Sayt test holatida ishlamoqda!
09 Yanvar, 2025   |   9 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:49
Peshin
12:35
Asr
15:31
Shom
17:15
Xufton
18:34
Bismillah
09 Yanvar, 2025, 9 Rajab, 1446

Imron va uning oilasi

3.01.2025   5974   3 min.
Imron va uning oilasi

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Qur’onda zikr etilgan tarixiy shaxslardan biri — Imron va uning oilasidir. Ular oddiy, ammo taqvodor va Allohga qattiq ishongan oila bo‘lgan. Imron va uning xotini ko‘p yillar davomida farzand ko‘rmaganlar. Ularning yagona qizi, kelajakda payg‘ambar bo‘ladigan Zakariyo alayhissalomga turmushga chiqadi. Ammo ular ham uzoq yillar davomida farzandsiz bo‘ladilar.

Bu vaqtda Falastinda rumliklar hukmron bo‘lib, butparastlikni va ko‘pxudolikni targ‘ib qilayotgan, aholini o‘z diniga majburlayotgan edi. Kimki ularning dinini qabul qilmasa, og‘ir jazolanardi, ayrimlarini yirtqich hayvonlarga tashlar, boshqalarini qiynoqqa solar edilar. Shu murakkab vaziyatda Imronning xotini o‘zgarish qilishni, yaxshilikni tarqatadigan farzand ko‘rishni niyat qiladi. U Allohdan samimiy va tinimsiz duo qilib, quyidagicha niyat qiladi:
"Ey Robbim, qornimdagi bolani Senga bag‘ishladim. Uni Sening yo‘lingda xizmat qiladigan, ozod (dunyoviy ishdan xoli) qilaman. Duoimni qabul qilgin. Sen eshituvchi va biluvchi Zotsan" (Oli Imron, 35).

Alloh taolo uning duosini qabul qildi. Biroq, u o‘g‘il tug‘ishni niyat qilgan edi, qiz tug‘ildi. Bu vaqtda xotini aytadi:
"Ey Robbim, men qiz tug‘dim, holbuki o‘g‘il qizga o‘xshamaydi. Men uning ismini Maryam qo‘ydim va uni Senga va uning avlodini la’natlangan shaytondan saqlab qolishingni so‘rayman" (Oli Imron, 36).

Alloh bu qizni qabul qildi va uni yaxshi tarbiyalangan qilib yetishtiradi. Qizning ismini Maryam qo‘ydilar, bu "Allohga xizmat qiluvchi" degan ma’noni anglatadi. Shu bilan birga, Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: "Har bir yangi tug‘ilgan bolani shayton chimchilaydi va u yig‘laydi, faqat Maryam va uning o‘g‘lidan boshqa".
Bu esa Imronning xotini qilgan duoning qanchalik samimiy va ijobat bo‘lganligidan darakdir.

Maryam Qur’onda nomlari aniq zikr qilingan yagona ayoldir. U butun borliqning eng yuksak darajali ayoli deb hisoblanadi. Allohning kitoblarida uning pokligi, ibodatga sadoqati va taqvosi alohida ta’kidlangan.
Maryam ko‘p ibodat qiladi, ko‘p sajda qiladi va ibodat uchun yaqinlari va boshqalardan uzoqlashadi. Qur’onda bu haqda bunday deyiladi:
"Kitobda Maryamni esla: u o‘z ahllaridan uzoqlashib, sharqiy bir joyga ketdi" (Maryam, 16).

Maryamning otasi Imron vafot etganidan keyin uning tarbiyasini payg‘ambar Zakariyo alayhissalom o‘z zimmasiga oladi. Zakariyo har safar Maryamning ibodat qilishi uchun ajratilgan joyga kirganda, u yerda g‘aroyib hodisalarga duch kelardi. Maryamning oldida mavsumga mos kelmaydigan meva va oziq-ovqatlarni ko‘rardi. Shunda u Maryamdan so‘raydi:
"Ey Maryam, bu narsa qaydan keldi?".
Maryam javob beradi:
"Bu Allohdan kelgan. Alloh xohlagan bandasiga hisob-kitobsiz rizq beradi" (Oli Imron, 37).
Bu voqealar Maryamning nechog‘li taqvodor, Allohga bog‘langan va uning marhamatiga munosib inson ekanligini ko‘rsatadi.

Maryamning hayoti butun insoniyat uchun ibratdir. Uning taqvosi, mustahkam e’tiqodi, Allohga sadoqati har bir mo‘min uchun namunadir. U o‘z avlodi — Iso alayhissalomni dunyoga keltirib, Allohning buyuk irodasini amalga oshirgan.

