Sayt test holatida ishlamoqda!
16 Iyun, 2025   |   20 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:29
Asr
17:39
Shom
20:01
Xufton
21:40
Bismillah
16 Iyun, 2025, 20 Zulhijja, 1446

“Bad’ul amoliy” matni va nazmiy bayoni

03.02.2025   5682   15 min.
“Bad’ul amoliy” matni va nazmiy bayoni

 

 - 1يَقُولُ الْعَبْدُ فِي بَدْءِ الأَمَالِي      لِتَوْحِيدٍ بِنَظْمٍ كَالَّلآلِي

So‘z boshlar imlolar boshida banda,

Durlardek nazm-la tavhid haqinda.

 

 - 2إِلَهُ الْخَلْقِ مَوْلاَنَا قَدِيمٌ      وَمَوْصُوفٌ بِأَوْصَافِ الْكَمَالِ

Egamiz qadimdir olam ilohi,

Benuqson komildir Uning sifoti.

 

 - 3هُوَ الْحَيُّ الْمُدَبِّرُ كُلَّ أَمْرٍ      هُوَ الْحَقُّ الْمُقَدِّرُ ذُو الْجَلاَلِ

U Haydir tayinlovchi neki bo‘lsa hol,

U Haqdir taqdirlovchi oliy Zul jalol.

 

 - 4مُرِيدُ الْخَيْرِ وَالشَّرِّ الْقَبِيحِ      وَلَكِنْ لَيْسَ يَرْضَى بِالْمُحَالِ

Yaxshiyu yomonga irodasi bor,

Lek yomon ishlarga rozimas zinhor.

 

 - 5صِفَاتُ اللَّهِ لَيْسَتْ عَيْنَ ذَاتٍ      وَلاَ غَيْرًا سِوَاهُ ذَا انْفِصَالِ

Alloh sifatlari ayni zotimas,

Undan ajraluvchi boshqa ham emas.

 

 - 6صِفَاتُ الذَّاتِ وَالأَفْعَالِ طُرًّا      قَدِيمَاتٌ مَصُونَاتُ الزَّوَالِ

Zotiy fe’liy sifatlar bari barkamol,

Ibtidosiz, intihosiz doim bezavol.

 

 - 7نُسَمِّي اللَّهَ شَيْئًا لاَ كَالأَشْيَاءِ      وَذَاتًا عَنْ جِهَاتِ السِّتِّ خَالِي

Allohni betimsol “shay” deb atash bor,

Ham zot deymiz, ammo, emas tarafdor.

 

 - 8وَلَيْسَ الإِسْمُ غَيْرًا لِلْمُسَمَّى      لَدَى أَهْلِ الْبَصِيرَةِ خَيْرِ آلِ

Ism nomlangandan emasdir o‘zga,

Idrok ahli – yaxshi oila nazdida.

 

 - 9وَمَا إِنْ جَوْهَرٌ رَبِّي وَجِسْمٌ      وَلاَ كُلٌّ وَبَعْضٌ ذُو اشْتِمَالِ

Robbim javhar emas, jism ham emas,

Murakkab ham emas, qism ham emas.

 

 - 10وَفِي الأَذْهَانِ حَقٌّ كَوْنُ جُزْءٍ      بِلاَ وَصْفِ التَّجَزِّي يَا ابْنَ خَالِ

“Bo‘linmas juz”ning mavjudligi bor,

O‘yla, tog‘am o‘g‘li, aql etmas inkor.

 

 - 11وَمَا الْقُرْآنُ مَخْلُوقًا تَعَالَى      كَلاَمُ الرَّبِّ عَنْ جِنْسِ الْمَقَالِ

Qur’on ijodiymas, kalomi ilohiy

Rob kalomi maqol jinsidan oliy.

 

 - 12وَرَبُّ الْعَرْشِ فَوْقَ الْعَرْشِ لَكِنْ      بِلاَ وَصْفِ التَّمَكُّنِ وَالتِّصَالِ

Arsh Robbisi Arshdan yuqori, biroq

Joy olish, o‘rnashish vasfidan yiroq.

 

 - 13وَمَا التَّشْبِيهُ لِلرَّحْمَنِ وَجْهًا      فَصُنْ عَنْ ذَاكَ أَصْنَافَ الأَهَالِ

Ar-Rohmanga qiyoslash mumkinmas bilgin,

Aholi sinflarin undan saqlagin.

