Cavol: Kollejda o‘qib yurgan vaqtlarimda ba’zan avtobusdan yo‘lkirani bermasdan tushib ketardim. Bu ishning og‘ir gunoh ekanini anglab yetdim. Buni qanday to‘g‘rilasam bo‘ladi? Taxminiy hisoblab, sadaqa qilsam bo‘ladimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Siz bu ishingiz uchun avvalo istig‘for aytib, tavba qilasiz. To‘lamagan yo‘lkiralaringizni taxminiy hisoblaysiz hamda o‘zingiz foydalangan avtobuslar boshqarmasidan yo‘lkiralar to‘lanadigan hisob raqamlari bo‘lsa, qarzlaringizni shunga o‘tkazib qo‘yasiz va shu bilan zimmangizdagi yukdan qutilasiz, inshaalloh. Agar ularda bunday imkoniyat bo‘lmasa, sadaqa qilib yuborasiz.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:
«Kim subh kirganda «Subhanallohi hiyna tumsuna va hiyna tusbihuun»ni to «va kazalika tuxrajun»gacha aytsa, o‘sha kuni undan o‘tib ketgan narsani idrok qiladi. Kim ularni kech kirganda aytsa, o‘sha kechasi undan o‘tib ketgan narsani idrok qiladi», dedilar».
Abu Dovud rivoyati.
Bu rivoyatda o‘qib yurish tavsiya qilinayotgan narsa «Rum» surasidagi uch oyat – 17, 18 va 19-oyatlardir. Ularni yodlab, o‘qib yurishga odatlangan odamlarga ko‘p narsa va’da qilinmoqda. Jumladan, o‘sha kun yoki tundagi o‘tkazib yuborgan yaxshiliklarning savobiga erishadi.
Mazkur uch oyatning ma’nolari va tafsiri bilan tanishib qo‘yaylik.
«Bas, tunga kirishingizda ham, tongga kirishingizda ham Allohni poklab yod eting» (17-oyat).
Allohni poklab yod etishdan murod tasbeh aytish. Tasbeh eng avvalo dilda bo‘lib, so‘ngra tilga ko‘chadi. «Subhanalloh» kalimasini takrorlash tasbeh aytish hisoblanadi.
«Osmonlaru yerdagi hamdu sano Unikidir. Oqshomda va peshinda ham (poklab yod eting)» (18-oyat).
Dunyoda barcha hamdu sano, maqtov Allohning O‘ziga xosdir. Sizlar Unga oqshom va Peshin paytlarida ham tasbeh aytingiz.
«O‘likdan tirikni chiqarur va tirikdan o‘likni chiqarur va yerni o‘limidan keyin tiriltirur. Shunga o‘xshash, (siz ham) chiqarilursiz» (19-oyat).
Ushbu oyatda har doim borliqda takrorlanib turadigan holat ajoyib uslubda bayon qilinmoqda. Bu dunyoda doimiy ravishda o‘likdan tirik, tirikdan o‘lik chiqib turadi. Har bir soniyada qandaydir o‘simlik quriydi, boshqasi urug‘dan chiqadi. Kimdir o‘ladi, kimdir tug‘iladi. Bu narsa yerda ham, ko‘kda ham, suvda ham takrorlanib turadi. Son-sanog‘iga yetib bo‘lmaydigan ushbu jarayonlarning har birini Alloh taolo amalga oshiradi.
«Hadis va hayot» kitobining 35-juzi