Maryamning qissasi shundan dalolat beradiki, Allohning yo‘lida har qanday holatda ham sobit qolish inson uchun eng oliy maqsaddir.

Homidjon domla ISHMATBЕKOV

Boshqa maqolalar

Qalbning zangini ketkazuvchi amal

8.01.2025   4997   3 min.
Qalbning zangini ketkazuvchi amal

Inson qalbi goh u tarafga, goh bu tarafga o‘zgarib turadi: savobli ish qilganida, qalbi yayraydi, dili cheksiz quvonchga to‘ladi. Gunoh-ma’siyat kirlari esa dil oynasini xiralashtiradi. Oqibatda qalb qorayadi, ko‘ngli xijil bo‘ladi.
Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Temirga suv tegsa zanglaydi. Xuddi shunga o‘xshab qalblarni ham zang bosadi", dedilar. Shunda: "Yo Rasululloh, uning jilosi nima?" deb so‘raldi. U zot: "O‘limni ko‘p eslash, Qur’on o‘qish", dedilar.

Qalb xuddi temir kabi zanglaydi. Temirga suv tegsa, sirtini zang bosadi. Gunohlar yig‘ilib yig‘ilib qalbni zanglatadi, dilni qoraytiradi, ko‘ngilni g‘ash qiladi. Qalb qorayishi oqibatida inson shuuri o‘tmaslashadi, mehr-oqibat tuyg‘usi kishi bilmas tarzda ko‘tarilib boradi.

Mazkur hadisda aytilishicha, o‘limni eslagan, Qur’on o‘qigan odamning qalbi zanglardan tozalanadi. Qanday qilib, deysizmi? Gap shundaki, o‘limni eslagan kishining o‘tkinchi dunyoga xohishi so‘nadi. O‘limni eslagan, oxiratni o‘ylagan inson gunohlardan tiyiladi, nafasi kirib-chiqib turganida Parvardigoriga tezroq tavba qilishga shoshiladi, o‘zini isloh qiladi. Inson o‘limni eslaganda lazzatlar parchalanadi, hakalab otib turgan nafs xohishlari sal bo‘lsayam jilovlanadi. Bir kunmas-bir kun dunyoni tark etishini bilgan kishi oqibatli bo‘ladi, bir ish qilishdan oldin oxirini o‘ylaydi, mulohaza yuritadi.

Yuqoridagi hadisda aytilishicha, Qur’on tilovati qalbdagi zanglarni ketkazadi. Haqiqatan, Qur’on o‘qish bilan qalb yayraydi, ko‘ngil taskin topadi. Mo‘min banda qiroatdan bir dunyo ma’naviy ozuqa oladi. Shu yo‘sin qalbni qoplagan zang qurumlari asta-sekin tozalanib boradi. Bejizga "Qur’on qalbga malham, dilni tozalaydigan ilohiy davo", deyilmagan.

Ma’lumki, temirga doim ishlov berib turilmasa, ko‘p o‘tmay zanglaydi. Xuddi shunga o‘xshab, Qur’on o‘qilmasa, dilni zang bosadi. Hamisha Qur’on o‘qiydigan inson qalbiga gard yuqmaydi. Tilovat bilan jilolangan qalbi oynadek yarqirab turadi.

Hozirgi "zamonaviy" odamlarning ko‘pi dunyoga hirs qo‘yish dardi bilan og‘rigan. Kishilar orasida o‘zaro ishonch, sadoqat, vafo, mehr-oqibat kamayib ketayotgandek. Bizningcha, buning sababi bitta: o‘limni unutish, Qur’on o‘qimaslik.

Ayrim odamlarga o‘limni eslatsangiz, oxiratdan gap ochsangiz: "Qo‘ying, yaxshi mavzuda gaplashaylik!" deya so‘zingizni bo‘ladi. O‘limni eslash yomonmi?! Har kimning boshida bor-ku bu savdo! O‘limdan qochib-qutulib bo‘lmaydi. Shuning uchun o‘limga tayyorgarlik ko‘rish kerak. Qanday qilib, deysizmi? O‘limga hozirlik solih amallar bilan bo‘ladi, qorong‘i go‘rni yorituvchi Qur’on tilovati bilan bo‘ladi. Quruq kafanlik olib yoki qabristondan o‘zi uchun alohida joy ajratib qo‘ygan odamni oxirat safariga rostmana shay deb bo‘lmaydi.

Tolibjon domla Xursanmurodov,
Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi.

Ali ibn Husomiddin Muttaqiy Hindiy. "Kanzul ummol fi sunanil aqvoli val af’ol". – Bayrut.: Muassasatur risolat, 1989. - B. 210.