 

 - 14وَلاَ يَمْضِي عَلَى الدَّيَّانِ وَقْتٌ      وَأَزْمَانٌ وَأَحْوَالٌ بِحَالِ

Dayyonga nisbatan joriy bo‘lmas vaqt,

Shuningdek, zamonlar-u va biror holat.

 

 - 15وَمُسْتَغْنٍ إِلَهِي عَنْ نِسَاءٍ      وَأَوْلاَدٍ إِنَاثٍ أَوْ رِجَالِ

Robbimiz oliydir muhtoj qolishdan,

Qiz yo o‘g‘il bolayu, xotin olishdan.

 

 - 16كَذَا عَنْ كُلِّ ذِي عَوْنٍ وَنَصْرٍ      تَفَرَّدَ ذُو الْجَلاَلِ وَذُو الْمَعَالِ

Ko‘makchi-yu yordamchiga muhtojmas aslo,

Zul jalolu Mutaoliy mutlaqo tanho.

 

 - 17يُمِيتُ الْخَلْقَ طُرًّا ثُمَّ يُحْيِي      فَيَجْزِيهِمْ عَلَى وَفْقِ الْخِصَالِ

Barchani o‘ldirar, so‘ngra tirgizar

Kimga jazo, kimga mukofot berar.

 

 - 18لأَهْلِ الْخَيْرِ جَنَّاتٌ وَنُعْمَى      وَلِلْكُفَّارِ أَدْرَاكُ النَّكَالِ

Solihlarga jannat, shodu xurramlik,

Kofirlarga uqubat, azob alamlik.

 

 - 19وَلاَ تَفْنَى الْجَحِيمُ وَلاَ الْجِنَانُ      وَلاَ أَهْلُوهُمَا أَهْلُ انْتِقَالِ

Do‘zaxu jannatlar hech fano bo‘lmas,

Ularning ahllari ko‘chmas va o‘lmas.

 

 - 20يَرَاهُ الْمُؤْمِنُونَ بِغَيْرِ كَيْفٍ      وَإِدْرَاكٍ وَضَرْبٍ مِنْ مِثَالِ

Mo‘minlar ko‘rarlar Uni shaklsiz

Hamda idroksizu, “zarbul masal”siz.

 

 - 21فَيَنْسَوْنَ النَّعِيمَ اِذَا رَأَوْهُ      فَيَا خُسْرَانَ أَهْلِ الاِعْتِزَالِ

Ne’matlar unutilar Uni ko‘rsalar qachon,

Hazir bo‘ling mo‘tazila ahliga ziyon.

 

 - 22وَمَا إِنْ فِعْلُ أَصْلَحَ ذُو افْتِرَاضٍ      عَلَى الْهَادِي الْمُقَدَّسِ ذِي التَّعَالِي

“Aslah ishi” farz emas, ulug‘ Hodiyga,

Nuqsonlardan xoli Mutaoliyga.

 

 - 23وَفَرْضٌ لاَزِمٌ تَصْدِيقُ رُسْلٍ      وَأَمْلاَكٍ كِرَامٍ بِالنَّوَالِ

Farzu lozim erur tasdiqlash rasullarni,

Ham in’omlar-la sharaflangan malaklarni.

 

 - 24وَخَتْمُ الرُّسْلِ بِالصَّدْرِ الْمُعَلَّى      نَبِيٍّ هَاشِمِيٍّ ذِي جَمَالِ

“Sodru muallo”dir xotamunnabiy,

Jismiyu xulqi go‘zal rasul Hoshimiy.

 

 - 25إِمَامُ الأَنْبِيَاءِ بِلاَ اخْتِلاَفٍ      وَ تَاجُ الأَصْفِيَاءِ بِلاَ اخْتِلاَلِ

Barcha payg‘ambarlar imomidirlar,

ulug‘ afif bandalar tojidirlar.

 

 - 26وَبَاقٍ شَرْعُهُ فِي كُلِّ وَقْتٍ      إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَارْتِحَالِ

Uning shariati boqiydir har vaqt,

Kelgunicha ko‘chish kun, ro‘zi qiyomat.

 

 - 27وَحَقٌّ أَمْرُ مِعْرَاجٍ وَصِدْقٌ      فَفِيهِ نَصُّ أَخْبَارٍ عَوَالِي

Me’roj voqeasin haq va rost deb bil,

Oliy xabarlarda kelgandir dalil.

 

 - 28وَمَرْجُوٌّ شَفَاعَةُ أَهْلِ خَيْرٍ      لأِصْحَابِ الْكَبَائِرِ كَالْجِبَالِ

Solihlar shafoatidan, albat, umid bor,

Umidvorlar bo‘lsa ham tog‘dek gunohkor.

