Bismillahir Rohmanir Rohiym
Muallo ibn Fazl aytadilar: “Solih zotlar Ramazon oyi kirishidan olti oy oldin Alloh taolodan Ramazon oyiga etkazishini so'rab duo qilar edilar. Ramazondan keyingi besh oy mobaynida Ramazon oyida qilgan ibodatlari va solih amallarini qabul qilishini iltijo qilib so'rardilar”.
Sahobai kiromlar Ramazon oyi kirib kelishi bilan juda ham xursand bo'lar va o'zlaridagi shodu xurramlikni zohir qilishar edi.
Zubayd Yomiy roziyallohu anhu sahobai kiromlarni jamlab, Qur'on tilovat qilish va uni bir martabadan ko'p xatm qilish borasida musobaqalashar edilar.
Sufyoni Savriy rahmatullohi alayh Ramazon oyi kirishi bilan boshqa ishlarni quyib, Qur'on tilovati bilan mashg'ul bo'lar edilar.
Imom Molik rahimahulloh Ramazon oyi kirishi bilan hadis aytish va ilm majlisidan uzulib, mushafdan Qur'on tilovatiga kirishardilar.
Alloma Ibn Hajar Haytamiy rahmatullohi alayh aytadilar: “Imom Shofe'iy rahimahulloh Ramazon oyida namozdan tashqari oltmishta xatm qilardilar”.
Imom Zuhriy rahmatullohi alayh Ramazon oyi kirsa: “Albatta bu oy Qur'on tilovat qilish va miskinlarga taom ulashish oyidir”, deb aytardilar.
Muhammad ibn Ismoil Buxoriy rahmatullohi alayh Ramazon oyida har kuni kunduzi bitta xatm, Ramazondan so'ng esa har uch kunda xatm qilar edilar.
Imom Navaviy rahmatullohi alayh Ramazon oyi kelishi bilan o'zlariga vazifa qilib olgan virdlarini to'xtatib, Qur'on tilovat qilish bilan mashg'ul bo'lardilar.
Imom Zahabiy rahmatullohi alayh aytadi: “Hammod ibn Abu Sulaymon saxiy boy kishi edi. Ramazon oyida har kuni yuz kishiga iftorlik qilib berardi. Iyd namozi o'qib bo'lingandan so'ng ularning har biriga yuz dirhamdan ehson berardi”.
Alloh taolo bu muborak oyni barcha musulmonlar uchun manfaatli qilib, bu oydan ulkan ajr-savoblar bilan chiqishimizni muyassar aylasin.
Qay birimiz bu hayotda bir marotaba bo‘lsa ham sinov, imtihonga duch kelmaymiz?!
Qay birimiz kasallik, qiyinchilik kabi holatlarni boshimizdan o‘tkazmaymiz?!
Endi ayting-chi, qattiq betob bo‘lib qolsangiz nima qilasiz?!
“Robbim nima uchun meni bu kasalga yo‘liqtirdi? Qaysi gunohim uchun bu kunlar boshimga keldi?” – deya noliysizmi?!
Yo‘q! Alloh taolo aytadi: «Sizlarni biroz xavf-xatar, ochlik (azobi) bilan, molu jon va mevalar (hosili)ni kamaytirish yo‘li bilan sinagaymiz. (Shunday holatlarda) sabr qiluvchilarga xushxabar bering!..»[1].
Hayot – imtihonlar, sinov va mashaqqatlar diyoridir!
Salafi solihlardan biri kasalligi va kambag‘al ekanidan shikoyat qilib o‘tirgan bir kishiga qarata: “Hoy, senga rahm qiladigan Zotning ustidan senga rahmi kelmaydiganlarga shikoyat qilish orqali bir narsaga erishmaysan!” degan ekan.
Rivoyat qilinishicha, bir odam ko‘zi ojiz, qo‘l-oyog‘i ishlamaydigan yoshi katta keksa odamning oldidan o‘ta turib, uning: “Kasalliklardan meni omonda saqlagan va bandalari orasida meni fazilatli qilgan Alloh taologa hamdlar bo‘lsin!” deyayotganini eshitib: “Alloh sizni nimalardan omondan saqlaganini bilsam bo‘ladimi? Axir qo‘l-oyog‘ingiz ishlamaydigan shol ekansiz, sizga tegmagan kasallik qolmabdi”, debdi. Bu gaplarni eshitgan shol, ko‘zlari ojiz qariya: “Seni ham Alloh taolo solihlar safiga qo‘shsin! Ko‘rmayapsanmi? Axir Alloh taolo mening tilimni omonda qilib qo‘yibdi, mana shu tilim orqali men har onimda Alloh taologa shukr qilaman va yana qalbimni omonda saqlab qo‘yibdi, u orqali Alloh taoloni doimo zikr qilaman”, degan ekan.
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam betob yotgan sahroyi arabning holidan xabar olgani kelib: “Hechqisi yo‘q! Yaxshisiz, inshoalloh tuzalib ketasiz”, dedilar. A’robiy esa: “Yaxshi deysizmi? Bezgak qiynab yubordi. Bu kasal meni xarob qildi, endi shu bilan qabrga ketsam kerak”, dedi. Nabiy alayhissalom: “Mayli, unday bo‘lsa, shunday bo‘lgani ma’qul” [2], dedilar.
Solihlardan biri betob bo‘lib, ko‘zdan qolibdi. U og‘riqning zo‘ridan kechalari uxlamay juda qiynalib chiqar ekan. Shogirdlaridan biri hol so‘rab uning oldiga kirsa, ustozi yig‘lab o‘tirgan ekan. Shogird ustoziga tasalli berib: “Ozor chekmang, ozgina sabr qilsangiz, hammasi o‘tib ketadi”, debdi. Ustozi esa: “Yo‘q, men betobligim sabab yig‘lamayapman. Uning boisi, Alloh taolo meni imtihon qilishga loyiq bandalardan qilib, dard berganiga xursandligimdan yig‘layapman”, debdi.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Baqara surasi, 155-oyat.
[2] Imom Buxoriy rivoyati.