiga «kofir» deb yozilgan bo‘ladi. Uning amalini yoqtirmagan har bir inson uni o‘qiydi», deyilgan.

وَلِأَبِي دَاوُدَ: «مَنْ سَمِعَ بِالدَّجَّالِ فَلْيَنْأَ عَنْهُ فَوَاللهِ إِنَّ الرَّجُلَ لَيَأْتِيهِ وَهُوَ يَحْسِبُ أَنَّهُ مُؤْمِنٌ فَيَتَّبِعُهُ مِمَّا يُبْعَثُ بِهِ مِنَ الشُّبُهَاتِ أَوْ لِمَا يَبْعَثُ بِهِ مِنَ الشُّبُهَاتِ».

Abu Dovudning rivoyatida:

«Kim Dajjol haqida eshitsa, undan uzoqlashsin. Allohga qasamki, uning oldiga borgan odam uni mo‘min deb o‘ylab qoladi va undagi shubhalarga qaramay, unga ergashadi. Yoki unga berilgan shubhalar sababidan unga ergashadi», deyilgan.

Sharh: Dajjolga berilgan sehr mo‘jizasi, ba’zi odamlarni o‘ldirib, boshqalarini tiriltirish kabi mo‘jizalar odamlarni aldab qo‘yishi mumkin. Shuning uchun uning chiqqanini eshitgan har bir mo‘min unga yo‘liqmaslikka harakat qilmog‘i kerak.

عَنْ أَبِي الدَّهْمَاءِ وَأَبِي قَتَادَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالُوا: كُنَّا نَمُرُّ عَلَى هِشَامِ بْنِ عَامِرٍ فَنَأْتِي عِمْرَانَ بْنَ حُصَيْنٍ فَقَالَ ذَاتَ يَوْمٍ: إِنَّكُمْ لَتُجَاوِزُونِي إِلَى رِجَالٍ مَا كَانُوا بِأَحْضَرَ لِرَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنِّي وَلَا أَعْلَمَ بِحَدِيثِهِ مِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: «مَا بَيْنَ خَلْقِ آدَمَ إِلَى قِيَامِ السَّاعَةِ أَمْرٌ أَكْبَرُ مِنَ الدَّجَّالِ». رَوَاهُ مُسْلِمٌ.

Abu Dahmo va Qatoda roziyallohu anhumolardan rivoyat qilinadi:

«Hishom ibn Omirning oldidan o‘tib, so‘ng Imron ibn Husoynning oldiga borardik. Bir kuni u shunday dedi: «Sizlar mening oldimdan o‘tib, shunday kishilar oldiga borasizlarki, ular Rasululloh alayhissalomning huzurlarida mendan ko‘p bo‘lishmagan, u zotning hadislarini mendan yaxshi bilishmaydi. Men Rasululloh alayhissalomning «Odamning yaratilishidan tortib to Qiyomat qoyim bo‘lguncha Dajjoldan kattaroq fitna yo‘q» deganlarini eshitganman».

Muslim rivoyat qilgan.