 

 - 29وَإِنَّ الأَنْبِيَاءَ لَفِي أَمَانٍ      عَنِ الْعِصْيَانِ عَمْدًا وَانْعِزَالِ

Payg‘ambarlar hech qachon qasddan isyon etmagan,

Elchilik maqomidan ajralib ham ketmagan.

 

 - 30وَمَا كَانَتْ نَبِيًّا قَطُّ أُنْثَى      وَلاَ عَبْدٌ وَشَخْصٌ ذُو افْتِعَالِ

Ayol aslo payg‘ambar bo‘lgan emas,

Hamda biror qulu, qabih fe’lli shaxs.

 

 - 31وَذو الْقَرْنَيْنِ لَمْ يُعْرَفْ نَبِيًّا      كَذَا لُقْمَانُ فَاحْذَرْ عَنْ جِدَالِ

Zulqarnayn nabiy deb tanilganmas bil,

Shuningdek, Luqmon ham, tortishuvdan tiyil.

 

 - 32وَعِيسَى سَوفَ يَأْتِي ثُمَّ يَتْوِي      لِدَجَّالٍ شَقِيٍّ ذِي خَبَالِ

Iso kelajakda, albatta, kelar,

Badbaxt dajjolga u tezda yo‘l olar.

 

 - 33كَرَامَاتُ الْوَلِيِّ بِدَارِ دُنْيَا      لَهَا كَوْنٌ فَهُمْ أَهْلُ النَّوَالِ

Dunyoda valiylar karomatlari

Bo‘lishi shubhasiz, ular in’om ahli.

 

 - 34وَلَمْ يَفْضُلْ وَلِيٌّ قَطُّ دَهْرًا      نَبِيًّا أَوْ رَسُولاً فِي انْتِحِالِ

Valiy biror da’voda hech bir zamon,

Nabiy yo Rasuldan afzal bo‘lmagan.

 

 - 35وَلِلصِدِّيقِ رُجْحَانٌ جَلِيٌ      عَلَى الأَصْحَابِ مِنْ غَيْرِ احْتِمَالِ

Bordir afzalligi Siddiqning zohir,

As'hoblar ustidan, hech shubha yo‘qdir.

 

 - 36وَلِلْفَارُوقِ رُجْحَانٌ وَفَضْلٌ      عَلَى عُثْمَانَ ذِي النُّورَينِ عَالِى

Faruqning ustunlik, ortiqligi bor

Bo‘lsa ham Zinnuroyn, oliy fidokor.

 

 - 37وَذُو النُّورَينِ حَقًّا كَانَ خَيْرًا      مِنَ الْكَرَّارِ فِي صَفِّ الْقِتَالِ

Albatta, Zunnuroyn a’loroq bo‘lgan,

Urush saflarida qaytmas Botirdan.

 

 - 38وَلِلْكَرَّارِ فَضْلٌ بَعْدَ هَذَا      عَلَى الأَغْيَارِ طُرًّا لاَ تُبَالِ

Shundan so‘ng Botirga afzal ko‘rilish,

Qolgan barchalardan, tortma hech tashvish.

 

 - 39وَلِلصِّدِّيقَةِ الرُّجْحَانُ فَاعْلَمْ      عَلَى الزَّهْرَاءِ فِي بَعْضِ الْخِلاَلِ

Siddiqada Zahrodan ustun taraf bor,

Ba’zi xislatlarda qilsang e’tibor.

 

 - 40وَلَمْ يَلْعَنْ يَزِيدًا بَعْدَ مَوْتٍ      سِوَى الْمِكْثَارِ فِي الإِغْرَاءِ غَالِي

Yazidni vafotidan so‘ng la’natlashmagan,

Mutaassib sergaplar mustasno bundan.

 

 - 41وَإِيْمَانُ الْمُقَلِّدِ ذُو اعْتِبَارٍ      بِأَنْوَاعِ الدَّلاَئِلِ كَالنِّصَالِ

Muqallid iymoniga bordir e’tibor,

Qilich kabi yorqin dalillar bisyor.

 

 - 42وَمَا عُذْرٌ لِذِي عَقْلٍ بِجَهْلٍ      بِخَلاَّقِ الأَسَافِلِ وَالأَعَالِي

Oqil banda aslo uzrli bo‘lmas,

Gar u yeru osmon Xoliqin bilmas.

