Dunyo ilm-fani taraqqiyotida musulmon olimlarining o‘rni beqiyos. Turli sohalar rivojiga tamal toshini qo‘ygan olimlarimizning bugungi kundagi avlodlari ham ularning ishini davom ettirmoqdalar. Misol uchun, tibbiyot, astronomiya, matematika, geografiya, axborot texnologiyalari va fizika kabi jabhalarda ko‘plab ixtirolar qilindi. Zamondosh musulmon olimlarimiz ham ilmiy salohiyatda peshqadam. Ularning ba’zi ixtirolari haqida so‘z yuritamiz.
 

You tube platformasi dunyodagi eng katta video-ombori hisobladani. Butun dunyodan millionlab foydalanuvchilar undan har kuni foydalanadi. Ushbu platformani bangladeshlik Javed Karim yaratgan. Platformadagi birinchi video Karim tomonidan 2005 yil 23 aprelda You tube kanaliga yuklangan “Men hayvonot bog‘ida” videosi bo‘ldi. Dunyodagi eng yirik videoplatforma sifatida You tube jahon voqealarini, turli foydali videolarni shakllantirish hamda kengroq auditoriyani qamrab olib ko‘plab sohalar rivojiga o‘z ta’sirini o‘tkazdi. Bugunga kelib dastur orqali xorijiy tillar va zamonaviy kasblarni uyda o‘tirgan holda bepul o‘rgansa bo‘ladi. Tanganing ikkinchi tarafi bo‘lganidek, ko‘ngilochar videolarni tomosha qilib vaqtimizni zoye qilishimiz xam mumkin. Bolalarimiz qanday maqsadda foydalanayotganiga e’tiborli bo‘laylik. Tanlov o‘z qo‘limizda.

Eronlik muhandis Husayn Yassayi tomonidan 2001 yilda Mobil grafik ishlov berish blokini yaratdi. Bu keyinchalik iPhonening video texnologiyasi uchun asos bo‘lib, smartfonlar inqilobiga yo‘l ochdi. 2000 yillardan boshlab to hozirgi kungacha bo‘lgan mashhur mobil telefonlarning ko‘pchiligi 3D grafiklarni ta’minlash uchun aynan ushbu ixtirodan foydalanib kelmoqda. Bu esa tasvir sifatini yaxshiladi va ko‘plab imkoniyatlarni ochib berdi.

Pokistonlik olim Navid Said kremniy mikrochipida qayta bog‘lanadigan miya hujayralari tarmog‘ini o‘stirish mumkinligini isbotladi. U miya hujayralari faoliyatini aniq kuzatuvchi yangi texnologiyani ishlab chiqdi. U 2003 yilda birinchi neyro-chipni ixtiro qilgan va uni 2004 yilda keng ommaga namoyish etdi. U miya hujayralarini kremniy chip bilan bog‘lagan birinchi olim edi. 2024 yil yanvar oyida Neuralink inson miyasiga ilk neyrochipni joylashtirdi. Bu aynan Navid Saidning tadqiqotiga asoslangan edi.

Virusologiyada yamanlik olim Shayx Abdul Majid Zindoniy Qur’oni karim va hadislardan foydalanib OIV va OITSni davolash yo‘lini topdi. 2007 yilda u Iymon universitetida olib borgan ilmiy va tibbiy tadqiqotlarida bemorlarni muvaffaqiyatli davolagan. Yigirma holatda virus hech qanday nojo‘ya ta’sirlarsiz butunlay yo‘q bo‘lgan.

Shayx Muzaffar Shukur ham kosmonavt, ham jarroh bo‘lgan. U 2007 yilda koinotda tibbiy tadqiqotlar olib bordi. Uning fazo kemasi bortida o‘tkazgan tibbiy tajribalari asosan jigar saratoni hujayralarining o‘sishi, kosmosda turli oqsillar va mikroblarning kristallanishi bilan bog‘liq edi. Jigar saratoni hujayralari va mikroblar bilan bog‘liq tajribalar tibbiy tadqiqotlar uchun foydali bo‘ldi.

Murod Nural tomonidan 2007 yilda Turkiyada ixtiro qilingan “Vertikal ko‘tariluvchi narvon” Nyurnbergdagi IENA ixtiro ko‘rgazmasida oltin medalni qo‘lga kiritdi. U baland nuqtalarga ko‘tarilish va u yerda turishni osonlashtirish uchun mo‘ljallangandi. Bu alpinistlar uchun foydali ixtiro sifatida topildi.

Bu kabi ixtirolarning ro‘y[ati talaygina. Biz musulmonlar ilm-fan sohasida yetakchilikni hech kimga bermay rivojlanishda bardavom bo‘lishmiz shart. Aziz o‘quvchi, sizdan iltimos farzandlaringizni o‘qiting va ilmlilar qatorida bo‘lishini ta’minlang. Bu sizu biz uchun ham farz, ham qarz. Alloh barchamizni ushbu yo‘lda sobitqadam aylasin.

Internet manbalari asosida

Shohruh UBAYDULLAYEV tayyorladi.