عَنْ أَبِي بَكْرَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «يَمْكُثُ أَبُو الدَّجَّالِ وَأُمُّهُ ثَلَاثِينَ عَامًا لَا يُولَدُ لَهُمَا وَلَدٌ، ثُمَّ يُولَدُ لَهُمَا غُلَامٌ أَعْوَرُ، أَضَرُّ شَيْءٍ، وَأَقَلُّهُ مَنْفَعَةً، تَنَامُ عَيْنَاهُ، وَلَا يَنَامُ قَلْبُهُ»، ثُمَّ نَعَتَ لَنَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَبَوَيْهِ، فَقَالَ: «أَبُوهُ طِوَالٌ ضَرْبُ اللَّحْمِ كَأَنَّ أَنْفَهُ مِنْقَارٌ، وَأُمُّهُ فِرْضَاحِيَّةٌ طَوِيلَةُ الْيَدَيْنِ»، فَقَالَ أَبُو بَكْرَةَ: فَسَمِعْنَا بِمَوْلُودٍ فِي الْيَهُودِ بِالْمَدِينَةِ، فَذَهَبْتُ أَنَا وَالزُّبَيْرُ بْنُ الْعَوَّامِ حَتَّى دَخَلْنَا عَلَى أَبَوَيْهِ، فَإِذَا نَعْتُ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِيهِمَا فَقُلْنَا: هَلْ لَكُمَا وَلَدٌ فَقَالَا: مَكَثْنَا ثَلَاثِينَ عَامًا لَا يُولَدُ لَنَا وَلَدٌ، ثُمَّ وُلِدَ لَنَا غُلَامٌ، أَضَرُّ شَيْءٍ، وَأَقَلُّهُ مَنْفَعَةً، تَنَامُ عَيْنَاهُ، وَلَا يَنَامُ قَلْبُهُ، قَالَ: فَخَرَجْنَا مِنْ عِنْدِهِمَا، فَإِذَا هُوَ مُنْجَدِلٌ فِي الشَّمْسِ فِي قَطِيفَةٍ لَهُ وَلَهُ هَمْهَمَةٌ، فَكَشَفَ عَنْ رَأْسِهِ، فَقَالَ: مَا قُلْتُمَا؟ قُلْنَا: وَهَلْ سَمِعْتَ مَا قُلْنَا؟ قَالَ: نَعَمْ، تَنَامُ عَيْنَايَ، وَلَا يَنَامُ قَلْبِي. رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ.

Abu Bakra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh alayhissalom: «Dajjolning ota-onasi o‘ttiz yil farzandsiz yashaydi. So‘ng ulardan bir o‘g‘il tug‘iladi. Uning bir ko‘zi yo‘q, zarari ko‘p, manfaati yo‘q bo‘ladi. Uning ko‘zi uxlaydi, lekin qalbi uxlamaydi», dedilar. Keyin Rasululloh alayhissalom bizga uning ota-onasini sifatlab, «Uning otasi novcha, sergo‘sht, burni qushning tumshug‘iga o‘xshashdir. Onasi bo‘lsa beso‘naqay, qo‘llari uzun», dedilar.

Keyin Madinada yahudiylardan bir bola tug‘ilganini eshitdik. Zubayr ibn Avvom bilan u yerga borib, ota-onasining oldiga kirdik. Qarasak, ikkovida ham Rasululloh alayhissalom aytgan sifatlar bor. «Bolangiz bormi?» dedik. «O‘ttiz yil farzand ko‘rmay o‘tdik, nihoyat, bir o‘g‘il tug‘ildi. Uning zarari ko‘p, manfaati yo‘q. Ko‘zi uxlaydiyu, qalbi uxlamaydi», deyishdi. Ularning oldidan chiqsak, uni bir qatiyfaga o‘rab, oftobga tashlab qo‘yishgan ekan. Undan tushunib bo‘lmaydigan ovoz chiqmoqda edi. U boshini ochdi-da, «Nima dedilaring?» dedi. «Biz aytgan gapni eshitdingmi?» dedik. «Ha. Mening ko‘zim uxlaydi, qalbim uxlamaydi», dedi».

Termiziy rivoyat qilgan.

 

«Fitnalar va Qiyomat alomatlari» kitobidan

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Faqihlar tabib, muhaddislar dorishunos

3.01.2025   892   3 min.
Faqihlar tabib, muhaddislar dorishunos

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Tashaddud yo‘nalishi tarafdorlari dinni faqatgina Qur’on va Sunnat deb talqin qilib, har bir masalaga dalil so‘rayverishadi, chunki ular ikkinchi ta’rifdan, ya’ni «Fiqh ilmi – mukallaflar qiladigan amallarning holatini halol yoki haromlik, fasod yoki sahihlik jihatidan o‘rganadigan ilmdir», degan ta’rifdan g‘ofil qolishgan.