 

 - 43وَمَا إِيْمَانُ شَخْصٍ حَالَ يَأْسٍ      بِمَقْبُولٍ لِفَقْدِ الإِمْتِثَالِ

O‘limgacha iymon qilinsa ta’xir

Qabulmas, bo‘ysunish qolmagan axir.

 

 - 44وَمَا أَفْعَالُ خَيْرٍ فِي حِسَابٍ      مِنَ الإِيْمَانِ مَفْرُوضَ الْوِصَالِ

Xayrli ishlar garchi erur farz,

Iymon juzlaridan hisob etilmas.

 

 - 45وَلاَ يُقْضَى بِكُفْرٍ وَارْتِدَادٍ      بِعَهْرٍ اَوْ بِقَتْلٍ وَاخْتِزَالِ

Zino, qatl, bosqin bo‘lsa ham sabab,

Kufrga mahkummas, deyilmas murtad.

 

 - 46وَمَنْ يَنْوِ ارْتِدَادًا بَعْدَ دَهْرٍ      يَصِرْ عَنْ دِيْنِ حَقٍّ ذَا انْسِلاَلِ

Kimki murtadlikni niyat-qasd etar

Shu ondayoq pinhona haq dindan ketar.

 

 - 47وَ لَفْظُ الْكُفْرِ مِنْ غَيْرِ اعْتِقَادٍ      بِطَوْعٍ رَدُّ دِيْنٍ بِاغْتِفَالِ

E’tiqodsiz ixtiyor-la kufrni aytish,

Demishlar: g‘aflat-la haq dindan qaytish.

 

 - 48وَلاَ تَحْكُمْ بِكُفْرٍ حَالَ سُكْرٍ      بِمَا يَهْذِي وَيَلْغُوا بِارْتِجَالِ

Mast kimsa kufrga hukm etilmas,

O‘ylamasdan behuda aljiragan, bas.

 

 - 49وَمَا الْمَعْدُومُ مَرْئِيًّا وَشَيْئًا      لِفِقْهٍ لاَحَ فِي يُمْنِ الْهِلاَلِ

Nomavjud ko‘rilmas, “shay” ham emas bil,

Hilol nurlarida zohirdir dalil.

 

 - 50وَغَيْرَانِ الْمُكَوَّنُ لاَ كَشَيْءٍ      مَعَ التَكْوِينِ خُذْهُ لإِكْتِحَالِ

Mukavvan boshqadir, boshqadir takviyn,

Buni sen ko‘zingga surmadek olgin.

 

 - 51وَإِنَّ السُّحْتَ رِزْقٌ مِثْلُ حِلٍّ      وَإِنْ يَكْرَهْ مَقَالِي كُلُّ قَالِي

Harom mol haloldek rizqdir begumon,

Rad etuvchi so‘zimni ko‘rsa ham yomon.

 

 - 52وَفِي الأَجْدَاثِ عَنْ تَوْحِيدِ رَبِّى      سَيُبْلَى كُلُّ شَخْصٍ بِالسُّؤَالِ

Har bir shaxs qabrga qo‘yilgan zamon,

Robbim tavhididan bo‘lar imtihon.

 

 - 53وَلِلْكُفَّارِ وَالْفُسَّاقِ بَعْضٍ      عَذَابُ الْقَبْرِ مِنْ سُوءِ الْفِعَالِ

Kofirlaru ba’zi fosiq kimsalar,

“Qilmish” uchun qabr azobin ko‘rar.

 

 - 54دُخُولُ النَّاسِ فِي الْجَنَّاتِ فَضْلٌ      مِنَ الرَّحْمَنِ يَا أَهْلَ الأَمَالِ

Jannatga erishmoq Ar-Rohman fazli,

Bu muhim e’tiqod, ey umid ahli.

 

 - 55حِسَابُ النَّاسِ بَعْدَ الْبَعْثِ حَقٌّ      فَكُونُوا بِالتَّحَرُّزِ عَنْ وَبَالِ

Qiyomatda hisob bo‘lmog‘i aniq,

Yomon oqibatdan saqlan, xaloyiq.

 

 - 56وَتُعْطَى الْكُتْبُ بَعْضًا نَحْوَ يُمْنَى      وَبَعْضًا نَحْوَ ظَهْرٍ وَالشِّمَالِ

Ayrimlarga nomalar kelar o‘ng qo‘ldan

Ba’zilarga berilar orqa va so‘ldan.

