Anqara universiteti professori, moturidiyshunos olim So‘nmez Kutl (Turkiya) "Dunyo" AA uchun intervyusida O‘zbekiston Prezidentining 2025 yil 14 martdagi "Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida"gi qarori haqidagi fikrlarini bildirdi:
– Bugun juda ham quvonchli xabar eshitdim. O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev "Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida" qaror qabul qilgani, shu munosabat bilan ko‘plab ilmiy-madaniy tadbirlar, jumladan, "Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti" mavzusida xalqaro anjuman o‘tkazilishi meni bag‘oyat mamnun qildi.
Prezident Shavkat Mirziyoyev xanafiy-moturidiy ta’limoti atrofida birlashgan turkiy davlatlar yetakchilari orasida Imom Moturidiy va moturidiylik ta’limotiga eng katta e’tibor qaratib kelayotgan davlat rahbari sifatida alohida ajralib turibdi. Buning uchun men mamlakatingiz rahbariga samimiy minnatdorlik bildiraman.
Imom Moturidiy Alloh taolo tomonidan insoniyatga berilgan eng ulug‘ in’om, bebaho tuhfadir. Zotan, u bag‘rikenglik va mo‘tadillikka asoslangan qarashlari, ma’rifiy g‘oyalari bilan nafaqat islom sivilizatsiyasiga, balki umumbashariy tamaddunga bebaho hissa qo‘shgan buyuk allomadir. Uning tafakkuri markazida inson erki, aql va ilm turadi.
Alloh taolo insonni eng go‘zal suratda yaratgan. Inson hurmat va ehtiromga loyiq mavjudotdir. Barcha insonlar Odam Atoning farzandlari bo‘lgani sababli, insoniylik jihatidan o‘zaro birodar hisoblanadilar. Ular orasidagi musulmonlar dinda ham birodardirlar. Insonlarning o‘zaro ustunligi axloqiy fazilatlar, ta’lim-tarbiya bilangina o‘lchanadi.
Prezident Shavkat Mirziyoyevning Imom Moturidiy tavalludini keng nishonlash haqidagi qarori allomalarga yuksak ehtirom ifodasi o‘laroq yosh avlodni mutaassib oqimlar ta’siriga tushib qolishining oldini olishga ham xizmat qiladi. Zero, X asrda mo‘tadil ta’limotni insoniyatga targ‘ib qilgan Imom Moturidiyni xotirlash orqali bugun jamiyatda har qachongidan ham ko‘proq ehtiyoj sezilayotgan tinchlik, bag‘rikenglik, mo‘tadillik madaniyatini ta’minlash sari muhim qadam qo‘yiladi.
Umrining katta qismini Imom Moturidiy hayoti va ilmiy merosini o‘rganishga bag‘ishlagan bir inson sifatida men bu borada har qanday vazifaga hissa qo‘shishni sharaf, deb bilaman.
"Dunyo" AA
Har bir inson orzu bilan yashaydi. Shu orzusiga yetishish uchun tinmay harakat qiladi.
Ba’zan duch kelayotgan muammolarni yechishda o‘zining imkoni bo‘lmasa, tegishli tashkilotlar eshigini qoqadi.
Har chorshanba O‘zbekiston musulmonlari idorasi tizimidagi vakilliklarda fuqarolar qabul kuni deb e’lon qilingan.
Bugun, 16 aprel kuni ham O‘zbekiston musulmonlari idorasi Toshkent viloyati vakilligiga turli masalalar yuzasidan bir necha kishilar murojaat qilib keldilar.
Murojaatlar orasida oilaviy, masjidlarga oid masalalar, diniy savollar, moddiy yordam so‘ralganlari ham bor.
Toshkent viloyati bosh imom-xatibi Doniyor domla Ikromov fuqarolarni iliq kutib olib, ularga zarur tavsiya va ko‘maklar berdi.
Fuqarolar qabuldan mamnun bo‘lib, iliq kutib olinganidan, o‘zlarini qiynagan masalalar yechim topganidan shod bo‘lishdi. Bu xayrli ishlarning boshida turgan barcha aziz insonlarning haqlariga xayrli duolar qildilar.
Shunday qabullarni viloyatning barcha tuman va shaharlari bosh imom-xatiblari ham amalga oshirdilar.
* * *
Buyuk bobomiz Abu Rayhon Beruniy «Javohirot» kitobida insoniylik fazilatini quyidagicha ta’riflaydi: «Insoniylik, ya’ni muruvvat kishining o‘zi, urug‘ aymog‘i va o‘z ahvoliga ta’sir etish bilan chegaralanadi.
Mardlik, muruvvat esa undan ham ustun turib, o‘zidan tashqariga ham o‘tadi. Muruvvatli mard kishi o‘zidagi va o‘ziniki ekanligiga hech kim tortishib o‘tirmaydigan narsadan boshqasiga egalik qilmaydi.
Agar u odamlarning osoyishtaligi deb mashaqqatlarga chidasa, ziqnalik qilmasdan, boshqalarga nasib etmay, unga ato qilingan narsalarni birovlarga bersa, bunday odam o‘shanday qudrat bilan shuhrat topgan mard kishi sanaladi; u o‘zining halimligi, muloyimligi, irodasi mustahkamligi, chidamliligi, kamtarinligi tufayli, ulug‘vorligi bilan tanilib, garchi u shu martaba ahlidan bo‘lmasa ham, oliy darajaga ko‘tariladi. U nasl nasab jihatidan emas, balki haqli ravishda (o‘sha sifatlari bilan) ehtirom qilinadi».
Toshkent viloyati vakilligi
Matbuot xizmati