Demak, faqihning ishi shifokorning ishidek ekan. Hozir shifokorning huzuriga borib, «Qornim og‘riyapti», deysiz. U sizga: «Nima yeding? Nima ichding? Qon bosiming bormi? Qandli diabet bilan og‘rimaganmisan?» degan savollarni beradi. Keyin dori yozib beradi. Shifokorning ishi shunaqa. O‘sha shifokordan: «Siz aytgan falon dori qanday tayyorlangan?» deb so‘raysizmi? Yo‘q. Bu sohaning o‘z mutaxassislari bo‘ladi – dorishunoslar.

Xuddi shunga o‘xshab, muhaddislar ham faqihlarga: «Sizlar tabibsizlar, bizlar esa dorishunos», deyishadi. Ha, faqihlar shifokorga o‘xshaydi, ularning amali hukm chiqarish bo‘ladi. Ularni biror tashkilot deb olsak, odamlar ularga nikoh va taloq, savdo-sotiq masalalari bo‘yicha murojaat qilishsa, holatga qarab, hukm chiqarib berishadi. Demak, faqihlar mukallaflar qilayotgan amallarning holati haqida bahs qilishadi, ularning dalili haqida emas. Dalilning bahsini qila oladigan zotlar esa mutlaq mujtahidlardir.

Bir masalaning dalili mujtahid tomonidan Qur’on va sahih Sunnatdan olinganiga ishonch hosil qilmasak, uni qabul qilmaymiz.

Mujtahidlar kimlar? Ular sahoba, tobe’in va mazhab imomlaridir. Hukm faqat hanafiy, molikiy, shofe’iy yoki hanbaliy mazhabi ulamolari tomonidan chiqarilgan bo‘lsagina qabul qilamiz. Masalan, bir hukmning Abu Hanifaga nisbat berilganini ko‘rsak, aniq bilamizki, u zot hech qachon dalilsiz gap aytmaganlar. Oddiy muftiy esa mazhabni puxta o‘rgangach, mana shu mazhab asosida fatvo beradi, chunki uning oldida mutlaq mujtahidlardan yetib kelgan, ishonchli, mazhabda qaror topgan hukmlar bo‘ladi. Biz hukmni mana shunday mazhabdan sodir bo‘lsagina qabul qilamiz. Farmatsevt odam dorini faqat ishonchli korxonadan olib, Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan muhrlangan holatda berishi kerak bo‘lganidek, biz ham hukmni faqatgina ishonchli, muhr bosilgan mazhab tomonidan berilgandagina qabul qilamiz. Shundagina ko‘nglimiz xotirjam bo‘ladi.

Masalan, kamina xodimingizning ishi ham shaxsning holatlarini o‘rganishdir. Falonchida nima sodir bo‘ldi, nega xotinini taloq qildi, uning holati qanday? Shularni bilib, so‘ng unga mazhabdan hukm aytaman. Men shifokor bo‘lsam-u, dorishunos bo‘lmasam, lekin o‘zimcha borib, dori tayyorlasam, bemorni o‘ldirib qo‘yishi mumkin, chunki mening ishim uni davolashdir, unga dori tayyorlash emas. Dorini shu sohaning mutaxassislari tayyorlaydi. Buning uchun juda katta ilm, tajriba kerak. Endi men faqih bo‘la turib, yangitdan hukm chiqarish bilan shug‘ullansam, «Falonchining xotiniga taloq tushibdi», deb fatvo berib yuboraman, Falonchining qo‘lini kesishga hukm qilaman, yana kimningdir hayotini barbod qilaman, natijada butun jamiyatni buzib yuboraman. E’tibor beryapsizlarmi?! Shunday holat yuzaga keladi!

«Hanafiy mazhabiga teran nigoh» kitobidan

Maqolalar