Sayt test holatida ishlamoqda!
12 May, 2025   |   14 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:34
Quyosh
05:08
Peshin
12:24
Asr
17:23
Shom
19:35
Xufton
21:03
Bismillah
12 May, 2025, 14 Zulqa`da, 1446
Yangiliklar

Turkiyadan munosabat: O‘zbekiston Imom Moturidiy ta’limotiga katta e’tibor qaratmoqda

17.03.2025   8486   2 min.
Turkiyadan munosabat: O‘zbekiston Imom Moturidiy ta’limotiga katta e’tibor qaratmoqda

Anqara universiteti professori, moturidiyshunos olim So‘nmez Kutl (Turkiya) "Dunyo" AA uchun intervyusida O‘zbekiston Prezidentining 2025 yil 14 martdagi "Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida"gi qarori haqidagi fikrlarini bildirdi:
 

– Bugun juda ham quvonchli xabar eshitdim. O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev "Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida" qaror qabul qilgani, shu munosabat bilan ko‘plab ilmiy-madaniy tadbirlar, jumladan, "Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti" mavzusida xalqaro anjuman o‘tkazilishi meni bag‘oyat mamnun qildi.

 

Prezident Shavkat Mirziyoyev xanafiy-moturidiy ta’limoti atrofida birlashgan turkiy davlatlar yetakchilari orasida Imom Moturidiy va moturidiylik ta’limotiga eng katta e’tibor qaratib kelayotgan davlat rahbari sifatida alohida ajralib turibdi. Buning uchun men mamlakatingiz rahbariga samimiy minnatdorlik bildiraman.

 

Imom Moturidiy Alloh taolo tomonidan insoniyatga berilgan eng ulug‘ in’om, bebaho tuhfadir. Zotan, u bag‘rikenglik va mo‘tadillikka asoslangan qarashlari, ma’rifiy g‘oyalari bilan nafaqat islom sivilizatsiyasiga, balki umumbashariy tamaddunga bebaho hissa qo‘shgan buyuk allomadir. Uning tafakkuri markazida inson erki, aql va ilm turadi.

 

Alloh taolo insonni eng go‘zal suratda yaratgan. Inson hurmat va ehtiromga loyiq mavjudotdir. Barcha insonlar Odam Atoning farzandlari bo‘lgani sababli, insoniylik jihatidan o‘zaro birodar hisoblanadilar. Ular orasidagi musulmonlar dinda ham birodardirlar. Insonlarning o‘zaro ustunligi axloqiy fazilatlar, ta’lim-tarbiya bilangina o‘lchanadi.

 

Prezident Shavkat Mirziyoyevning Imom Moturidiy tavalludini keng nishonlash haqidagi qarori allomalarga yuksak ehtirom ifodasi o‘laroq yosh avlodni mutaassib oqimlar ta’siriga tushib qolishining oldini olishga ham xizmat qiladi. Zero, X asrda mo‘tadil ta’limotni insoniyatga targ‘ib qilgan Imom Moturidiyni xotirlash orqali bugun jamiyatda har qachongidan ham ko‘proq ehtiyoj sezilayotgan tinchlik, bag‘rikenglik, mo‘tadillik madaniyatini ta’minlash sari muhim qadam qo‘yiladi.

 

Umrining katta qismini Imom Moturidiy hayoti va ilmiy merosini o‘rganishga bag‘ishlagan bir inson sifatida men bu borada har qanday vazifaga hissa qo‘shishni sharaf, deb bilaman. 

"Dunyo" AA

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

Sehrgar bir yilda ham bu ishni qila olmaydi

07.05.2025   3863   4 min.
Sehrgar bir yilda ham bu ishni qila olmaydi

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Hamdu sano olamlar Parvardigori, biz yashirayotgan va oshkora qilgan narsalarimizni biluvchi Alloh taologa bo‘lsin. Undan hech narsa maxfiy emas — yerda ham, osmonda ham. Uni shukr va hamdlar bilan yod etamiz. Kimki o‘z ayblari bilan mashg‘ul bo‘lsa, boshqalarning ayblariga qaramaydi. Muhammad sollallohu alayhi vasallamga, U zotning oila a’zolari va sahobalariga Allohning salomu duolari bo‘lsin.

Ey musulmonlar! Allohdan qo‘rqinglar va o‘zingizni g‘iybat va chaqimchilik halokatiga tashlamanglar. Chunki bu ikki illat birodarlik aloqalari va islomiy bag‘rikenglik uchun katta xavf soluvchi, jirkanch sifatlardandir. Ular qaysi jamiyatda keng tarqalsa, o‘sha jamiyatning birligi parchalanadi, dillar orasida muhabbat o‘rniga adovat paydo bo‘ladi, dushmanga qarshi madadsiz qolingan bo‘ladi.

Chaqimchilik — bir odamning gapini boshqasiga yetkazib, ular o‘rtasini buzishga harakat qilishdir. Bu illat qancha falokatlar keltirib chiqargan, qancha do‘stlikni parchalagan, muhabbatni nafratga aylantirgan! Shundan kelib chiqib ulamolar buni sehr deb ataganlar.

Ibn Abdulbarr Yahyo ibn Abi Kasirdan rivoyat qiladi: “Chaqimchi va yolg‘onchi bir soatda qilib yuborgan buzg‘unchilikni, sehrgar bir yilda ham qila olmaydi”.

Chaqimchilikdan saqlanaylik! U pastkash insonlarning odatidir. U yomonliklarni tarqatadi, sirlarni fosh qiladi, katta isyonlarga sabab bo‘ladi. Kimki sizga chaqimchilik qilsa, bilingki, u siz haqingizda ham boshqalarga chaqimchilik qiladi.

G‘iybat — birodaringizni uni yo‘qligida o‘zining yoqtirmaydigan narsalari bilan tilga olishdir — uning xulqi yoki qiyofasi haqida bo‘lsa ham. Hatto o‘sha narsa unda haqiqat bo‘lsa ham, bu — g‘iybat. Agar unda bo‘lmasa, bu tuhmat bo‘ladi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan g‘iybat haqida so‘ralganda:  G‘iybat — birodaringizni u yoqtirmaydigan holatda tilga olishingdir, dedilar. — Agar men aytganim u kishida bo‘lsa-chi? — deb so‘raldi. — Agar aytganing unda bo‘lsa, g‘iybat qilgansan. Agar bo‘lmasa, unga tuhmat qilgansan, — dedilar.

Alloh taolo bunday degan: Va bir-biringizni g‘iybat qilmanglar! So‘ngra Alloh taolo g‘iybat qiluvchining holatini shunday tasvirladi: Sizlardan kim o‘lgan birodarining go‘shtini yemoqchi bo‘ladi?! Bunday holatni yomon ko‘rasizlar.

G‘iybatdan saqlanaylik! Bu gunohni kichik deb bilmaylik. Oisha roziyallohu anho Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga Safiya onamiz haqida bir so‘z aytganlar, ya’ni — “U pakana”, deganlar. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Sen hozir shunday so‘z aytdingki, agar uni dengiz suviga aralashtirsang, uni bulg‘ashga yetar edi!”, deganlar.

G‘iybat va chaqimchilik — qabr azobining sabablaridandir. Rasululloh alayhissalom aytdilar: «Meni me’rojga olib chiqishganida, tirnoqlari misdan bo‘lgan insonlarni ko‘rdim, o‘z yuzlari va ko‘kraklarini tirnar edilar. Jabroildan so‘radim: “Bular kimlar?” Jabroil: “Bular insonlarning go‘shtini yeganlar va ularning sharaflariga tajovuz qilganlardir”, dedilar».

Boshqa musulmonlarning obro‘larini hurmat qilaylik! Rasululloh alayhissalom Xajjatul Vado’da: “Albatta, sizlarning qonlaringiz, mollaringiz va obro‘laringiz — bir-biringizga harom, bu kun, bu oy, va bu shaharingizning hurmati kabi” deb aytdilar.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam yana aytdilar: Kimki musulmonlarning ayblarini axtarsa, Alloh uning ayblarini fosh etadi — hatto o‘z uyida bo‘lsa ham.

Alloh bunday deydi: Albatta, mo‘minlar orasida fahsh ishlar tarqalishini xohlaydiganlarga dunyo va oxiratda alamli azob bo‘ladi. Alloh biladi, sizlar bilmaysizlar.

Alloh taolo bizlarni Qur’oni karim va Rasulining sunnatlariga muvofiq hayot kechirishimizni nasib etsin.

Homidjon domla ISHMATBЕKOV