 

 - 57وَحَقٌّ وَزْنُ أَعْمَالٍ وَجَرْيٌ      عَلَى مَتْنِ الصِّرَاطِ بِلاَ اهْتِبَالِ

Amallar o‘lchanar, gar aql yetmas,

Sirotda yugurishga epchillik ketmas.

 

 - 58وَلِلدَّعَوَاتِ تَأْثِيرٌ بَلِيغٌ      وَقَدْ يَنْفِيهِ أَصْحَابُ الضَّلاَلِ

Duolarning yetuk ta’sirlari bor,

Adashganlargina qilarlar inkor.

 

 - 59وَدُنْيَانَا حَدِيثٌ وَالْهَيُولَى      عَدِيمُ الْكَوْنِ فَاسْمَعْ بِاجْتِذَالِ

Dunyomiz yaratilgan, “hayulo” esa,

Shodlik-la eshitgin bo‘lmagan narsa.

 

 - 60وَلِلْجَنَّاتِ وَالنِّيرَانِ كَوْنٌ      عَلَيْهَا مَرَّ أَحْوَالٌ خَوَالِي

Jannatlar do‘zaxlar mavjud erurlar,

Ular uzra o‘tgan ko‘p o‘tmish yillar.

 

 - 61وَذُو الإِيْمَانِ لاَ يَبْقَى مُقِيمًا      بِسُوءِ الذَّنْبِ فِي دَارِ اشْتِعَالِ

Osiy mo‘min doimo qolmas abad hech,

Alangali diyordan chiqar erta kech.

 

 - 62لَقَدْ أَلْبَسْتُ لِلتَّوْحِيدِ نَظْمًا      بَدِيعَ الشَّكْلِ كَالسِّحْرِ الْحَلاَلِ

Kiygazdim tavhidga nazm naqshinkor,

Halol sehr kabi go‘zal betakror.

 

 - 63يُسَلِّي الْقَلْبَ كَالْبُشْرَى بِرَوْحٍ      وَيُحْيِي الرُّوحَ كَالْمَاءِ الزُّلاَلِ

Qalblarga zavq berar misli xushxabar,

Zilol suv yetgandek hayot jonlanar.

 

 - 64فَخُوضُوا فِيهِ حِفْظًا وَاعْتِقَادًا      تَنَالُوا جِنْسَ أَصْنَافِ الْمَنَالِ

So‘zlarin yod oling qilib e’tiqod,

Mukofotlaridan bo‘lasizlar shod.

 

 - 65وَكُونُوا عَوْنَ هَذَا الْعَبْدِ دَهْرًا      بِذِكْرِ الْخَيْرِ فِي حَالِ ابْتِهَالِ

Bu bandaga ko‘makda bo‘linglar mudom,

Ezgu duolar-la, yolvorgan har dam.

 

 - 66لَعَلَّ اللهَ يَعْفُوهُ بِفَضْلٍ      وَيُعْطِيهِ السَّعَادَةَ فِي الْمَآلِ

Shoyad, Alloh afv-la aylab inoyat,

Ato etsa oxiratda unga saodat.

 

 - 67وَإِنِّي الدَّهْرَ أَدْعُو كُنْهَ وُسْعِي      لِمَنْ بِالْخَيْرِ يَوْمًا قَدْ دَعَا لِي

Men duoda bardavom yetgancha kuchim,

Ezgu duo qilganga meni biror kun.

 

Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Haj mavsumidan so‘ng Masjidul Haromda Qur’on ko‘rgazmasi ochildi

16.06.2025   605   1 min.
Haj mavsumidan so‘ng Masjidul Haromda Qur’on ko‘rgazmasi ochildi

Saudiya Arabistoni tomonidan Makkadagi Masjidul Haromning uchinchi kengaytirilishida Qur’onga yo‘naltirilgan ma’lumot ko‘rgazmasi ochildi va tashrif buyuruvchilarga noyob va tarixiy qo‘lyozmalardan foydalanish imkoniyatini taqdim etdi.

Tashabbus dunyoning turli burchaklaridan 1,6 milliondan ortiq ziyoratchilar ishtirokida yakunlangan 2025-yilgi Haj mavsumidan bir necha kun o‘tib amalga oshirildi.


Din ishlari raisligi tomonidan Masjidul Harom va Masjidun Nabaviyda tashkil etilgan ko‘rgazma tashrif buyuruvchilarga Qur’on yo‘l-yo‘riqlari, uning madaniy va tarixiy mazmuni haqida ma’lumot berishdan iborat.

Quran.uz 

Dunyo yangiliklari