Cavol: Til va labni ishlatmasdan Qur’oni karimni o‘qib chiqsa, xatm qilgan hisoblanadimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Qur’oni karimni xatm qilgan bo‘lishi uchun harflarni til bilan talaffuz qilib, kamida o‘zi eshitadigan darajada o‘qigan bo‘lishi kerak. Chunki nutqqa tegishli hukmlarda eng kamida o‘zi eshitishi shartdir. Shunga ko‘ra biror shaxs sajda oyatini ichida, o‘zi eshitmaydigan darajada o‘qisa, tilovat sajdasini qilishi vojib bo‘lmaydi. “Sharhul viqoya” va uning sharhi “Umdatur rivoya” kitobida quyidagilar aytilgan:
“Maxfiylikning eng kami o‘ziga eshittirishdir. Sahih gap ham shu. Bu Abu Ja’far Hinduvoniy roziyallohu anhuning so‘zidir. Chunki tilning o‘zini ovoz chiqarmasdan qimirlatish bu kishining nazdida qiroat hisoblanmaydi”.
Gapira olmaydigan odamlar, agar tilini qimirlata olsa, shunday o‘qiydi. Buni ham qila olmasa, ko‘zning o‘zi bilan, qalbi bilan o‘qiydi. Faqihlarimiz soqov insonning namozi, takbir aytishi, qiroat qilishini bayon qila turib, ularning til bilan takbiri tahrima aytishi shart emas deyishgan. Shunga ko‘ra gapira olmaydigan kimsalar Qur’oni karimni ko‘zi bilan o‘qib, xatm qilaveradilar.
“Soqov kabi gapira olmaydigan odamning tilini qimirlatishi vojib emas. Qiroat qilishidagi hukm ham mana shu va bu gap sahihdir. Chunki u vojib bo‘lgan amalni qila olmaydi”. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi hamda Din ishlari bo‘yicha qo‘mita hamkorligida o‘tkazib kelinayotgan namunaviy-amaliy tadbirlarning navbatdagisi joriy yilning 3 fevral kuni Toshkent shahar Sergeli tumanida o‘tkazildi. Tadbirga O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Zayniddin Eshonqulov boshchilik qildi.
Tumandagi “Abdulloh ibn Zubayr” masjidida o‘tkazilgan tashkiliy yig‘ilishga Diniy idora mutaxassislari, Toshkent shahar vakilligi rahbariyati, tumanlar bosh imom-xatiblari hamda otinoyilari, shuningdek, tumandagi masjidlar imom-xatiblari, noiblari, otinoyilar, “Haj – 2024” hojilari hamda mahallalar raislari taklif qilindi.
Tadbir doirasida umumiy hisobda 116 ta oilaga xonadonga kirilib, ma’naviy-ma’rifiy targ‘ibot va amaliy yordamlar amalga oshirildi.
Tumandagi masjidlarda peshin namozini ado qilinib, yig‘ilgan qavmga “Yurtimizdagi bo‘layotgan islohotlar”, “Inson qadri uchun harakat – buyuk fazilat!”, “Tinchlik-xotirjamlik – ulug‘ ne’mat!”, “Shukronalik tuyg‘usi!”, “Mazhabga ergashish va yot g‘oyalar ta’siridan saqlanish” kabi dolzarb mavzularda ma’ruzalar qilindi. Bunda jami 2000 nafardan ortiq namozxon qamrab olindi.
Tadbir so‘ngida tuman imom-xatiblarining ma’naviy-ma’rifiy va masjid boshqaruvidagi faoliyatida kuzatilgan kamchiliklarni bartaraf etish yuzasidan ko‘rsatma va tavsiyalar berildi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati