Imom Buxoriy nomidagi Toshkent islom institutida juda muhim an’ana yo‘lga qo‘yilgan. Bu institut rahbariyatining talabalar bilan doimiy muloqotda bo‘lib turishini o‘z ichiga oladi. Kuni kecha mazkur an’ananing amaliy ko‘rinishi sifatida dolzarb mavzuda navbatdagi davra suhbati tashkil etildi.
Institut rektori Uyg‘un G‘afurov, Ilmiy ishlar va fan bo‘yicha prorektor Soatmurod Primov, “Qur’on ilmlari” kafedrasi mudiri Jahongir qori Ne’matov talaba-qizlar bilan bugungi kunning muhim masalalari, ijtimoiy-ma’naviy muhitni sog‘lomlashtirish, xotin-qizlar va yoshlar o‘rtasida turli salbiy holatlarning oldini olish borasidagi targ‘ibot ishlarida yangicha yondashuvlarni qo‘llash yuzasidan davra suhbati o‘tkazdi.
Uchrashuv ilmiy, ma’naviy-ma’rifiy, axloqiy va siyosiy sohalarni o‘z ichiga qamrab oldi. Talaba-qizlarning ish samaradorligi nafaqat institut yoki diniy soha doirasida, balki ularning jamiyat oldidagi fuqarolik pozitsiyasi, Yangi O‘zbekistonning ma’rifatli ayoli timsolini shakllantirish yuzasidan mas’uliyatlari haqida to‘xtalib o‘tildi.
Talabalarga mahalliy va xalqaro miqyosda amalga oshiralayotgan muhim siyosiy jarayonlar haqida ma’lumot berilib, O‘zbekiston Respublikasida fuqarolarning vijdon erkinligini ta’minlash va diniy sohadagi davlat siyosati konsepsiyasi, diniy-ma’rifiy sohadagi islohotlarning mazmun-mohiyati ochib berildi.
Davra suhbati qizg‘in va faol muloqot shaklida o‘tkazilib, ustozlar talabalarni ilmiy jihatdan shijoatlantirdi hamda yuqori muvaffaqiyatlarga erishish usullari va ularning tadrijiy bosqichlari borasida tavsiyalar berildi.
Shuningdek, uchrashuvda institut rektori U.G‘afurov talabalarning ilmiy izlanishlari muhimligini ta’kidlab, Davlat Rahbarining O‘zbekistonda islom sivilizatsiyasi markaziga qilingan tashrif doirasida diniy-ma’rifiy soha vakillari oldiga qo‘ygan muhim vazifalarini va hamda talabalarning bu vazifalarni bajarishga salohiyatli kadr bo‘lishlari muhimligini eslatib o‘tdi.
Suhbat xayrli duo bilan yakunlandi. Unda ustozlar Yaratgandan talabalarning ilmiy faoliyatlariga muvaffaqiyat va baraka so‘radi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Hasan Basriy rahimahulloh Robbiga osiylik qilayotgan bir jamoani ko‘rdilar va ularga qarata bunday dedilar: “Alloh taoloning nazdida xor bo‘lishdi va U Zotga osiy bo‘lishdi. Bordi-yu, ular Alloh uchun qadrli bo‘lganlarida, Alloh ularni gunohdan saqlagan bo‘lur edi”.
Demak, Alloh taolo qaysi bandasini yaxshi ko‘rsa, uni gunohlardan saqlab qo‘yar ekan. Birortamiz gunoh qilib, Allohni unutib, Robbining nazdida haqir banda bo‘lishni istaymizmi?! Albatta, yo‘q!
Nafsingiz sizni gunohga chorlagan paytda qilayotgan ishingizning oqibati haqida o‘ylang hamda Alloh taolo sizni ko‘rib turganini his eting. O‘zingizga o‘zingiz shu savolni bering: “Seni hurmatlab e’zozlovchi biror kim shu holingda ko‘rib qolsa, undan uyalgan bo‘larmiding?! Qanday qilib Robbing bo‘lmish Alloh taolodan uyalmaysan?!”.
Nafsingizga: “Sen ertaga boshingga bu gunohlarning balosi urishi va sharmanda bo‘lishdan omondamisan?” deng. Bir narsani yodingizdan chiqarmangki, siz qanday gunoh qilishingizdan qat’i nazar, Allohning ato etgan ne’matlaridan foydalangan holingizda gunohga qo‘l urgan bo‘lasiz. Alloh taolo sizga bergan, siz u bilan haromga nazar tashlayotgan ko‘zingizning o‘zi qancha ne’mat?! Haromga cho‘zayotgan qo‘lingizning o‘zi aslida qancha ne’mat?! Qanchadan-qancha talaffuzi halol bo‘lmagan narsalarni tilingizda aylantirasiz. Ato etilgan ne’matlar ila gunoh qilishingiz ne’mat ato etguvchi Zotga nisbatan minnatdorchilikmi, shukrmi?!
Zimiston tunda tosh ostidagi chumolini ko‘ra olgan Zot sizni ham ko‘rib turibdi, buni yodingizdan chiqarmang!
Hikoyat. Bir kuni bir erkakka begona ayol bilan birga xilvatda qolishni shayton ziynatli qilib ko‘rsatibdi. Ayolning yoniga kirganida ko‘zlari olayganicha unga qarab: “Bizni hech kim ko‘rmayaptimi?” – debdi. Ayol: “Yo‘q, Allohdan boshqasi ko‘rmayapti”, debdi. Shu payt erkakning ko‘zlari yoshlanib: “Xudo haqqi, ko‘rayotganlar ichida Robbim buyukdir! Mabodo meni biror kichikroq bola ko‘rib turgan bo‘lsa-da, uning oldida bunaqangi ish qilishga jur’atim yetmaydi-yu, qanday qilib olamlar Rabbi bo‘lgan Zot ko‘rib turgan bo‘lsa, men bu kabi gunoh ishni qila olaman?!” – debdi va ayolning uyidan chiqgani holda Alloh taoloning: «(Alloh) ko‘zlarning xiyonatini (ya’ni, qarash man etilgan narsaga o‘g‘rincha ko‘z tashlashni) ham, dillar yashiradigan narsalarni (yomon niyatlarni) ham bilur»[1], degan kalomini eslabdi.
Shoir aytadi:
Xilvat bir go‘shada qolsang-da yuz yil,
Holing ko‘rib turgan Xudo bor, bilgil.
Oshkoru yashirin – baridan voqif,
Alloh hech ishingdan emasdir g‘ofil.
Gunohkorga qilayotgan ishi qanchalik kichik, arzimasdek ko‘rinsa-da, Allohning nazdida qilgan gunohi kattalashib boraveradi.
Muhammad ibn Abu Bakr rahimahulloh aytadilar: “Bandaning gunohni kichik deb hisoblashi – bu uning Allohga bo‘lgan jur’atidan. Boisi, banda ma’siyatni kichik deb hisoblasa, gunohga bepisand qaraydi, qalbida uni yengil qabul qiladi va gunohlarining ko‘payishidan parvosi falak ham bo‘lmaydi”.
Ibn Mas’ud roziyallohu anhu ham bu borada shunday deydilar: “Musulmon odam bir tog‘ning ostida turibman-u, mana shu tog‘ boshimga qulab ketay deyapti, deya gunohlarini tasavvur qilgan odamdir. Fojir esa gunohlarni burniga qo‘nib, keyin tezda uchib ketgan pashsha deya hisoblaydi”.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] G‘ofir surasi, 19-oyat.